تیترهای پیشنهادی: آمارهای شنیدنی از سال كرونایی در آسایشگاه های سالمندان/ شهادت 5 مددكار مدافع سلامت/ حال 900 سالمند دریافت كننده واكسن خوب است/ پای كرونای انگلیسی به آسایشگاه های معلولان باز شده است؟

گروه جامعه خبرگزاری فارس؛عطیه اكبری: یك سال قبل، وقتی پای كرونا به مراكز نگهداری از سالمندان و معلولان باز شد، قطار شایعه ها هم به راه افتاد. رسانه های معاند همزمان با بایكوت خبری رها كردن سالمندان كرونایی در برخی آسایشگاه های اروپایی  شایعه فاجعه انسانی در آسایشگاه كهریزك را به راه انداختند. یك روز جنجال كردند و گفتند بهزیستی در حال سلب مسئولیت از خودش است و مددجویان را  به اجبار به خانواده هایی كه  صلاحیت نگهداری ندارند تحویل می دهد ، یك روز شایعه مرگ همه مددجویان یك آسایشگاه بر اثر كرونا را شانتاژ رسانه ای كردند.

از آن روزها و شایعه های تمام نشدنی یك سال می گذرد و امروز آمارها زبان گویای واقعیت هاست. جمع طعمه های اصلی ویروس كرونا یعنی سالمندان و معلولان در 925 آسایشگاه جمع است، در این یك سال 40 درصد آسایشگاه ها آلوده شد، اما با همه كمبودها و نارسایی ها سهم این مراكز در آمار كل مرگ و میر ناشی از كرونای كشور كمتر از یك درصد است.

این آمار یعنی یك سال تلاش بی وقفه هزاران مددكار و پدر یار و مادریار و متولیان آسایشگاه های سالمندان،یعنی مراقبت شبانه روزی از مددجویان مبتلابه كرونا و خم به ابرو نیاوردن ها، یعنی دوری از فرزند و خانواده. در این یك سال 5 مددكار مدافع سلامت جانشان را در راه خدمت از دست دادند و هیچ كس یادی از آنها و خانواده هایشان نكرد.

حالا بعد از یك سال وقتی زنگ واكسیناسیون سالمندان و معلولان آسایشگاه ها به صدا در آمد روبروی «مصطفی سراج» مدیر مراكز توانبخشی سازمان بهزیستی كشور نشستیم تا اتفاقات تلخ و شیرین مبارزه یك ساله با كرونا را مرور كنیم.

 



چند مركز شبانه روزی نگهداری از سالمندان و معلولان در كشور وجود دارد؟

ما 925 مركز و خانه شبانه روزی توانبخشی مراقبتی از سالمندان، بیماران روانی مزمن و افراد دارای معلولیت جسمی حركتی و ذهنی در سراسر ایران داریم.

در این آسایشگاه ها چند مددجو نگهداری می شود؟

حدود 51 هزار مددجو در مراكز مراقبتی نگهداری می شوند كه از این تعداد 14 هزار سالمندند، بیش از 22 هزار نفر معلول ذهنی، 1700 معلول جسمی حركتی و بیش از 13 هزار بیمار مزمن با اختلالات روانی هستند.

در یك سال گذشته چند نفر از مددجویان مراكز اقامتی بهزیستی اعم از سالمندان، بیماران مزمن روانی و معلولان به كرونا مبتلا شدند و چند نفر جان خود را از دست دادند؟

درمجموع افرادی كه در مراكز شبانه روزی بهزیستی زندگی می كنند طی یك سال گذشته حدود 7 هزار مددجو مبتلا به كرونا شدند كه از این تعداد 452 نفر جان خود را از دست دادند.

بیشترین آمار ابتلا و فوت از میان كدام گروه بوده است؟

بیشترین آمار فوت از میان سالمندان بود كه البته درصد فوت آن ها نسبت به آمار مبتلایان بسیار پایین بود. درمجموع 22 درصد سالمندان در مراكز سراسر كشور به كرونا مبتلا شدند كه 2.6 درصد از این افراد فوت شدند. به عبارتی از مجموع 14 هزار سالمندی كه در مراكز شبانه روزی تحت نظارت نگهداری می شوند، 3 هزار و 176 نفر مبتلا به كرونا شدند و از این تعداد 2 هزار و 225 نفر بهبودی كامل یافتند، 506 نفر تحت درمان هستند و 375 نفر علی رغم همه اقدامات انجام شده فوت كردند كه این رقم در مقایسه با آمار مرگ ومیر سالمندان مراكز نگهداری كشورهای دیگر به ویژه كشورهای اروپایی رقم ناچیزی است.

چند درصد آسایشگاه ها درگیر كرونا شد؟

از مجموع 925 آسایشگاه  معلولان و سالمندان، 382 مركز آلوده شد. به عبارتی 41 درصد مراكز ما درگیر ویروس كرونا شد  و موفق به كنترل 60 درصد مراكز شدیم.



واكسینه شدن 900 سالمند/ حال همه دریافت كنندگان واكسن خوب است 

چند روز از انتشار خبر آغاز واكسیناسیون سالمندان آسایشگاه كهریزك می گذرد، تابه حال چند مددجو واكسینه شدند؟

در چند روز گذشته 900 سالمند و تعدادی از معلولان وپرسنل مركز واكسن دریافت كرده اند.

وضعیت و حال عمومی دریافت كنندگان واكسن چطور است؟ عارضه خاصی در آن ها مشاهده نشده است؟

حال همه سالمندان و معلولان خوب است. علائم خفیفی از سرماخوردگی و بی حالی بعد از تزریق واكسن در آن ها مشاهده شده است و جالب آنجاست كه طبق گزارشات واصله، عوارض معمول بعد از تزریق در سالمندان كمتر از افراد جوان بوده است.

واكسیناسیون مددجویان سایر مراكز نگهداری از سالمندان و معلولان در پایتخت و استان های دیگر چه زمانی انجام می شود؟

جلسات آموزش كارشناسان ناظر بهزیستی در خصوص مراقبت های موردنیاز قبل از تزریق واكسن، در حین تزریق و پس از تزریق انجام شده است. دستورالعمل های تزریق واكسن و نظام مراقبتی بعد از تزریق هم به استان ها ابلاغ شده است. انشالله از هفته آینده واكسیناسیون را با قوت در اقامت گاه های استان های مختلف آغاز می كنیم.



كرونای انگلیسی در مراكز مشاهده نشده است

ورود كرونای انگلیسی به ایران نگرانی ها را افزایش داده است. مواردی از ابتلا به این كرونای جهش یافته در مراكز نگهداری از سالمندان استان های مختلف مشاهده نشده است؟

خوشبختانه تابه حال موردی از ابتلا به كرونای انگلیسی در مراكز اقامتی مشاهده نشده است. هم زمان با ورود این كرونای جهش یافته به ایران، رعایت پروتكل های بهداشتی در مراكز با دقت و حساسیت بیشتری دنبال می شود.

 

در خوزستان قرمز، آسایشگاه  قرمز نداریم

در خوزستان چند مركز نگهداری داریم و اوضاع سالمندان و معلولان این استان چطور است؟

ما در خوزستان 36 مركز نگهداری از سالمندان، بیماران مزمن روانی و معلولان داریم. نگران شیوع كرونای جهش یافته انگلیسی در این مراكز هستیم. با معاونت توان بخشی استان در ارتباط هستیم و قرار است از نیروهای داوطلب برای كمك رساندن به مددكاران استفاده كنیم. تابه حال موردی از ابتلا به كرونای انگلیسی در مراكز خوزستان نداشتیم اما به هیچ وجه حاشیه امنی وجود ندارد و باوجود مراقبت ها هرلحظه ممكن است مراكز آلوده شوند.

با توجه به قرمز بودن وضعیت خوزستان و شیوع كرونای انگلیسی، برنامه ای برای در اولویت قرار دادن واكسینه كردن سالمندان و معلولان مراكز این استان ندارید؟

مراحل واكسیناسیون درهمه استان ها با هماهنگی وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشكی انجام می شود. قبل از شروع واكسیناسیون در هر استان بیمارستان های اطراف مراكز و اورژانس به حالت آماده باش درمی آیند. باید دید بیمارستان های شهرهای قرمز مثل خوزستان كه پر از بیماران كرونایی شده است، ظرفیت پذیرش سالمندان و معلولانی كه ممكن است بدنشان به واكسن واكنش خطرناكی را نشان بدهد دارند. هرچند كه این واكسن در 900 سالمند و معلول كهریزك عارضه ای نداشته است اما باید احتمالات را در نظر بگیریم و همه مراحل با برنامه ریزی انجام شود.



آمارها چه می گویند؟

آماری از مقایسه مرگ ومیر ناشی از كرونای سالمندان و معلولان مراكز نگهداری ایران در مقایسه با سایر كشورها ارائه می دهید؟

 طبق گزارش های منتشرشده در امریكا 11 درصد از موارد ابتلا به كویید در مراكز مراقبتی اتفاق افتاده اما مرگ ناشی از بیماری در این مراكز بیش از 43 درصد از موارد مرگ ومیر كل كشور را تشكیل می دهد. یا مثلاً در اسپانیا بر اساس داده های رسمی دولت، 67 درصد مرگ ومیر ناشی از كرونای این كشور در خانه های سالمندان اتفاق افتاده است. در فرانسه 38 درصد كل مرگ ومیر ناشی از كرونا مربوط به مراكز نگهداری بوده است. اما در ایران مرگ ومیر ناشی از كرونا در مراكز نگهداری كمتر از یك درصد كل آمار مرگ ومیر در كشور است.

ما برای بررسی دقیق آمار مرگ و میر ناشی از كرونا در 925 مركز، سامانه ای راه اندازی كردیم كه به شكل آنلاین تعداد فوتی ها، موارد مشكوك مثبت، بستری و مثبت، مرگ مثبت یا مرگ در اثر بیماری های دیگر مانند آنفلوانزا را نشان می داد، هم برای مراكز و هم برای مددجویانی كه در خانواده بودند این موارد ثبت می شد. دیدیم آمار و ارقام كشور ما با كشورهای دیگر در حوزه سالمندان هم خوانی نداشت و خیلی كمتر بود. حتی ما نسبت به این موضوع شك كردیم كه شاید مسئولان مراكز، موارد مذكور را در سامانه ثبت نكرده اند.

برای اطمینان از آمار، سامانه ثبت احوال را بررسی كردیم تا ببینیم آیا تعداد مرگ ومیر در اسفند 98 نسبت به اسفند 97 تفاوتی داشته است یا نه؟ این ارقام می توانست صحت آمار امسال را تأیید كند. بر اساس بررسی های انجام شده 40 هزار و 900 نفر در اسفند 97 در مراكز ما بودند كه این تعداد در اسفند 98 به بیش از 49 هزار نفر رسیده بود. اما آمارها نشان می داد تغییر معناداری در آمار مرگ ومیر سالمندان در مراكز وجود ندارد. سپس آمار فروردین 99 نسبت به فروردین سال گذشته مقایسه شد.  این بررسی ها هم نشان داد این آمار در فروردین ماه هم تفاوت معناداری نداشته است. 



 قرنطینه خودخواسته مراكز نگهداری از سالمندان قبل از ورود كرونا

این آمارها نشان می دهد كه راه را درست رفته اید، درحالی كه به گفته مسئولان، زیرساخت بسیاری از مراكز، آماده مقابله با همه گیری كرونا نبود و شاید امكاناتی كه در كشورهای اروپایی وجود داشت در كشور ما نبود. از چه راهكارهایی برای كنترل همه گیری كرونا در مراكز استفاده كردید؟

 یكی از دلایل موفقیت كنترل همه گیری كرونا در آسایشگاه ها اقدامات به موقع بود. ما 5 بهمن 98 اولین بخشنامه و دستورالعمل در خصوص پیشگیری از ورود كرونا را به همه مراكز نگهداری از سالمندان و معلولان سراسر كشور ابلاغ كردیم. درحالی كه آن زمان اصلاً كرونا وارد ایران نشده بود. ازآنجاكه زمان شیوع بیماری ها اقامت گاه ها بیشترین آسیب را می بینند، سازمان بهزیستی زودتر از موعد كمیته پیشگیری را تشكیل داد.

در 27 بهمن 98 كلیه مراكز نگهداری به شكل خودخواسته به حالت قرنطینه درآمد و دستورالعمل های بهداشتی به شكل شدیدتری دنبال شد. در آن زمان هنوز نمی دانستیم كه وضعیت بیماری در كشور به چه شكل خواهد بود و بعداً قرنطینه عمومی اعلام می شود، سازمان بهزیستی در خصوص این موضوع نیز پیشگیری كرد و از تمامی مراكز خواست كه امكانات بهداشتی و ضدعفونی را برای مدت 3 ماه تهیه كنند.

پذیرش مددجویان جدید را از اوایل اردیبهشت متوقف كردیم و قرار بر این شد كه برای كنترل بیماری، مددجوی جدید وارد مراكز نشود. اما این مرحله را نتوانستیم به صورت صددرصدی اجرا كنیم. چون یك سوم مددجوهای ما افراد مجهول الهویه و یا بی سرپرست هستند كه با حكم قضایی به مراكز ارجاع می شدند و ما فی البداهه مجبور بودیم آن ها را پذیرش كنیم. بارها با مسئولان و مراجع قضایی صحبت كردیم كه در ارجاع این افراد به مراكز همه جوانب را در نظر بگیرند و متأسفانه موارد بسیاری داشتیم كه مراكز شبانه روزی بهزیستی با ورود افراد مجهول الهویه درگیر كرونا، آلوده به ویروس می شد.



مشكلات ما و توقعاتی كه برآورده نشد

در این یك سال برای كنترل كرونا در مراكز اقامتی با چه مشكلاتی مواجه بودید؟

ارتباط تنگاتنگ سازمان بهزیستی با وزارت بهداشت و پشتیبانی دانشگاه های علوم پزشكی از مراكز قابل قبول بود. مشكلات كم نداشتیم. امكانات ما زیاد نبود. اوایل در خصوص تأمین لوازم محافظتی برای مددكاران به مشكل برخوردیم. بسیاری از دستگاه ها ازجمله بنیاد مستضعفان یا ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به كمكمان آمدند و ازنظر مالی ما را حمایت كردند.

اما من بارها گفتم توقعی كه سازمان بهزیستی از سازمان برنامه وبودجه و ستاد مقابله با كرونا برای اختصاص دادن اعتبار به مراكز داشت محقق نشد. وقتی یكی از مراكز ما درگیر می شد نیروها باید در سه نوبت از لوازم محافظتی استفاده می كردند. امكانات آسایشگاه های ما برای قرنطینه كردن مناسب نبود. برای مددجویانی كه از بیمارستان مرخص می شدند و باید دوره نقاهت را می گذراندند نقاهتگاه یا فضایی كه آن ها را از مددجویان دیگر جدا كنیم نداشتیم.



درگذشت 5 مددكار مدافع سلامت/ مدیون پدر یاران و مادر یاران آسایشگاه ها هستیم

چند نفر از مددكاران مراكز نگهداری از سالمندان و معلولان مبتلا به كرونا شدند؟

تعداد زیادی از مراقبین، پرستاران، بهیاران ما در این یك سال مبتلا به كرونا شدند و از این تعداد متأسفانه 5 نفر مدافعان سلامت كه از سالمندان و معلولان مبتلا به كرونا مراقبت می كردند از دست دادیم. اگر امروز باافتخار می گوییم آمار مرگ ومیر ما در مراكز نگهداری نسبت به آمار بسیاری از كشورها قابل مقایسه نیست باید بگوییم كه مدیون تلاش بی وقفه پرسنل مراكز هستیم كه در سخت ترین شرایط از سالمندان و معلولان ما مراقبت كردند و ذره ای عقب نشینی نكردند وپا پس نكشیدند.

بارها در اخبار شنیدیم كه كاركنان مراكز اقامتی كشورهای اروپایی بعد از ابتلای دسته جمعی سالمندان، از ترس جانشان آن ها را رها كردند، اما مراقبین؛ پزشكان و پرستاران ما در زمان اوج بیماری برای قطع شدن زنجیره انتقال و حساسیت گروه هدف مدت ها قرنطینه شدند و حتی نتوانستند خانواده شان را ببینند. من با چشم خودم بی هوش شدن چند نفر از پرسنل را از شدت خستگی در حین كار دیدم. در زمان اوج بیماری بعضی از مددكاران ما كه تست كرونایشان مثبت شده بود و علائم شدیدی نداشتند بااینكه می توانستند مرخصی استعلاجی بگیرند در مركز ماندند و خودشان را در كنار معلولان و سالمندان مبتلا به كرونا قرنطینه كردند و از آن ها نگهداری كردند. مددكاران، پدر یاران و مادر یاران ما مظلومانه و صبورانه در این یك سال پای همه چیز ایستادند و رسانه ها هم آن طور كه باید حقشان را ادا نكردند. یك روز بیایید و ببینید چطور این مدافعان خالصانه و شجاعانه از سالمندان با تمام وجود مراقبت می كنند.

 

از شایعه فاجعه انسانی در كهریزك تا قرمز شدن همه مراكز

در یك سال گذشته و درگیری كشور با كرونا تنور شایعه های خبری رسانه های آن ور آبی حسابی داغ بود. این شایعه ها شما را هم درگیر كرد؟

بله. ما جنجال خبری كه برخی رسانه ها برای كمرنگ كردن تلاش ایران برای كنترل كرونا در آسایشگاه ها راه انداختند كم نداشتیم. مهم ترین این شایعه ها در خصوص آسایشگاه كهریزك بود. اوایل ورود كرونا شایعه كردند در این مركز فاجعه انسانی رخ داده و از مرگ ومیر گسترده سالمندان و معلولان در اثر كرونا گفتند. درحالی كه آسایشگاه كهریزك به عنوان بزرگ ترین مركز نگهداری سالمندان و معلولان خاورمیانه با یك هزار و 700 مددجو نمونه موفقی از كنترل كرونا بود. به محض آلوده شدن كهریزك همه بخش ها به طور كامل قرنطینه شدند و حتی رفت وآمد میان بخش ها هم ممنوع شد و ما موفق شدیم اپیدمی را در این مركز كنترل كنیم.

یا مثلاً در مركزی 4 نفر مبتلا می شدند، شایعه می كردند كه 100 درصد فلان مركز آلوده شده است و ده ها نفر فوت كرده اند. درمجموع رسانه های داخلی هم آن طور كه باید در این یك سال با ما همراهی نكردند. همین الان در مورد واكسیناسیون در مراكز نگهداری بازهم حاشیه سازی كردند و قبل از شروع واكسیناسیون این ایراد را وارد كردند و گفتند ایران می خواهد واكسن وارداتی را روی مددجویان آسایشگاه ها امتحان كند. رئیس سازمان بهزیستی هم اعلام كرد بااینكه سالمندان و معلولان در اولویت هستند مسئولان سازمان بهزیستی قبل از مددجویان داوطلب تزریق واكسن هستند. درحالی كه اگر ما برنامه واكسیناسیون سالمندان در مراكز را شروع نمی كردیم، یك حرف وحدیث دیگری درمی آوردند كه چرا نسبت به سلامت سالمندان و معلولان بی توجه هستید.



جنجال واگذاری مددجوها به خانواده؛ تاكتیك سازمان جهانی بهداشت یا سلب مسئولیت از بهزیستی؟!

در ماه های اول ورود كرونا به ایران تصمیم سازمان بهزیستی برای برگرداندن مددجوها به خانواده با حاشیه هایی همراه بود. در این خصوص توضیح می دهید!

هم زمان با شیوع كرونا و آلوده شدن مراكز نگهداری از سالمندان و معلولان یكی از پروتكل های سازمان جهانی بهداشت و توصیه این سازمان برگشت موقتی افراد سالمند و معلول به خانواده ها برای نجات جان جامعه هدف بود و این تاكتیك در بسیاری از كشورها اجرا شد. ازآنجاكه زیرساخت بسیاری از مراكز اقامتی ما توان مواجهه با همه گیری ویروس كرونا را نداشت، ما هم این تصمیم را اجرا كردیم و تعدادی از مددجوها را به خانواده ها سپردیم و درست در زمانی كه به كمك رسانه ها برای روشنگری در این خصوص نیاز داشتیم در برخی از رسانه ها علیه ما جنجال راه انداختند كه بهزیستی از خودش سلب مسئولیت می كند.

 

با همه این حاشیه ها سازمان بهزیستی طرح واگذاری موقت سالمندان و معلولان به خانواده ها را چطور اجرا كرد؟ چند درصد مددجوها به خانواده ها تحویل داده شدند؟

هدف گذاری ما این بود كه 20 درصد مددجویان یعنی حدود 10 هزار نفر موقتاً به خانواده ها تحویل داده شوند، اما واحد مددكاری مراكز باید تأیید می كردند كه كدام خانواده صلاحیت نگهداری از سالمند و معلول را دارند. بسیاری از خانواده ها توانایی نگهداری را نداشتند. هدف گذاری 20 درصدی ما محقق نشد و فقط 6 درصد یعنی حدود 3 هزار مددجوی مقیم مراكز بهزیستی به خانواده ها برگردانده شدند كه البته این تعداد هم بعد از دو سه ماه به دلیل مشكلاتی كه خانواده ها داشتند به مراكز برگشتند اما در همین فاصله هم، نیروها فرصت تجدیدقوا پیدا كردند و ما ساختارهای فیزیكی مراكز نگهداری را آماده پذیرش دوباره مددجویان كردیم.



تلخ ترین اتفاق یا تلخ ترین خبری كه در این یك سال از آسایشگاه ها شنیدید چه بود؟

وقتی تست كرونای تعداد زیادی از مددجویان یكی از مراكز مثبت شده بود. تا زمانی كه مركز كنترل شود و بیماران بهبود پیدا كنند خواب بر چشم همه حرام می شد ولی وقتی بدون هیچگونه فوتی مركز به روال عادی برگشت بسیار خبر خوشی بود و از دست دادن 5 نفر از نیروهای مراكز هم جزو تلخ ترین خبرهای ما بود.

شیرین ترین خاطره تان از روزهای مبارزه با كرونا به عنوان مسئول 925 مركز نگهداری از سالمندان و معلولان چه بود؟

در این یك سال اتفاقات خوب كم نداشتیم. مثلاً وقتی خبر بهبودی سالمند 102 ساله مبتلا به كرونا را از آسایشگاه كهریزك شنیدم. بسیاری از سالمندان مبتلا به كرونای ما، حتی برخلاف تصور خودمان و باوجود سن بالا بهبود پیدا كردند و این خبرها خستگی را از تن همه بیرون می كرد.

 

انتهای پیام/