به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بیش از یك سال از ورود بیماری كرونا به كشور گذشته و در طول این مدت كشور با فراز و نشیب های زیادی روبرو بود كه دانشگاه ها نیز در این تاثیرات منفی و مثبت ناشی از كرونا بی نصیب نبودند و مشكلات زیادی را در این مسیر داشتند كه به سختی توانستند از آن عبور كنند.
دانشگاه ها با شیوع كرونا تعطیل شد؛ البته تعطیلی دانشگاه فقط حضور نداشتن دانشجو در دانشگاه بود و اگر بخواهیم حجم كاری دانشگاه ها را ارزیابی كنیم تقریبا در این مدت به دو برابر افزایش یافت به خصوص مراكز مشاوره دانشگاه ها كه از جمله مراكز پرمشغله هستند كه سعی كردند در طول این مدت به مشكلات دانشجویان درحد توان رسیدگی كنند
به گفته مشاورین دانشگاه دانشجویان در طول مدت یك سال اخیر با مشكلات زیادی از جمله بیماری كرونا، افسردگی، از دست دادن نزدیكان، خودكشی، اعتیاد و سایر آسیب های اجتماعی همراه بودند.
صفاری نیا، مدیركل دفتر سلامت و مشاوره سازمان امور دانشجویان وزارت علوم درباره آسیبهای ناشی از كرونا می گوید: طبیعتا تاثیراتی كه كرونا بر روی مردم عادی داشت بر روی دانشجویان نیز همان تاثیرات را به جا گذاشت. مطالعات دنیا نشان می دهد كه بخشی از مبتلایان به كرونا علایم روانشناختی نشان می دهند و این علائم شامل اضطراب، افسردگی و غمگینی است. بروز كرونا در جامعه پیامد هایی داشت كه دانشجویان هم متاثر از این پیامد ها بودندمانند اضطراب، نگرانی و از دست دادن نزدیكان، كاهش تعاملات و غمگینی بود.
اضطراب ناشی از كرونا بیشترین مراجعه دانشجویان به مشاوره های دانشجویی تعدادی از دانشجویان مانند ورودی های جدید به دلیل مجازی شدن آموزش ها نتوانستد ارتباطی در فضای دانشگاه بگیرند. به هر حال دانشجویان با مشكلاتی از قبیل مشكلات تحصیلی، فضای مجازی، افسردگی و فقدان روابط با همسالان روبرو بودند.در حوزه مشاوره هم اولین عامل مراجعه دانشجویان ناشی از اضطراب كرونا بوده، بخشی دیگر درگیری های خانوادگی و سوگ از دست دادن نزدیكان بود كه مهمترین گزارش های مراجعه دانشجویان به مراكز مشاوره در این دوره كرونایی بود كه اقدامات گسترده ای در این زمینه صورت گرفت. در دو حوزه خدمات عمده دانشجویی ارائه شد كه یك حوزه مداخله مشاوره ای بود كه به صورت تلفنی و مجازی برگزار شد و به ندرت دانشجویان مشاوره حضوری داشتند.
بخش دیگر مداخله سواد سلامت برای پیشگیری از ابتلا به كرونا بود كه این هم یك نوع مداخله بوده كه به صورت مرتب و مكرر كارگاه، وبینار و جلسات گروهی مجازی در سطح گسترده برای دانشجویان و خانواده های آن برگزار می شود و این جلسات ادامه دارد.بخشی هم مداخلات حمایتی مانند پیگیری وضعیت دانشجویان بود كه مراكز مشاوره با تماس های مكرر جویای حال دانشجویان بودند.
بخشی هم غربالگری دانشجویان بود كه از طریق پرسش نامه های خود اظهاری، مشكلاتشان را مطرح كردند و مشاوران به سراغ آن ها رفتند و درخواست كردند كه دانشجویانی كه مشكلات شخصی دارند می توانند خدمات مشاروه ای دریافت كنند و مداخلات سلامت مانند تب سنجی، ضدعفونی كردن خوابگاهها، كنترل دانشجویان در دانشگاه ها و خوابگاه ها و اعزام دانشجویان بیمار به مراكز درمانی بود كه مجموع اقدامات یك سال گذشته از سوی مراكز مشاوره و دفاتر سلامت دانشجویان ارائه شده است.
حباب كرونا نه تنها ازبین نرفته بلكه روز به روز با مدل های جدیدتری بروز می كند كه همین مسئله ترس و اضطراب ناشی از ابتلا به آن را افزایش می دهد و با این وضعیت خدمات مراكز مشاوره برای كاهش مشكلات دانشجویان باید به مراتب به روز تر و جدی تر شود .
به گفته مسئولان وزارت علوم خدمات رسانی مراكز مشاوره تا تیرماه سال 1400 با تمركز بر آموزش زندگی به دانشجویان در حباب كرونا است، به این معنی كه دانشجویان باید حباب كرونا را در اطراف خود رعایت كنند و ایمن سازی كنند و تمام تلاش مراكز مشاوره و بهداشت، رعایت و پیشگیری، فاصله گذاری اجتماعی، تاب آوری، كاهش استرس و برگزاری وبینار و سمینار است و از مهرماه 1400 ممكن است كه نوع مداخلات مراكز مشاوره كمی تغییر كند.
صفاری نیا در این باره می گوید: خدمات ارائه شده از سوی مراكز مشاوره و دفاتر سلامت در دانشگاه ها از مهرماه به حالت خدمات سال های گذشته برنمی گردد، اما ممكن كه نوع مداخلات مشاوره ای تغییر كند. جنس مداخلات ممكن است روی كاهش اضطراب نباشد بلكه كاهش افسردگی و یا كنترل خود كشی در بین دانشجویان باشد.
احساس می كنیم بحران كنونی هنوز، بحران كرونا است و متمركز هستیم بر روی این مسئله و اگر در مهرماه 1400 دانشگاه ها بخواهند بازگشایی شوند باید نوع مشاوره ها را تغییر دهیم چرا كه دانشجویان بیش از یك سال از فضای مجازی استفاده كردند و باید روی مسائلی مانند كرختی، اعتیاد به فضای مجازی باید كار شود.
كرونا زورش به خودكشی و اعتیاد دانشجویان نرسید
آسیب های اجتماعی از دیگر مسائلی است كه دانشجویان همواره با آن درگیر هستند و طی سال های اخیر تلاش های زیادی برای كاهش این آسیب ها در دانشگاه ها شده و راهكار های متفاوتی برای آن پیشنهاد و یا اجرایی شده كه شاید تاثیرات اندكی داشته و آن هم این كه توانسته میزان افزایش را متوقف كند.
جالب است بدانید كه با وجود تعطیلی دانشگاه ها به دلیل شیوع كرونا در بیش از یك سال گذشته به گفته مسئولان وزارت علوم آمار آسیب های مخربی مانند خود كشی كاهشی نداشته است كه این نشان می دهد گرفتار شدن دانشجویان در دام آسیب های اجتماعی فقط ناشی از محیط دانشگاه نیست.
صفاری نیا می گوید: آسیب هایی مانند خودكشی و اعتیاد و ... خیلی تفاوتی با سال های قبل نداشته و همچنان دانشجویان درگیر این آسیب ها بودند و با اینكه دانشگاه ها تعطیل بود، اما میزان خودكشی و اعتیاد در یكسال اخیر مانند آمار های سال 98 بود.
خدمات مشاوره ای دانشگاه ها ارزیابی می شوند به گفته مدیردفتر سلامت وزارت علوم خدمات مشاوره ای دانشگاهها در طول این مدت فقط مربوط به دانشگاه های خودشان نبوده و توانستند خدمات را گسترش دهند.
برخی از دانشگاه های بزرگ خدماتی كه ارائه دادند فقط مربوط به دانشگاه ها خودشان نبود بلكه در سطح كشور دانشجویان را پوشش دادند مانند دانشگاه پیام نور، دانشگاه تهران و شریف، علامه، دانشگاه اصفهان، دانشگاه سمنان خدمات مشاوره ای كشوری به دانشجویان ارائه كردند و تمامی دانشگاه ها به همراه خانواده هایشان مشاوره ارائه كردند و یا دانشگاه هایی كه به صورت منطقه ای خدمات دادند و تقریبا نیمی از دانشجویان از خدمات مراكز مشاوره دانشگاه ها استفاده كردند.
رتبه بندی دانشگاه ها و بررسی میزان خدمات رسانی آن ها اواخر فروردین ماه اعلام خواهد شد و از دانشگاه های برتر تقدیر می شوند.
دانشگاه های زیر مجموعه وزارت علوم مراكز مشاوره فعال دارند و در یك سال اخیر تعطیلی نداشتند و خدمات خود را ارائه دادند. دانشگاه هایی كه خوابگاه های آن ها تعطیل نبوده و مجبور بودند به دلیل حذف تردد دانشجویان خوابگاه را فعال نگه داشتند و خدمات دادند كه بخشی از خدمات مداخلات روانشناسی و یا آموزش های پیشگیری از بیماری برگزار شد كه ممكن از بیش از چند كارگاه آموزشی برگزار شده باشد.تلاش كردیم كه اساتید ارتباط گسترده با دانشجویان داشته باشند.
مشاوره های تخصصی به دانشجویان ارائه می شود. مراكز مشاوره در دانشگاه های زیر مجموعه وزارت علوم به سمت تخصصی شدن است به عنوان مثال مركز مشاوره دانشگاه تهران 120 مشاوره متخصص مشغول فعالیت هستند؛ كه در همه زمینه ها مشاوره ارائه می دهند و یا دانشگاه علامه طباطبایی حدود 40 مشاور متخصص دارد.
مراكز مشاوره و بودجه هایی كه به موقع اختصاص پیدا كرد بودجه سال 99 به دلیل شیوع كرونا و نوع فعالیت مراكز مشاوره و بهداشت دانشگاه ها خوشبختانه به موقع اختصاص پیدا كرد و این مراكز توانستند بودجه های خود را به طور كامل دریافت كنند.مشكلی از لحاظ تخصیص بودجه نبود و حتی از منابع سایر سازمان ها نیزكمك های خوبی به مراكز صورت گرفت.برای سال 1400 نیز بودجه مراكز مشاوره با یك افزایش خوبی مواجه بود و محدودیتی از لحاظ مالی نداشتیم و برای سال جدید نیز نخواهیم داشت.
اقدامات 1400 متفاوت برای دانشجویان از سوی مراكز مشاوره
نیمه دوم سال 1400 نوع اقدامات ما متفاوت خواهد بود ممكن است دانشجویی باشد كه وابستگی به اینترنت داشته باشد یا تنبلی داشته باشد و یا داغدار و افسرده باشد كه بر این اساس اقدامات و كارگاه های آموزشی متفاوت خواهد شد. طرح هایی كه اجرا می كنیم در دانشگاه ها به تناسب حضوردانشجویان تغییر می كند و درواقع تاثیری كه دانشجو از كرونا گرفته می خواهد این تاثیر را به فضای دانشگاه بیاورد كه در این صورت جنس مقابله متفاوت می شود.
با ارزیابی های صورت گرفته به نظر می رسد كه افت تحصیلی در سال كرونایی میان دانشجویان نداشتیم و مشكلات تحصیلی دانشجویان به دلیل مجازی بودن و فرصت بیشتر كاهش پیدا كرد كه این تنها نقطه قوت در میان آسیب های ناشی از یك سال استرس و اضطراب های میان دانشجویان است كه امیدواریم با خدمات دهی بیشتر مراكز مشاوره مشكلات دانشجویان به خصوص در حوزه های آسیب های اجتماعی به حداقل خود برسد.