مدیركل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینكه ما بیش از حد به سمت درمان اعتیاد با متادون حركت كرده ایم، گفت: استراتژی ستاد مبارزه با مواد مخدر بر این است كه در ابتدا وابستگی به متادون را كاهش دهد و درمان را به سمت درمان های نوین حركت دهد.

«رضا تویسركان منش» مدیركل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت وگو با خبرنگار ایلنا درباره استفاده از داروهای گیاهی در درمان اعتیاد گفت: استراتژی اداره كل درمان و دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر تنوع بخشیدن به روش های درمانی است، در حال حاضر اگرچه درمان های اعتیاد به طور بسیار گسترده و مناسب ارائه می شود، اما تكنیك های آن محدود است و از نظر دارویی به دو الی سه دارو از جمله متادون و شربت تریاك محدود بوده است.

وی ادامه داد: استراتژی ستاد مبارزه با مواد مخدر بر این است كه در ابتدا وابستگی به متادون را كاهش دهد و درمان را به سمت درمان های نوین حركت دهد؛ به ویژه اینكه از تركیبات بوپرنورفین، بوپرنالوكسان استفاده شود.

بیش از حد به سمت درمان اعتیاد با متادون حركت كرده ایم

مدیركل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به داروی بوپرنورفین تصریح كرد: این دارو، داروی درمان اعتیاد و جزو داروهای آگونیست مخدر است و شبیه تریاك عمل می كند. سالیان طولانی است كه بوپرنورفین و تركیبات آن مانند بوپرونالوكسان و... در دنیا و ایران مورد استفاده قرار می گیرد، اما این دارو نسبت به شربت تریاك و متادون گران تر است. همچنین به دلیل عدم آشنایی درمانگران اعتیاد با داروی بوپرنورفین و تمایل كمتر معتادان به آن (به دلیل اینكه متادون بسیار سریع علائم ترك را كاهش می دهد) ما بیش از حد به سمت درمان اعتیاد با متادون حركت كرده ایم.

داروی بوپرنورفین بی خطر است

تویسركان منش با بیان اینكه در حال حاضر بیش از 90 درصد درمان های اعتیاد به مواد افیونی با متادون انجام می شود، خاطرنشان كرد: در كشورهایی مانند آمریكا و فرانسه این موضوع برعكس است و در فرانسه 80 درصد درمان و در آمریكا بیش از 85 درصد درمان با داروی بوپرنورفین انجام می شود. داروی بوپرنورفین دارویی بی خطر است و امكان سوء استفاده از آن وجود ندارد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر امكان تجویز این دارو در مطب وجود دارد و نیازی نیست كه حتما تحت كنترل باشد، همچنین این امكان وجود دارد كه متخصص روانپزشكی نسخه این دارو را تجویز كند و فرد آن را از داروخانه دریافت كند و تحت درمان قرار گیرد. این دارو برای بسیاری از موارد قابل استفاده است.

مدیركل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینكه یكی از سیاست های ستاد، ترویج این دارو است، گفت: البته این دارو، داروی جدیدی نیست اما یكی از اقدامات ما این است كه هم این دارو را بیمه كنیم و هم سوبسید آن را پرداخت كنیم. همچنین در كمیته درمان مصوب شده است كه سالانه باید 10 درصد از درمان با متادون كاسته شود و به همین میزان به بوپرنورفین افزوده شود. همچنین سیاست های تشویقی در این زمینه در نظر داریم، در مجموع 10 برنامه وجود دارد كه به نتیجه برسیم.

تویسركان منش در بخش دیگری از صحبت های خود درباره درمان های جدید گفت: دارویی كه از مسیر سازمان غذا و دارو عبور كند، رجیستر و ثبت شود، بی خطر بودن و اثربخشی آن اثبات شود و از نظر مالی قابل تهیه باشد، مورد حمایت ستاد است. در همین راستا نیز مراكز علمی كشور، مانند جهاد دانشگاهی و برخی از شركت های دارویی بر روی گیاهان دارویی كه می توانند در درمان اعتیاد موثر باشند، كار كرده اند.

داروی دتوكسین وارد بازار شد

وی با اشاره به پژوهش هایی كه صورت گرفته است، خاطرنشان كرد: پژوهشكده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران دو سال گذشته بر روی فرآورده ای كار كرده و حدود 3 ماه گذشته داروی دتوكسین وارد بازار شد؛ در واقع تمامی تاییدیه های وزارت بهداشت را دریافت كرد و رجیستر شد. داروی دتوكسین دارای مجوز وزارتخانه بوده و سه شرط لازم را دارد. در حال بررسی هستیم كه ببینیم آیا میزان اثربخشی این دارو در مقایسه با درمان های معمول مانند بوپرنورفین و متادون به چه میزان است و اگر این دارو مناسب است، از آن حمایت كنیم.

ساخت داروی جدید ترك اعتیاد با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

تویسركان منش با اشاره به ساخت داروی جدید دیگری برای درمان اعتیاد توسط شركت های رشد نوآوری و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز از شركت های استارتاپ حمایتی انجام داده اند كه برخی از این شركت هایی كه در زمینه دارویی فعالیت می كنند به نتایج خوبی دست یافته اند؛ این شركت ها تحقیقات خود را انجام داده اند و امیدواریم پس از كسب تاییدیه های لازم به تولید انبوه برسد.

وی با بیان اینكه داروها باید از سه مرحله تست گذر كنند، تصریح كرد: مرحله اول تست های سم شناسی، مرحله دوم آزمایش بر روی حیوانات و مرحله سوم آزمایش بر روی انسان است. اگر این دارو سه مرحله را بگذراند سپس در سیستم غذا و دارو ثبت می شود، كد ایران را دریافت می كند و سپس وارد ایران فارما می شود و به نوعی در كشور توزیع می شود. هنوز این دارو توزیع نشده و مراحل نهایی خود را می گذراند.

به گفته وی این دارو، داروی جدیدی است كه با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و توسط شركت های رشد نوآوری ابداع شده است.

تویسركان منش در پاسخ به این سوال كه آیا این داروها در داروخانه توزیع خواهد شد و یا توسط مراكز درمانی توزیع می شوند؟ خاطرنشان كرد: این داروها در داروخانه توزیع می شوند. این داروها، داروی تحت كنترل نیستتد و تركیبات مخدر داخل آنها وجود ندارد و همچنین احتمال سوء مصرف مانند متادون در آنها وجود ندارد و این امكان هست كه از طریق پزشك تجویز شود و فرد نیز آن را از داروخانه دریافت كند.

داروی دتوكسین در كنترل وسوسه موثر است

تویسركان منش با بیان اینكه داروهای اشاره شده اعتیاد مضافی را ایجاد نمی كنند، تصریح كرد: این ادعا وجود دارد كه این داروها در كنترل وسوسه موثر هستند، زیرا یكی از عواملی كه در معتادان موجب عود می شود، وسوسه است؛ به طور مدام در پس ذهن شان تمایل برای مصرف مواد وجود دارد. داروی دتوكسین كه اكنون مراحل آزمایشگاهی را گذرانده و وارد بازار شده است، احتمالا در كنترل وسوسه موثر است.

مدیركل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینكه آیا این نوع داروها مشابه خارجی هم دارند؟ گفت: در دنیا داروهای بسیار زیادی به صورت طب سنتی و گیاهی وجود دارد. به طور مثال در كشورهای چین، روسیه و شرق آسیا داروهایی در این زمینه وجود دارند و همچنین ادعاهایی بر روی آنها وجود دارد كه برخی از آنها در خود آن كشورها رجیستر شده و استفاده می شود، اما داروهای اشاره شده بومی ایران هستند و از گیاهان دارویی داخل كشور تهیه شده اند.

داروهایی كه در فضای مجازی تبلیغ می شود عمدتا تقلبی است

وی با اشاره به تبلیغات گسترده در خصوص داروهای درمان اعتیاد توسط عطاری ها و فضای مجازی تاكید كرد: اگر اكنون در فضای مجازی در مورد داروها جستجو كنید با هزاران سایت و صفحه اینستاگرامی با ادعای ترك در كوتاه ترین مدت مواجه می شوید، تبلیغات گسترده در ماهواره و فضای مجازی نیز وجود دارد. این داروها عمدتا تقلبی و با فریبكاری و بدون مجوز تبلیغ می شوند و بسیاری از این گونه داروها تركیبات مخدر است.

تویسركان منش تاكید كرد: در كشور ما فقط روش های درمانی اعم از دارویی و غیردارویی مورد تایید است كه مسیر علمی را بگذراند و مبتنی بر شواهد باشند. در حال حاضر به جز داروهای ذكر شده تعداد داروهای در دسترس بسیار كم است و سیاست ستاد مبارزه با مواد مخدر تنوع بخشیدن بر داروها و شیوه های غیردارویی است.

وی با بیان اینكه درمان سری دوزی برای معتادان موثر نیست، گفت: برای هر فرد یك روش درمانی مناسب است، بنابراین باید در روش های درمانی تنوع ایجاد كنیم. به طور مثال اتفاقی كه در متادون در زمینه اعتیاد تزریقی و كاهش ایدز رخ داد، بسیار خوب بود اما دیگر كافی است.

مدیركل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره 2 داروی جدید در حال ساخت در درمان اعتیاد گفت: ادعای جهاد دانشگاهی در خصوص داروی دتوكسین این است كه برای درمان انواع مواد مخدر و محرك موثر است زیرا داروی سم زدایی نیست و دارویی نیست كه بخواهند علائم را كنترل كند، این دارو با تاثیر بر هورمون ها و آنزیم های مغز باعث تغییر آنها می شود. همچنین می گویند كه این ماده می تواند در كنترل وسوسه و تمایل به مصرف (اعم از مخدر و محرك) موثر و اثربخش باشد.با توجه به تاییدیه ای كه از وزارت بهداشت مبنی بر ورود دارد، ما تا حدی امیدوار هستیم اما بررسی های خود را نیز انجام می دهیم و طبیعتا در آینده باید مطالعات موردی انجام شود.