دكتر هوشنگ دادگر در گفت و گو با ایسنا، درباره اختلال اوتیسم اظهار كرد: اوتیسم یك اختلال و طیف بوده و بیماری نیست و به عنوان اختلالات طیف اوتیسم معرفی می شود و این اختلال از لحاظ علائم و شدت طیف وسیعی دارد.

وی افزود:طبق یك تعریف ساده علمی اوتیسم اختلال رشدی- عصبی است كه با نقص در تعامل اجتماعی و ارتباط همراه با حركت های كلیشه ای و محدودیت های علایق تعریف می شود و طبق این علائم می توان گفت كه فرد معیارهای لازم برای اختلال اوتیسم را داراست.

دادگر با بیان اینكه عموما تشخیص این اختلال رشدی باید در دوران رشد اتفاق بیفتد، اضافه كرد: در سال های گذشته سن تشخیص اختلال طیف اوتیسم بالای 30 ماهگی بود اما اكنون با توجه به علائمی كه در تعریف این اختلال درنظر گرفته می شود می توان ادعا كرد كه گروه بیشتری از كودكان اوتیسم علائم را از بدو تولد دارند، هرچند ممكن است در سنین پایین تر این اختلال خیلی قابل تشخیص و شناسایی نباشد به این علت كه علائم خیلی محسوس نبوده و ممكن است با یكسری رفتارهای رشدی كودكان اشتباه گرفته شود.

این متخصص و پژوهشگر اوتیسم ادامه داد: درصدی از كودكان اوتیسم ممكن است رشد طبیعی خود را داشته باشند و بعد از 18 تا 20 ماهگی پسرفتی را در رشد زبان نشان دهند و به مرور آن لغت هایی كه به كار می بردند را دیگر استفاده نكنند و زمانی كه علائم و شرایط كودك به دقت بررسی شود پزشك به سمت تشخیص اوتیسم خواهد رفت.

وی با بیان اینكه تشخیص اختلال اتیسم می تواند در سنین پایین تر اتفاق بیفتد هرچند گروهی ممكن است كه بعضی از علایم را در سنین بالاتر از 18 ماهگی و گاها 20 تا 25 ماهگی علائم را نشان دهند كه قبل از آن یك دوره رشد طبیعی را داشتند گفت: در گام اول والدین با نگرانی درباره تاخیر زبانی، صحبت نكردن كودكان، اهمیت ندادن به صداهای اطراف و عدم واكنش به این صداها با وجود شنوایی نرمال كودك و ضعیف بودن واكنش های عاطفی كودك نسبت به پدیدهای اطراف برای درمان به پزشك مراجعه می كنند.

دادگر با بیان اینكه بیشترین نگرانی والدین در هنگام مراجعه اول درباره تاخیر زبانی یا صحبت نكردن كودك است، مطرح كرد: بعد از نخستین مراجعه و بررسی علائم پزشك ممكن است در كنار این تاخیر زبانی، یك نقص اصلی در حوزه ارتباط را مشاهده كند و بعد از مشخص شدن نقص ارتباطی در كودك با بررسی دقیق تر رفتارها و تكمیل پرسشنامه هایی توسط والدین و احتمالا گزارش وجود یكسری رفتارهای كلیشه ای مثل بال بال زدن ها، حركت های تكراری در دست و الگوی خاص بازی و تایید معیارهای اصلی و جزئی تشخیص پزشك بر این مبنا باشد كه كودك دارای اختلال اوتیسم است.

این متخصص و پژوهشگر اوتیسم خاطرنشان كرد: اوتیسم تست تشخیص آزمایشگاهی ندارد كه با انجام آزمایش خون و بالا و پایین شدن بیوماركر خاصی اختلال اوتیسم مشخص می شود یا ممكن است با انجام آزمایش نورولوژیكی مانند گرفتن نوار مغز پزشك تشخیص دهد كه كودك دارای اوتیسم است.

دادگر با بیان اینكه شناسایی و تشیخص اوتیسم صرفا براساس یك مجموعه علائم رفتاری انجام می شود، تصریح كرد: وقتی كودك یك مجموعه علائم را از لحاظ ضعف ارتباط، تعاملات و ضعف در پدیده های عاطفی همراه با رفتارهای كلیشه ای داشته باشد این كودك تشخیص اوتیسم را می گیرد.

وی افزود: اوتیسم اختلالی است كه می تواند با بعضی از اختلالات دیگر مثل بیش فعالی، اختلالات پردازش حسی و حتی در بعضی از افراد با عقب ماندگی ذهنی همپوشانی داشته باشد و تشخیص دقیق تر آن نیازمند بررسی ابعاد چندگانه رشدی است كه باید انجام سپس براساس آن تشخیص قطعی در حوزه اوتیسم داده شود.

عضو كمیته علمی اوتیسم وزارت بهداشت بیان كرد: متاسفانه طبق گزارشات و پژوهش های داخلی و خارجی در دنیا و ایران میزان شیوع این اختلال درحال افزایش است به طوریكه در بعضی از مطالعات گاهاچی یك در پنجاه نفر گزارش می شود، بدان معنا كه به ازای هر 50 كودك یك كودك می تواند تشخیص اوتیسم بگیرد بنابراین در شرایط فعلی و با توجه به این افزایش شیوع لازم است خانواده ها رشد یا فرآیند رشدی كودك خود را همواره پایش كنند چراكه شناسایی زودتر این اختلال می تواند درمان بهتر، مناسب تر و گاه كامل تری داشته باشد.

وی با بیان اینكه اوتیسم یك اختلال طیف است، اضافه كرد: در اختلال طیف اوتیسم شدید، علائم شدیدتر و پیچیده تر و در اختلال طیف اوتیسم خفیف، علائم سبك تر و پیچیدگی كمتر وجود دارد؛ در اختلال طیف اتیسم شدیدتر معمولا رویدادی هم دیده می شود یعنی ممكن است كودك اوتیسمی علائمی مانند تشنج یا اختلالات متابولیك را نیز داشته باشد و در اختلالات طیف سطح خفیف معمولا علائم محدود در حوزه ارتباط مشاهده می شود.

دادگر با بیان اینكه ویژگی های اوتیسم منحصربفرد است و ویژگی ها و علائم آن می تواند از نظر شدت در كودكان متفاوت باشد، گفت: دو دیدگاه درباره علت افزایش شیوع اوتیسم در دنیا وجود دارد؛ یك نگاه این است كه تشخیص این اختلال نسبت به گذشته آسان تر و ساده تر شده و علائم آن بازتر از قبل است بنابراین گروهی اعتقاد دارند بخش كوچكی از این افزایش به خاطر این است كه اوتیسم اكنون راحت تر تشخیص داده می شود اما در سال های اخیر این نگاه ضعیف تر شده و به نظر می رسد این افزایش شیوع واقعی تر از آن است كه فقط به تشخیص ساده تر مربوط شود.

دادگر با بیان اینكه علت مشخصی برای اوتیسم وجود ندارد و علل بروز آن بیشتر به صورت فرضیه مطرح شده است، افزود: فرضیاتی درباره افزایش شیوع اوتیسم بیان می شود كه شاید آلودگی زیست محیطی و صنعتی در گذر زمان كه در دهه های گذشته توانستند تغییراتی را در بیان ژنی افراد یا در ژنوم آنها ایجاد كنند و باعث افزایش اختلال اوتیسم شوند.

استادیار دانشگاه علوم پزشكی تهران با بیان اینكه اكثریت مطالعات و پژوهش ها در زمینه علت شناسی اختلال اوتیسم معتقدند كه عوامل ژنتیكی نقش بارزتر و برجسته تری در این اختلال دارند اما علت آن هنوز به طور دقیق مشخص نیست، ادامه داد:درمان ها و رویكردهای درمانی متفاوتی برای اوتیسم وجود دارد و طبیعتا تعدادی از این كودكان به واسطه مشكلات پزشكی نیاز به درمان های دارویی خواهند داشت؛ به طور مثال ممكن است كه یك كودك اوتیسم به علت تشنج یا مشكلات متابولیك نیازمند مداخلات پزشك باشد و یا بعضی از این كودكان مشكلات رفتاری جدی دارند كه در این مورد نیز مداخلات دارویی می تواند كمك كننده باشد.

وی با بیان اینكه مهمترین بخش درمان اختلال اوتیسم اقدامات توانبخشی شامل كاردرمانی، گفتاردرمانی و بازی درمانی است و در حوزه آموزش نیاز به مداخلات روانشناسان دارد، خاطرنشان كرد: به واسطه انعطاف پذیری بیشتر مغز در سنین پایین تر ثابت شده است كه مداخلات در این سنین اثربخشی بهتری در حوزه آموزش و شكل گیری رفتار دارند بنابراین اگر اوتیسم زودتر یا بهنگام تشخیص داده شود معمولا راندمان درمان بهتر خواهد شد.

عضو كمیته علمی اتیسم وزارت بهداشت اعلام كرد: درمان در كودكان اوتیسم، وابسته به شدت مشكل و زمان تشخیص است و هرچه این اختلال خفیف تر بوده و زودتر تشخیص داده شود، درمان كامل تری خواهد داشت و هرچه دیرتر تشخیص داده شود یا اینكه كودكی كه مراجعه می كند در طیف اوتیسم شدید قرار گیرد، بازدهی درمان كمتر خواهد بود.

وی تاكید كرد: رویكردهای درمانی در كودكی كه تشخیص اختلال طیف اوتیسم شدید می گیرد، باید نگاه حمایتی وجود داشته باشد، بدان معنا كه درمان ها و مداخلات بعد از مدتی باید به سمت این برود كه سیستم حمایتی برای كودكان مناسب سازی شود چراكه وقتی اختلالات طیف اوتیسم شدیدتر است درمان قطعی پیش بینی نشده و به واسطه همین انتظار ضعیف درمان باید سیستم های حمایتی طراحی و راه اندازی شوند.

استادیار دانشگاه علوم پزشكی تهران با بیان اینكه در فرآیند رشدی والدین باید همان اندازه كه به افزایش قد و وزن كودك در پایش های رشدی حساس هستند به فرآیند رشد ارتباطی و كلامی كودك نیز توجه كنند، گفت: والدین باید در هنگام مشاهده تاخیر زبانی كودكان سریع به مراكز درمانی مراجعه كنند البته این بدان معنا نیست كه هر تاخیر زبانی نشان دهنده اوتیسم است اما هر تاخیر زبانی می تواند علامت و خطر جدی برای این باشد كه رشد كودك را تحت تاثیر قرار دهد.

دادگر اضافه كرد: تشخیص اوتیسم می تواند در قالب كار تیمی توسط روانپزشك، گفتاردرمان،كاردرمان و روانشناس یا در قالب مراجعه فردی به یك روانپزشك كودك یا متخصص مغز و اعصاب كودك انجام شود و یا حتی ممكن است كه والدین به گفتاردرمان برای تاخیر زبانی و گفتار مراجعه كنند و او با توجه به علائم دیگر كودك را برای تشخیص قطعی تری به پزشك ارجاع دهد.

وی با بیان اینكه بعد از تشخیص درمان دارویی صرفا برای بعضی از علائم و مشكلات رفتاری تجویز می شود، ادامه داد: عمدتا خدمات كاردرمانی و گفتاردرمانی نخستین پایه كار است تا در سطح ارتباطی كودك بهبود یافته و فرآیند كلام را بهتر كسب كند و در این صورت مشكلات رفتاری نیز كمتر خواهد شد چراكه كودك می تواند با دنیای بیرون ارتباط برقرار كرده و نیازهای خود را بیان كند و اگر فرآیند كلامی و ارتباطی آن بهتر نشود كودك برای بیان اعتراضات و خواسته های خود از رفتارهای غیرطبیعی مثل جیغ زدن، پا كوبیدن و حتی الگوهای پرخاشگری استفاده می كند كه این رفتارها بعد از مدتی پایدار می شوند و حذف این رفتارها زمان بر بوده و مسیر درمان را طولانی تر كرده و در بعضی مواقع نیز منحرف می كند.

دادگر تاكید كرد: به محض اینكه والدین علائمی را در كودك مشاهده كردند كه به نظر می رسد نیاز است مورد بررسی قرار گیرد سریعا به مراكز درمانی مراجعه كنند و بعد از تشخیص و شروع فرآیند درمان اگر نیاز به مداخلات دارویی داشته باشد پزشك تجویز كرده و همزمان با مصرف دارو باید خدمات كاردرمانی و گفتاردرمانی را طی كند و با توجه به نیاز كودك این فرآیند درمان مناسب سازی می شود.

وی با بیان اینكه تشخیص اوتیسم بیشتر در سنین پایین تر و در زمان رشد كودك انجام می شود، افزود: در یك دهه قبل تشخیص اوتیسم در 4 سالگی انجام می شد و اكنون سن تشخیص پایین تر آمده كه این امر به علت ارائه آموزش های لازم به شبكه های بهداشتی و ایجاد حساسیت در افرادی است كه پایش های رشدی را بررسی می كنند و در مراكز بهداشت غربالگری اولیه را انجام می دهند و اگر كودكی در خطر باشد ارجاع داده می شود.

دادگر با بیان اینكه خانواده ها می توانند از بعضی از علائم حتی در سنین زیر یك سال نسبت به اوتیسم احساس خطر كنند، گفت: خانواده باید بداند اگر كودكی در زیر یك سال به اسم خودش واكنش نشان نمی دهد، برای رفع نیازهای خود از اشارات حركتی استفاده نمی كند و اگر بعضی از حركات و كارهای والدین را تقلید نمی كند این كودك می تواند در خطر بوده و بهتر است كه به مراكز درمانی مراجعه كنند و مجموع این علائم هر چه بیشتر باشد این كودك در خطر بیشتری است.

این متخصص و پژوهشگر حوزه اوتیسم بیان كرد: در گام نخست باید والدین حساسیت خود را نسبت به اوتیسم بالا ببرند و عاملی كه مانع این كار می شود، این است كه هنوز نگاه سنتی به بعضی از پدیده ها وجود دارد؛ به عنوان مثال در بسیاری از موارد تاخیر زبانی در كودك مشاهده می شود و كودك با وجود اینكه 20 یا 22 ماهه است هنوز حرف نمی زند و كلمه ای را بیان نمی كند و والدین با این نگاه سنتی كه در خانواده پدری همه دیر حرف زدند، به مراكز درمانی مراجعه نمی كنند و باید یادمان باشد ماهیت اختلالات نسبت به دهه های گذشته فرق كرده و در گذشته میزان شیوع اوتیسم به این شكل نبوده و اگر كودكی كه ما اكنون با آن برخورد داریم و دیر حرف می زند ممكن است این دیر حرف زدن نشانه ای از خطر جدی تر باشد و با یك بررسی ساده و درمان زودهنگام می توانیم كودكمان را از خطر جدی محفوظ كنیم.

دادگر با بیان اینكه آوریل ماه آگاهی از اوتیسم بوده و روز دوم این ماه به عنوان آگاهی از اختلال طیف اوتیسم در دنیا معرفی شده است، اضافه كرد: این آگاهی دوبُعدی بوده و یك بُعد آگاهی به معنای این است كه اگر نسبت به یك پدیده اطلاعات داشته باشیم در صورت مواجهه با آن زودتر مراجعه می كنیم؛ به عنوان مثال آگاهی افراد درباره علائم سرطان وقتی بالاتر است با بروز نخستین علامت شك كرده و به پزشك مراجعه می كنند و این آگاهی به تشخیص زودهنگام كمك كرده است.

وی با بیان اینكه بُعد دیگر آگاهی به این صورت است كه كودك اوتیسم چه ویژگی هایی دارد و باید چگونه با آن برخورد شود، مطرح كرد: هر چه آگاهی افراد درباره اوتیسم بالاتر رود نحوه برخورد با این اختلال راحت تر بوده و یك كمك به خانواده آن كودك است، متاسفانه به واسطه اینكه این آگاهی پایین تر است حتی حلقه اول فامیل نیز برخوردهای نامناسبی را با والدین دارند و این برخوردهای نامناسب باعث می شود ارتباط گیری خود خانواده كه نیازمند حمایت های عاطفی حلقه فامیل بودند، از بین برود.

دادگر خاطرنشان كرد: شلوغ كاری و برپا كردن آشوب توسط كودك در یك دورهمی فامیلی كودك ناشی از ضعف تربیتی نیست و گوشزد كردن این موضوع به والدین برای تربیت درست بار عاطفی زیادی روی دوش آنها قرار می دهد و باعث می شود خانواده در برخوردها و دورهمی های بعدی كه می تواند یك منبع انرژی و انگیزه برای درمان باشدگ شركت نكند.

استادیار دانشگاه علوم پزشكی تهران با تاكید بر افزایش آگاهی درباره اوتیسم و نحوه رفتار با این كودكان بیان كرد: اگر میزان آگاهی درباره اوتیسم و رفتار كودكان اوتیسم افزایش پیدا كند مشخص می شود كه این ویژگی كودك اوتیسم است و ناشی از این نیست كه كودك رفتار بد دارد و اقوام و اطرافیان رفتار صحیح تری خواهند داشت در غیر این صورت به خاطر ضعف آگاهی این كودكان در محیط خانواده ایزوله و محبوس می شوند.

انتهای پیام