تهران - ایرنا - سازمان بهزیستی كشور اعلام كرده كه حضور اجباری خانواده ها در كنار هم در دوران كرونا، خشونت خانگی را در این ایام افزایش داده و بنا بر اعلام همین سازمان متاسفانه بیشترین آمار مداخلات اورژانس اجتماعی در حوزه موضوعی خشونت تقسیم بندی می شود.

نخستین بار به طور رسمی اول اسفند سال 98 ورود كرونا به كشور اعلام شد و كام همه را تلخ كرد؛ ویروسی كه با خود محدودیت ها و دوران قرنطینه را به همراه آورد، دورانی كه در كنار شرایط تحریم و فقر اقتصادی، ساعات تماس زوج ها و مدت زمان تعامل آنها را با یكدیگر بیشتر كرد و اختلافات زناشویی افزایش یافت و آتش خشم در خانه ها را شعله ور ساخت چنانكه شرایط خاص كرونا موجب شده تا روزانه چهار هزار تماس با صدای مشاور بهزیستی كشور از ساعت هشت صبح گرفته شود و باعث شده مداخلات اورژانس اجتماعی نیز در این زمینه افزایش یابد و این همه موجب نگرانی و دغدغه مسئولان بهزیستی شده است.

خشونت براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، عبارت است از استفاده عمدی از زور یا قدرت فیزیكی، تهدید دیگران یا خود، علیه یك گروه یا جامعه كه به احتمال زیاد منجر به جراحت، مرگ، آسیب روانی، رشد نامناسب یا محرومیت شود. خشونت خانگی در ایران اغلب به موارد اعمال زور و تضییع حق از سوی یكی از اعضای خانواده (اغلب مرد) نسبت به دیگر اعضا (اغلب زن و كودك) اطلاق می شود و عموما در اصطلاح عامه به ضرب و شتم زن و كودك می پردازد.

خشونت و آزار خانگی نقض حقوق بشر است كه به سلامت جسمی و روح و روان قربانی و اطرافیان او آسیب می رساند و گرچه زنان و مردان هر دو تحت تأثیر خشونت خانگی قرار می گیرند، میزان بروز و شدت آن در زنان بسیار بیشتر است به گونه ای كه سازمان جهانی بهداشت اخیرا تخمین زده كه یك سوم زنان در سراسر جهان در طول زندگی خود خشونت خانگی یا سوءاستفاده را تجربه می كنند.

عواملی كه به گسترش خشونت خانگی دامن می زنند از فقر اقتصادی و فرهنگی تا اعتیاد و ویژگی های شخصی و ساختارهای جامعه متفاوت هستند. اما آنچه مردم كمتر درباره آن آگاهی دارند این است كه بحران های بهداشت عمومی و اپیدمی یك بیماری همانند كرونا نیز موجب گسترش خشونت های خانگی می شود آنچنانكه مقالات علمی نیز در این زمینه وجود دارد و یكی از مقالات مجله پزشكی انگلیس بی. ام. جی در ماه می سال گذشته به اثرات اختلال اقتصادی در هنگام شیوع همه گیری بیماری، قرنطینه و محدودیت ها و دسترسی كمتر به خدمات قانونی پرداخت.

اپیدمی كرونا و قرنطینه، خانواده ها را بیشتر كنار هم قرار می دهد و با توجه به اینكه سبك زندگی و رعایت پروتكل های بهداشتی، تغییراتی را در كانون خانواده ایجاد می كند، طبیعی است كه پررنگ ترین اثر آن در خانواده و سپس در اجتماع پدیدار می شود.

برخی موارد خشونت های خانگی در دوران كرونا مورد توجه رسانه ها قرار گرفتند از آن جمله در موردی كه پیرمرد 80 ساله ای كه همسر 22 ساله خود را به بهانه وجین نكردن مزرعه عدس با سیخ داغ مورد ضرب و شتم فجیع قرار داد یا زنی كه همسرش كه او را از سقف آویزان كرده و با شوكر شكنجه می كرد و اینها مشتی از خروار است كه مسائل مختلفی مانند اعتیاد، بیكاری، عدم تفاهم، فقر فرهنگی، انعطاف ناپذیری، توهین و تهدید، عدم تفاهم و مشكلات روان در دوران كرونا به آنها دامن زد.

دو خط تلفنی برای رسیدگی به مشكلات خانوادگی

میزان بروز خشونت خانگی در دوران كرونا نه تنها در ایران كه در سطح جهانی افزایش یافته است و بروز خشونت خانگی در تمام جوامع در كنار سایر ناملایمات و نابرابری ها با وضوح بیشتری آشكار شده است. بنابراین لازم است كه برنامه ریزی های لازم برای مقابله با خشونت خانگی در دوران كرونا تدوین شود و در این راستا، پاسخ جامعه در برابر آن باید چند بخشی باشد.

سازمان بهزیستی كشور آمار دقیقی از میزان خشونت های خانگی منتشر نكرده و اساسا انتشار آمار دقیق نیز پیچیدگی های خاص خود را دارد زیرا احتمال دارد افشای خشونت یا سوء استفاده برای قربانیان به دلایل مختلف مانند ترس از انگ اجتماعی به ویژه در سوءاستفاده های جنسی از سوی اعضای خانواده، ترس از دست دادن پشتوانه اقتصادی به واسطه وابستگی به پول طرف مقابل یا نداشتن مهارت، شرم و احساس گناه یا ترس از خشم و عصبانیت طرف مقابل هنگام افشای خشونت، ناآگاهی از سازمان های حمایت یا سن كم یا دیگر علت ها، صورت نگیرد.

در ایران دو شماره تماس مشاوره 1480 و اورژانس اجتماعی 123 با هدف كاهش آسیب و مداخله در خشونت های خانگی در اختیار خانواده ها قرار گرفته تا مشكلات خانوادگی را با این خط ها مطرح كنند. ارائه خدمات مشاوره تلفنی 1480 با هدف ارتقای سطح سلامت و بهداشت روان آحاد جامعه، كاهش آسیب های فردی، خانوادگی و اجتماعی صورت می گیرد. مشكلات مدنظر اورژانس اجتماعی در درجه اول خشونت های خانگی به ویژه كودك آزاری و سپس همسر آزاری است و البته به موارد سالمندآزاری و معلول آزاری نیز می پردازد.

دركنار این حمایت ها، خانه امن بهزیستی نیز به منظور فراهم سازی محیطی مناسب برای زنان و دختران آسیب دیده و در معرض خشونت، ایجاد شده است و شرایط بازگشت امن به دامن خانواده از طریق خدمات روانشناختی، مددكاری و حقوقی صورت می گیرد.

رشد همسرآزاری

به گفته وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی كشور اورژانس اجتماعی در سال 98 به یك میلیون و 100 هزار نفر خدمات رسانده و در 9 ماهه 99 نیز این خدمات رسانی به بالغ بر 900 هزار نفر انجام شده است.

وی در سخنانی با اشاره به رشد آمار خشونت های خانگی از جمله همسرآزاری افزود: این رشد هرچند هم كه ناچیز باشد بهزیستی در ارتباط با خانواده های ایران وظیفه دارد، حتی اگر این آسیب ها یك مورد باشد، مداخلات تخصصی انجام دهد و امیدواریم دستگاه های دولتی و غیردولتی در زمینه كاهش آسیب های اجتماعی به وظایف خود عمل كنند.

قبادی دانا درباره ضرورت كاهش موارد خشونت علیه كودكان نیز گفت: با تصویب قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، وظایف اورژانس اجتماعی سنگین تر و مشخص تر شده و نیاز به تقویت دارد. اورژانس اجتماعی برای اجرای قانون حمایت از اطفال و نوجوانان باید مورد توجه قرار گیرد و تشكیل پلیس اطفال نیز در اجرای قانون بوده است.

سرپرست دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی كشور گفت: در حال حاضر 360 مركز اورژانس اجتماعی در سراسر كشور فعالیت دارند؛ همچنین 256 پایگاه خدمات اجتماعی در 31 استان كشور فعال است و خط تلفن فوریت های اجتماعی 123 به صورت رایگان و شبانه روزی فعالیت دارد كه این خط می تواند می تواند در شرایطی كه فرد، اطرافیان، دوستان یا همسایگان در وضعیت مخاطره آمیز قرار دارند، مداخله كند.

محمود علیگو نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: بیشترین تماس های این مركز در حوزه خشونت مربوط به آزار است مانند كودك آزاری، همسرآزاری و معلول آزاری و به طوركلی خشونت خانگی كه بالاترین میزان تماس های ما را به خود اختصاص می دهد.

وی درباره اهمیت مساله تاب آوری در كاهش خشونت خانگی نیز به ایرنا گفته بود كه اجرای فعالیت های مشاوره باید به سمت فعال تر شدن ظرفیت اجتماعی و افزایش میزان تاب آوری خانواده برود اما متاسفانه تا رسیدن به نقطه مطلوب، فاصله زیادی داریم.

ضرورت همكاری همه دستگاه ها برای كاهش خشونت خانگی

بی تردید ارائه راهكارهایی مانند آموزش های تاب آوری، توانایی حل مساله، بهبود شرایط اقتصادی و كنترل تورم، مهار كرونا از طریق واكسیناسیون یا اقدامات پیشگیرانه و ارائه خدمات تلفنی حمایتی می تواند در كاهش موارد خشونت خانگی تاثیرگذار باشد اما همه اینها بدون همكاری و همیاری دستگاه های دولتی و غیردولتی محقق نخواهد شد.

به طوركلی برآوردهای حاصل از تماس با خطوط تلفنی حاكی از آن است كه میزان بروز خشونت خانگی در طی دوران كرونا افزایش یافته است. سازمان بهزیستی كشور از طریق دو خط تلفنی 1480 و 123 و دیگر مراكز حمایتی خود در حد توان خود به آمار افزایشی خشونت ها پاسخ مناسب را اعمال كرده اند اما در كنار بهزیستی به حمایت های قضائی، انتظامی، رفاهی و اقتصادی و بهداشتی و درمانی نیز نیاز است.

برچسب ها
- ویروس كرونا
- خشونت خانگی
- اورژانس اجتماعی
- سازمان بهزیستی كشور
پروندهٔ خبری
- كرونا در ایران؛ آخرین اخبار و گزارش ها