گروه جامعه خبرگزاری فارس - سودابه رنجبر:«محمد نفریه» معاونت توان بخشی سازمان بهزیستی خودش را در مقابل جمعیت معلول كشور مسئول می داند در اولین كلام می گوید: توان یابان كشورمان، در زندگی روزمره شان چیزی بیشتر از یك شهروند عادی نمی خواهند! آن ها حق دارند از مترو استفاده كنند، حق دارند سینما بروند. پارك بروند. از حمل ونقل شهری استفاده كنند. آن ها فقط می خواهند مثل یك شهروند عادی، زندگی خود را داشته باشند. اگر امكانات زیرساختی مثل شغل، بیمه كامل، بهینه سازی معابر، حق تحصیل رایگان و ... برای آن ها مهیا شود بسیاری از مشكلات آن ها كاهش پیدا می كنند و امیدواری شان به زندگی چندین برابر می شود. آن ها حق دارند از همه خدماتی كه یك شهروندان معمولی استفاده می كند بهره مند باشند. اگر همه این امكانات برای آن ها مهیا شود بخش زیادی از هزینه هایشان نیز كاهش پیدا می كند.
گفتگویی را با «محمد نفریه» معاون توان بخشی سازمان بهزیستی كل كشور ترتیب دادیم تا از چندوچون امكاناتی كه برای معلولان ترتیب داده شده بپرسیم و برخی گله مندی های معلولان را نیز در خلال پرسش و پاسخ ها مطرح كنیم.
در حال حاضر چه تعداد از معلولان كشورمان در سازمان بهزیستی كشور پرونده دارند؟
یك میلیون و 553 هزار و 958 نفر كل معلولانی هستند كه در سازمان بهزیستی كل كشور پرونده دارند. البته اگر بخواهیم به تعداد معلولیت حساب كنیم این آمار به یك میلیون 750 هزار مورد می رسد؛ چون برخی از معلولان در سازمان بهزیستی دو یا چند معلولیتی هستند.
آمار همه معلولان كشور ثبت نشد
این آمار تعداد كل معلولان كشورمان نیست! درواقع بهزیستی آمار افرادی را دارد كه خودشان برای تشكیل پرونده اقدام كرده اند. آیا نباید كل معلولان كشور تحت پوشش سازمان بهزیستی باشند؟
بله. آمار معلولان كشورمان بیشتر از این تعداد است. معلولان زیادی داریم كه به ادارات بهزیستی استان ها مراجعه نكرده اند و متأسفانه باوجوداینكه طبق ماده 29 قانون حمایت از حقوق معلولان سازمان آمار قرار بوده كه همه معلولان كشور را شناسایی كند، اما تابه حال این اقدام عملیاتی نشده است.
بسیاری از خانواده های كم برخوردار كه افراد معلول در خانواده دارند و در روستاهای دورافتاده زندگی می كنند هیچ وقت برای تشكیل پرونده در بهزیستی اقدام نكرده و از امكانات كم وبیش اداره بهزیستی كه متولی حمایت از این عزیزان است برخوردار نشده اند. به نظر شما نباید در این شرایط سازمان بهزیستی در شناسایی این عزیزان رنج كشیده وارد عمل شود؟
بله وظیفه حكم می كند كه كارشناسان بهزیستی همه معلولان و توان یابان را در دورترین نقطه كشور شناسایی كنند. البته اقدام زیرساختی انجام شده است مثل راه اندازی دفاتر «مثبت زندگی» كه قرار است در هر محله ای یك دفتر كوچك اداره بهزیستی تشكیل شود. هرچند در ابتدای كار هستند دفاتر مثبت زندگی شرایطی را ایجاد می كند تا كارشناسان بتوانند ارتباط قوی تری با مددجوی بهزیستی داشته باشند. این طرح به حتم در شناسایی افراد معلول در كل كشور به ما كمك خواهد كرد. در روستاها برنامه توان بخشی مبتنی بر جامعه اجرا می شود كه شناسایی افراد معلول در جمعیت روستایی و عشایر را بر عهده دارد.
توان یابان به 6 گروه تقسیم می شوند
سازمان بهزیستی كشور، توان بخشی چه گروه هایی از معلولان را تحت پوشش خود قرار داده و به آن ها خدمات رسانی می كند؟
توانیابان در 6 گروه تقسیم بندی شده اند. بیشترین تعداد معلولان كل كشور مربوط می شوند به معلولان جسمی حركتی كه تعدادشان به 544 هزار نفر می رسد و حدود 38 درصد از كل جامعه معلولان را تشكیل می دهد. بعدازآن معلولان ذهنی هستند كه تعداد آن ها بالغ بر 383 هزار نفر است و حدود 23 درصد از جامعه معلولان هستند.
در رده سوم معلولان ناشنوا قرارگرفته اند كه تعداد آن ها 199 هزار نفر است، حدود 13 در صد از كل جامعه معلولان كشور.
عزیزان نابینا نیز 181 هزار نفر هستند كه حدود 11 و نیم درصد از جامعه معلولان را تشكیل می دهند.
پنجمین گروه معلولان جزی معلولان روانی مزمن، كه 130 هزار نفر دارای این معلولیت هستند و 8 نیم صد از كل جامعه معلولان كشور هستند.
آخرین گروه از جامعه معلولان صوت و گفتار، كه حدود 91 هزار نفر از جامعه معلولان را تشكیل می دهند و جزء 6 درصد از جمعیت معلولان و اقلیت ترین گروه به شمار می روند.
مستمری بگیران بهزیستی
آیا همه این تعداد از معلولان كه ذكر شد از اداره بهزیستی مستمری می گیرند؟
خیر، جمعیتی حدود بیش از 800 هزار نفر جزء مستمری بگیرهای سازمان بهزیستی هستند. مابقی افرادی كه در بهزیستی پرونده دارند نیز می توانند از امكانات و تسهیلات قانونی سازمان بهزیستی استفاده كنند. مثلاً یكی از اعضای خانواده كه سرپرست معلول دارد می تواند از خدمت وظیفه سربازی معاف شود. هرچند برای گرفتن این معافی باید فرد معلول در كمیسیون های پزشكی توان بخشی سازمان بهزیستی شركت كند.
گلایه های معلولان
آیا مستمری ها كفاف یكی زندگی برای معلول را می دهد؟ این چند وقت اخیر گلایه های معلولان تحت پوشش بهزیستی بسیار زیاد بوده است؟
آنچه اداره بهزیستی پرداخت می كند حداقل كمك است و اغلب به عنوان كمك هزینه پرداخت می شود. باوجوداینكه ما بسیار تلاش كردیم مستمری ها را افزایش دهیم اما متأسفانه همیشه گرانی ها و تورم اقتصادی از ما جلو زده است. به خصوص اینكه طی چند سال گذشته اقلام وسایل بهداشتی و پزشكی به طور سرسام آوری گران شده اند.
3 میلیون و نیم برای هر معلول
شما دریكی از مصاحبه ها گفته بودید یك شخص معلول قطع نخاعی مبلغ حدود 3 و نیم میلیون تومان در طول یك ماه هزینه دارد. حالا رتق وفتق دیگر امور عادی او در زندگی بماند. سازمان بهزیستی چه میزان از مبلغ 3 و نیم میلیون تومان را می تواند در اختیار یك معلول قطع نخاع سینه ای یا گردنی قرار دهد؟
آنچه سازمان بهزیستی به عنوان مستمری به حساب معلول شدید و خیلی شدید مثل قطع نخاع گردنی می ریزد مبلغ زیادی نیست با یك حساب سرانگشتی می توانم بگویم. خانواده یك معلول قطع نخاع گردنی 610 هزار تومان در ماه به عنوان حق پرستاری دریافت می كند. مبلغ 200 هزار تومان برای خرید اقلام بهداشتی و مبالغ دیگری به عنوان حق معیشت دریافت می كنند. بازهم اصلاً مبلغ قابل توجهی نیست. البته بازهم معتقدیم كه این كمك ها باید بیشتر باشد. متأسفانه هر چه مبالغ را بیشتر می كنیم گرانی ها، كمك های سازمان بهزیستی را بلااثر می كند.
با همه این كمك ها همچنان مشكلات معلولان به قوت خویش باقی است. اغلب از وسایلی كه در اختیار آن ها قرار داده می شود ناراضی هستند مثل معلولانی كه از كیفیت ویلچرهایی كه چند سال یك بار از طرف بهزیستی به آن ها اهدا می شود گله مند هستند در این مورد توضیح می دهید؟
سازمان بهزیستی در نظر دارد سالانه 50 درصد از هزینه های خرید وسایل توان بخشی را بر عهده بگیرد. البته به چند طریق این كمك ها انجام می شود گاهی خود سازمان خریدها را انجام می دهد؛ البته محصولات خریداری شده باید ساخت كشور باشند؛ پروانه ساخت و همچنین نشان استاندارد داشته باشند.
آنچه اهمیت دارد این نكته است كه بودجه ما به اندازه ای نیست كه بتوانیم بهترین كیفیت را خریداری كنیم. تلاش ما بر این است كه چتر حمایتی گسترده تری داشته باشیم و تعداد افراد معلول بیشتری را حمایت كنیم و تعداد بیشتری ویلچر خریداری كنیم.
بالغ بر 122 هزار نفر از جمعیت معلول كشورمان از وسایل كمك توان بخشی سازمان بهزیستی استفاده می كنند. با توجه به بودجه ای كه در اختیار ما قرار می گیرد بیشتر امید ما به خیران و نیكوكاران كشورمان است طوری كه چند ماه گذشته با كمك خیران بالغ بر هزار ویلچر به معلولان اهداء شد.
ارز دولتی برای خرید لوازم توانبخشی نداریم
آیا برای خرید وسایل كمك توان بخشی از ارز دولتی استفاده می كنید؟
بزرگ ترین مشكل ما همین موضوع است به غیراز سمعك به هیچ یك از وسایلی كمك توان بخشی كه در اختیار معلولان قرار می دهیم ارز دولتی تعلق نمی گیرد.
تفاهم نامه چهارجانبه ای بین بنیاد بخشش، سازمان بهزیستی، هیئت امنا ارزی، كمیته امداد بسته شده است كه كمك می كند هیچ كودك ناشنوایی بدون كاشت حلزون نباشد و با این اوصاف در سازمان بهزیستی 7 میلیارد و 800 هزار تومان برای خرید و تعمیر سمعك هزینه شده است.
كمك های بعد خانوار چیست؟
از كمك های بعد خانوار معلولان بگویید. این كمك ها چقدر توانسته است مشكلات خانواده های معلولان را كاهش دهد؟
حمایت از خانواده افراد معلول كه به نام كمك های بعد خانوار معرفی شده یكی از مطالبات معاونت توان بخشی بود كه خوشبختانه سال گذشته اجرایی شد. قبل از اجراشدن این طرح منوال بر این بود كه تنها به شخص معلول مستمری پرداخت می شد؛ اما با اجراشدن این طرح تمام افراد خانواده ای كه سرپرست معلول دارند، مبلغ مشخصی را از سازمان بهزیستی به عنوان مستمری دریافت می كنند. از سال گذشته 176 هزار معلول از كمك های بُعد خانوار بهزیستی برخوردار شدند.
حمایت از خانواده های معلول «طرح بعد خانوار» چه میزان در رضایت مستمری بگیران تأثیرگذار بوده است؟
در 2 سال گذشته 27 هزار و 300 نفر از حق پرستاری به صورت واریز مبلغ 200 هزار تومان ماهانه به استان ها و شهرستان ها بهره مند می شدند كه از دی ماه 97 این پرداخت به صورت الكترونیكی پرداخت شده و در بهمن ماه 1399 این مبلغ سه برابر افزایش پیداكرده است طوری كه برای هر معلول ضایعه نخاعی مبلغ 610 هزار تومان روی بانك كارتی آن ها شارژ می شود. هرچند نباید تنها به مبلغی كه به صورت نقدینگی به خانواده پرداخت می شود بسنده كرد.
افزایش كمك هزینه ها در بعد خانوار شامل صدور دفترچه بیمه ای است كه به همه اعضای خانواده تعلق می گیرد. یا هزینه كمك تحصیلی برای فرزندان معلولان؛ طوری كه هزینه تحصیل معلول ها تمام و كمال پرداخت می شده و حدود 80 در صد از هزینه دانشگاه فرزندان معلولان نیز طبق امضا تفاهم نامه با دانشگاه های آزاد و غیرانتفاعی پرداخت می شود. كمك هزینه های تحصیلی می تواند هزینه سنگینی را از دوش سرپرست معلول خانوار بردارد. باوجود همه تلاش هایی كه داشتیم می دانیم كه معلول ما بازهم در تنگنای اقتصادی است.
دانشجوها در خانواده های معلول راحت تر درس بخوانند
كمك هزینه هایی برای حمایت از دانشجویان دانشگاه دولتی تحت حمایت بهزیستی با چه ارزشی وجود دارد؟
كمك هزینه تحصیلی تشویقی هر ترم برای دانشجویان مقطع فوق دیپلم 400 هزار تومان، مقطع لیسانس 600 هزار تومان، مقطع فوق لیسانس یك میلیون تومان و دكتری 2 میلیون تومان در نظر گرفته شده است كه بر روی كارت دانشجویان شارژ شده است.
گرانی ها از ما جلو می زند
باوجوداینكه بودجه افزایش داشته است چرا نارضایتی معلول ها روزبه روز افزایش بیشتری پیدا می كند؟
تا همین دو تا سه سال گذشته میانگین 300 هزار نفر از سازمان بهزیستی مستمری دریافت می كردند. این تعداد ظرف دو تا سه سال گذشته به بیش از 800 هزار نفر رسیده چیزی در حدود 5/2 برابر هزینه هایی كه به معلولان داده می شود با احتساب كمك هزینه ها و كمك های بعد خانوار تقریباً به 5 برابر رسیده است. معلول ها پرجمعیت ترین اقلیت كشور هستند و در ضمن مظلوم ترین قشر جامعه كه مجلس همیشه باید به نیازهای این عزیزان توجه ویژه ای داشته باشد. اغلب این عزیزان در فقر اقتصادی هستند و شرایطی برای كار و تحصیل معیشت ندارند. در قانون حمایت از افراد دارای معلولیت پیش بینی شده هزینه ای به عنوان حمایت معیشتی به افرادی كه درآمد پایین دارند، تعلق بگیرد و این مستمری بهزیستی از چند مورد تشكیل می شود به این صورت كه برخی فقط مستمری بهزیستی، برخی مستمری هدفمندسازی یارانه ها، برخی حق معیشت و برخی بُعد خانوار را نیز دریافت می كنند و این مبالغ وقتی باهم جمع می شود در برخی موارد می تواند اندكی گره گشا باشد.
فوتی های كرونا در جامعه مددجوها
این درست است كه بیشتر فوتی های كرونا از جامعه معلولان قطع نخاعی ها بودند؟ چه كمك هایی از طریق توان بخشی بهزیستی در این دوره به جامعه معلولان قطع نخاعی شده است؟
خیر. در مراكز تحت پوشش بهزیستی بالاترین آمار فوتی ها از جامعه سالمندان بوده است و همچنین مراكز شبانه روزی معلولان كه بازهم در مقایسه كمتر از یك درصد كل فوتی های كشور بودند از بین حدود 80 هزار نفر كه در مراكز نگه داری ما هستند، تعداد فوتی های ناشی از كرونا حدود 480 نفر بوده و بسیاری از مراكز ما خدا را شكر آلوده نشدند. البته 80 درصد فوتی ها ما بالای 80 سال بودند. متأسفانه بعد از گروه سالمندان بیشترین فوتی ها در معلولیت ذهنی داشتند و معلولان شدید و خیلی شدید از ابتدای ویروس كرونا جزو جامعه هدف ما بودند. تلاش می كردیم از آن ها حمایت ویژه ای داشته باشیم 10 میلیارد تومانی را كه بنیاد مستضعفان در اختیار ما قرارداد به شكل كمك های 250 هزارتومانی به حساب 40 هزار نفر از معلولین شدید كه در بستر بودند واریز كردیم.
پرستاران معلولان را دریابیم
باوجوداینكه اغلب معلولان قطع نخاعی در منزل نگه داری می شوند و بیشتر هزینه نگهداری بر عهده افراد خانواده است آیا بهتر نیست كمك های نقدی بیشتری به این خانواده ها اختصاص پیدا كند.
مراكز نگهداری آخرین اقدام بهزیستی برای حمایت از معلولان است همه تلاش ما بر این است كه معلول در بستر خانواده نگه داری شود. به این عزیزان مبلغی به عنوان حق پرستاری پرداخت می شد كه امسال در روز جهانی معلولان مقرر شد كه به 20 هزار نفر از معلولانی كه در خانه نگهداری می شوند و خانواده هایشان از آن ها مراقبت می كنند، حق پرستاری پرداخت شود كه در كل به 58 هزار نفر در سازمان حق پرستاری پرداخت می گردد.
آیا خدمات توان بخشی در شرایط كرونا در منزل انجام می شده؟ چطور این شرایط مدیریت می شد؟
17 هزار و 600 نفر تحت پوشش مراكزی هستند كه خدمات را در منزل ارائه می كنند. این مراكز خدماتی مثل فیزیوتراپ، پرستار و پزشك دارند. در این مدت كرونا این مراكز فعال بودند؛ اما طبق پروتكل های بهداشتی عمل می كردند مثلاً در مناطقی كه قرمز بود كمتر به منزل این عزیزان وارد می شدند و البته این ارتباط ها باعث می شد بتوانیم بسته های بهداشتی را از طریق همین مراكز به منزل معلولان برسانیم. هیچ وقت ارائه این امكانات به منزل متوقف نشد. همچنین 7 هزار و 800 نفر از معلولان شدید و خیلی شدید در خانواده از طریق مراقبین آموزش دیده مورد از خدمات توان بخشی مراقبتی بهره مند می گردند.
استخدام معلولان به كجا رسید
در مورد استخدام سه درصدی معلولان بگویید؟ چه میزان این قانون اجرا می شود؟ آیا فقط معلولانی كه پرونده داشته باشند می توانند در این شرایط استخدام سه درصدی قرار بگیرند؟ باید چه كنند كه شانس استخدام داشته باشند؟
طبق ماده 15 قانون حمایت از افراد دارای معلولیت دولت مكلف است حداقل 3 درصد از مجوزهای استخدامی دستگاه های دولتی و عمومی مثل وزارتخانه ها، سازمان ها، مؤسسات، شركت ها و نهادهای عمومی كه از بودجه دولت استفاده می كنند را به افراد دارای معلولیت اختصاص دهد؛ اما این قانون ضمانت اجرایی نداشت تا سال 1397 كه ضمانت اجرایی پیدا كرد و حالا 3 درصد استخدامی معلولان از افراد عادی جدا می شود و در اختیار سازمان بهزیستی قرار می گیرد. طبق ثبت نام و درخواست معلولان و كد رشته ها و كد محل ها كه در اختیارداریم شرایط استخدامی تعدادی از معلولان را مهیا كرده ایم.
بازنشستگی كه انجام نشد
خیلی از معلولان امید به بازنشستگی پیش از موعد داشتند؛ اما فقط در بخش دولتی این اتفاق افتاد و خصوصی ها بازنشسته نشدند چرا؟
معلولان و جانبازان بر اساس شدت معلولیت از دو تا 6 سال از ارفاق سنوات خدماتی برای بازنشستگی برخوردار می شوند.
بازنشستگی پیش از موعد معلولان و جانبازان در بخش های خصوصی را از طریق سازمان مدیریت و برنامه ریزی پیگیری كردیم چون آن ها باید اعتبار موردنیاز برای بخشیدن سنوات را به صندوق تأمین اجتماعی پرداخت كنند كه متأسفانه به دلیل كمبود بودجه در بخش های خصوص نتوانستند به تعهدات خود عمل كنند و تنها دولتی ها توانستند بازنشستگی پیش از موعد را برای معلولان اجرا كنند. امیدواریم با افزایش تخصیص بودجه بتوانیم شاغلین بخش های خصوصی را نیز مشمول بازنشستگی كنیم.
انتهای پیام/