به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی؛

رئیس رصدخانه اجتماعی كووید: 75 درصد عوامل زمینه ساز مشكلات سلامتی، در حوزه اجتماعی قرار دارد

رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و رئیس رصدخانه كووید 19، امروز (یكشنبه) در جمع خبرنگاران گفت: حوزه اجتماعی در تصمیم گیری های كووید نه تنها در ایران، بلكه در دنیا بشدت مغفول مانده و توجه كافی به آن نشده است، درصورتی كه ساده ترین نگاه ها و شواهد علمی می گویند كه 75 درصد عوامل زمینه ساز مشكلات سلامتی، در حوزه اجتماعی قرار دارد، یعنی جنبه های اجتماعی، زمینه ساز بروز بیماری هایی هستند كه ما الان با آنها دست بگریبان هستیم.

به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه، دكتر حمیدرضا خانكه افزود: حتی حوادثی مانند حوادث ترافیكی ، جنبه های اجتماعی در بروز آنها خیلی مهم است و در گسترش بیماری مانند كووید هم جنبه های اجتماعی مهم است.

وی با اشاره به پیش بینی اكثر نخبگان كشور نسبت به وضعیت بحرانی كنونی كه به گفته رئیس جمهوری پنج عامل در افزایش موج فعلی كووید مقصر هستند كه سفر از كشور عراق، تردد و تجمع در شب های نوروزی، تجمع و مراسم عید، ازدواج در اعیاد شعبان و رجب و در نهایت سفرهای نوروزی ، از آن جمله اند و این نشان می دهد كه این عوامل بیشتر جنبه های اجتماعی دارند تا اینكه جنبه های پزشكی داشته باشند.

رئیس رصدخانه اجتماعی كووید 19 تصریح كرد: ویروس شناخته شده است و در سالهای گذشته این اپیدمی از این نوع سابقه داشته است و می دانیم كه وقتی اپیدمی پیش می آید، افراد سالمند و كسانی كه بیماری های زمینه ای دارند؛ بیشتر متاثر می شوند و ضریب ابتلا و مرگ و میر خواهیم داشت، نظام سلامت لازم است كه خودش را گسترش بدهد، امكانات بیمارستانی و پرسنل درمانی باید آمادگی مشاركت در این وضعیت را داشته باشند، و اینها الگوی مشخص در تمامی اپیدمی هاست، ولی چیزی كه یك اپیدمی را با بقیه متمایز می كند، این است كه عوامل اجتماعی چقدر بر گسترش بیماری تاثیرگذار هستند؟ و خود بیماری، چه تاثیری بر عوامل اجتماعی دارد؟

دكتر خانكه افزود: مطالعاتی كه هم اكنون در سطح دنیا نیز انجام شده، نشان می دهد كه میزان ابتلا و مرگ و میر در افرادی كه دسترسی كمتری به خدمات سلامت دارند، افرادی كه تحصیلات سلامت پائین تری دارند، افرادی كه جزو طبقه محروم جامعه محسوب می شوند، و افرادی كه بیماری های زمینه ای دارند و حتی كسانی كه دارای بیماری های زمینه ای هستند كه از امكانات اجتماعی پائین تری برخوردارند، یا منابع مالی كمتری دارند و یا در طبقه فقرا قرار دارند و دسترسی كمتری به خدمات سلامت دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.

وی اظهار داشت: بنابر این می بینیم كه تظاهرات سلامتی، ابتلا و مرگ و میر است؛ اما عوامل ایجاد كننده تهدید و عوامل ایجاد كننده بیماری و مرگ و میر، عوامل اجتماعی هستند كه شاید كمتر در دنیا و در ایران مورد توجه قرار گرفته اند.

بگفته وی، ین ضرورت باعث شد كه وزیر بهداشت در قبل از نوروز به این نتیجه برسند كه با توجه به اینكه دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی دارای یك سابقه 30 ساله در انجام مطالعات اجتماعی است و ماموریت و مرجعیت علمی در حوزه سلامت اجتماعی و علوم توانبخشی دارد، این ماموریت بسیار مهم را به این دانشگاه واگذار بكنند.

دكتر خانكه به وجود 22 دپارتمان تخصصی و 8 مركز تحقیقات تخصصی در ابعاد مختلف حوزه های اجتماعی و علوم توانبخشی ، از 30 سال پیش در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی جهت تربیت دانشجو تا مقاطع تحصیلات تكمیلی، و انجام مطالعات ملی و بین المللی اشاره كرد و گفت، گنجینه ای از متخصصان در اینجا فعالیت دارند كه از ابتدای شیوع بیماری كرونا نیز مطالعات مربوط به سلامت اجتماعی را شروع كرده و مطالعات در حوزه اجتماعی در رابطه با شیوع كووید 19 را انجام داده اند و نتایج آن در مجلات داخلی و خارجی منتشر شده و گزارش های آن بشكل گزارش های سیاستی برای مدیران تصمیم گیر در حوزه كرونا به دفعات فرستاده شده است.

وی از آغاز بكار رصدخانه اجتماعی كووید 19 از 28 اسفندماه، و تشكیل دبیرخانه ای با مسئولیت دكتر فرخی معاون توسعه مدیریت دانشگاه و استاد تمام حوزه بهداشت محیط گفت و افزود: ما سعی كردیم در 4 محور ذكر شده در ابلاغ وزیر محترم بهداشت، فعالیت های خودمان را انجام بدهیم. 1- در زمینه واكسیناسیون كووید كه موضوع روز در همه كشورها است ، و در كشور ما هم لازم بود كه مطالعه كنیم و ببینیم كه عوامل اجتماعی تاثیرگذار بر پذیرش واكسن، واكسیناسیون، موانع و چالش های آن چیست؟ ، بنابر این یك گروه مطالعاتی از همان ابتدا ، روی بحث واكسن، نظرسنجی از مردم ، موانع و چالش های آن كار كردند.

دكتر خانكه ادامه داد: محور بعدی مورد نظر وزیر محترم ، این بود كه عوامل اجتماعی چه تاثیری بر گسترش مرگ و میر گروه های مختلف اجتماعی، گروه های مختلف سنی، طبقات اجتماعی، كه برای این موضوع نیز فعالیت های مطالعاتی شروع شد. بحث بعدی تاثیری بود كه خود كووید بر حوزه اجتماعی و سلامت اجتماعی داشت و چهارمین موردی كه از این رصدخانه خواسته شده است، تولید شواهد علمی برای كمك به سیاستگذاران و تصمیم گیران در حوزه ستاد ملی مقابله با كرونا بود.

وی اظهار داشت: این چهار ماموریت، وظیفه بسیار خطیر است كه دانشگاه برای اجرایی كردن آنها، مكاتبه ای با تمام دانشگاه ها و مراكز علمی و سازمان های درگیر در حوزه اجتماعی همچون وزارت كشور، سازمان بهزیستی، جمعیت هلال احمر، تشكل های مردم نهاد، دانشگاه های تحت پوشش وزارتخانه های علوم و بهداشت انجام داد تا نمایندگان تام الاختیاری برای عضویت در كمیته معرفی بشوند، و دبیرخانه شكل بگیرد.

رئیس رصدخانه اجتماعی كووید 19 افزود: دبیرخانه این رصدخانه، وظیفه برنامه ریزی و مدیریت جلسات و تولیدات علمی را دارد و در كنار دبیرخانه، كمیته كشوری بزودی شكل می گیرد، اسامی تقریبا نهایی شده است و قرار است كه با ابلاغ وزیر محترم بهداشت، فعالیت اعضای كمیته كشوری آغاز شود.

وی به نابرابری های اجتماعی در سطح دنیا اشاره كرد و گفت: این نابرابری ها، در دوره كرونا بیشتر خودش را نشان می دهد، مثلا افرادی كه دارای وسیله شخصی هستند، كمتر در صف های مترو و اتوبوس قرار می گیرند، افرادی كه منازل بزرگتری دارند، در تفكیك و جداسازی افراد آسیب پذیر موفق تر هستند تا افرادی كه مجبورند در خانه های كوچك و دو سه نسل با هم زندگی بكنند.

وی افزود: خیلی از افرادی كه متكی به درآمدهای روزانه اند، مجبورند كه برغم شرایط بحرانی، از خانه بیرون بروند، چون معاششان به درآمد روزانه وابسته است و خیلی از افرادی كه دارای مشاغل پرخطر و در مناطق شلوغ هستند؛ برغم توصیه های ملی و بین المللی ، مجبورند كه برای امرار معاششان فعالیت بكنند.

دكتر خانكه تصریح كرد: بنابر این خیلی از رفتارهایی كه ما در مردم می بینیم و احساس می كنیم نافرمانی اجتماعی است، این نیست ، بلكه فشارهای عوامل اجتماعی است كه وارد می شود. اگر ما فشارهای عوامل اجتماعی را نادیده بگیریم و اگر عوامل اجتماعی موثر بر سلامت و تاثیر خود كووید بر جنبه های اجتماعی و نابرابری های اجتماعی را جدی نگیریم و مطالعه انجام ندهیم و شواهدی تولید نكنیم كه در سیاستگذاری و در مداخلات از آنها بهره مند شویم ، قاعدتا در مدیریت كووید و در مدیریت رویدادهای بیولوژیك مشابه آن، خیلی موفق نخواهیم بود و این تجربه ملی نیست، بلكه تجربه بین المللی است .

وی افزود: اعتراضات و مقاومت های شدیدی را در كشورهایی مانند آلمان، انگلیس و آمریكا برای استفاده از واكسن و یا محدویت های اجتماعی مشاهده می كنیم و مطمئنا، در هر كشوری كه جنبه های اجتماعی بیماری مانند كووید فراگیر باشد و نادیده گرفته شود، قاعدتا مداخلاتشان تاثیر كافی را نخواهد داشت.

وی در پاسخ به سئوال یكی از خبرنگاران در خصوص نظرسنجی در خصوص میزان مقبولیت و پذیرش واكسن كرونا در میان مردم ، گفت: این مطالعه از 15 روز پیش آغاز شد و مطالعه اولیه آن در شهر تهران انجام شد و مطالعه كشوری آن هم شروع شده و بنظر می آید كه اواخر اردیبهشت ماه امسال بتوانیم این نظرسنجی ملی در مورد واكسن را اعلام كنیم. ولی شواهد فعلی معرف این است كه مردم پذیرش خوبی از واكسن ایرانی و خارجی دارند.

دكتر خانكه افزود: مطالعه ای كه در شهر تهران انجام شده، نتیجه آن بسیار خوب و بالاتر از سایر كشورهاست و متوسط پذیرش در هر استان و در كشور هم بدست خواهد آمد و این یافته های علمی به ستاد ملی مقابله با كرونا ارسال می شود.

وی در پایان سخنانش اعلام آمادگی كرد، هر تجربه و هر مطالعه از كلیه مراكز علمی و پژوهشی و اجرایی از طریق دبیرخانه رصدخانه پذیرفته می شود، چرا كه رصدخانه، ملی است و كووید 19 یكی از مسایل مورد مطالعه در این رصدخانه است اما قبل از كووید، بسیاری از مسایل اجتماعی در جامعه وجود داشته و دارند مانند اعتیاد، افزایش جمعیت سالمندی، خروج نخبگان، ازدواج جوانان و كاهش نرخ باروری، كه باید مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرند و به عنوان بدنه علمی كشور باید در كنار سیاستگذاران ، دولت و مجلس شورای اسلامی باشیم. كووید اولین و آخرین رویداد نیست بلكه با تغییرات اقلیم، مسایل اجتماعی مختلفی را برای مطالعه خواهیم داشت كه باید آمادگی خود را افزایش بدهیم.

در ادامه این نشست خبری، دكتر مهرداد فرخی معاون توسعه مدیریت دانشگاه و رئیس دبیرخانه رصدخانه اجتماعی كووید 19 گزارشی از اقدامات دبیرخانه كه تاكنون انجام شده، ارائه داد.

رئیس دبیرخانه رصدخانه اجتماعی كووید 19: نقشه راه رصد اجتماعی پاندمی كووید 19 تدوین شد

دكتر مهرداد فرخی رئیس دبیرخانه رصدخانه نیز در بخشی از این نشست خبری، با اشاره به ابلاغ مقام عالی وزارت جهت واگذاری مسئولیت رصدخانه اجتماعی كووید 19 به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و چهار وظیفه اصلی كه برای این رصدخانه تعریف شده است، گفت كه براساس این چهار وظیفه، نقشه راه رصد اجتماعی پاندمی كووید 19 تدوین شد و هفته آینده نهایی ، و به دفتر وزیر محترم بهداشت ارائه می شود.

وی افزود: این نقشه به نظرخواهی از نخبگان و صاحبنظران حوزه اجتماعی در مراكز علمی و آموزشی همچون گروه های آموزشی حوزه اجتماعی چهار دانشگاه علوم پزشكی تهران و شهید بهشتی، دانشگاه های علامه طباطبایی و الزهرا گذاشته شده است و همچنین از متخصصان عوامل اجتماعی موثر برسلامت در ده كلان منطقه آمایشی وزارت بهداشت، معاون اجتماعی استاندار تهران، معاونان اجتماعی سازمان بهزیستی كشورو وزارت كشور و هرجایی كه تخصصی در زمینه رفاه و سلامت اجتماعی دارند، نظرخواهی كرده ایم.

دكتر فرخی در مورد بررسی وضعیت پذیرش واكسن در كشور و یا وضعیت پذیرش طرح ملی واكسیناسیون ، گفت: اقداماتی انجام شده كه گزارش اولیه آن به دفتر مقام عالی وزارت ارائه شده است. و احتمالا طی چند روز آینده می توان اطلاعات آن را به اطلاع عموم رساند.

وی از عضویت مدیران گروه های آموزشی و روسای مراكز تحقیقاتی مرتبط با سلامت اجتماعی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در دبیرخانه رصدخانه گفت و افزود: با توجه به چهار وظیفه ای كه در ابلاغ مقام عالی وزارت مطرح شده، چهار كار گروه تشكیل شده است كه مسئولیت هر كار گروه به افراد شناخته شده و معتبر علمی كه متخصص و صاحبنظر همان حیطه می باشد، سپرده شده است.

وی افزود: با همه كلان مناطق ده گانه علمی كشور مكاتباتی انجام شده است و خواسته شده تا افراد صاحبنظر در این حوزه را به ما معرفی كنند كه یا در دبیرخانه و یا در كمیته كشوری رصدخانه اجتماعی كووید 19 مشاركت داشته باشند.

وی تصریح كرد: اولین اقدام، جمع آوری مطالعات مراكز تحقیقاتی و گروه های آموزشی دانشگاه بود تا با آنالیز و تحلیل آنها، توصیه های لازم در حوزه اجتماعی برای ستاد ملی مقابله با كرونا تهیه ، و ارائه شود، ضمن آنكه از گروه ها و مراكز تحقیقاتی خواسته شد تا مطالعات لازم كه در آینده نیاز است، به ما پیشنهاد بدهند تا دبیرخانه با حمایت مالی از آنها ، این مطالعات انجام شوند و توصیه هایی در ادامه مدیریت پاندمی آماده ، و به ستاد ملی كرونا ارائه شود.

وی در ارتباط با نابرابری های اجتماعی در حوزه های مختلف مانند سلامت و محیط زیست، گفت: نه تنها در كشور خودمان بلكه در تمام دنیا این نابرابری ها مشاهده می شود، ولی اتفاقی كه در پاندمی كووید 19 افتاد، این بود كه نابرابری های موجود نسبت به زمان قبل از شیوع كرونا بیشتر نمایان شده و گویا این پاندمی ذره بینی به دست گرفته و این نابرابری ها را بزرگتر به ما نشان می دهد.

دكتر فرخی با اشاره به سه راهبرد مدیریت و كنترل این پاندمی ( فاصله اجتماعی، استفاده از ماسك و شستشوی دست ها بمدت 20 ثانیه و یا ضدعفونی آنها)، گفت: حتی در كشورهایی كه واكسن گسترده ای زده اند، همین سه راهبرد ساده می تواند از ابتلا به بیماری پیشگیری كند، اما میزان دسترسی از استفاده آنها در افشار مختلف، متفاوت است و این همان نابرابری است كه مورد اشاره ماست. چرا كه تاثیر بار مالی تهیه این امكانات بهداشتی، در خانواده های مختلف، متفاوت است.

وی همچنین به استفاده از وسایل نقلیه مختلف در میان اقشار گوناگون براساس سطح درآمد آنها اشاره كرد و افزود: اندازه گیری میزان تاثیرپاندمی بر این نابرابری ها و تاثیر نابرابری ها بر پاندمی، یكی از وظایف این رصدخانه است، و همكاران ما در دانشگاه و دیگر مراكز علمی كمك می كنند تا این مسایل با نگاه علمی دیده بانی شده و نتایج مطالعات، به ستاد ملی مقابله با كرونا گزارش شوند.



انتهای پیام/

تهیه و تنظیم خبر: نعیمی پور