به گزارش «تابناك»، دكتر مهدی نجمی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به شعار امسال روز جهانی آسم و آلرژی مبنی بر «اصلاح باورهای نادرست درباره آسم»، گفت: برخی باورهای غلط پیرامون بیماری آسم، ماهیت و درمان آن و... وجود دارد كه باعث می شود مردم برداشت غلطی در مورد بیماری داشته و حتی اقدامات غلطی برای پیشگیری و درمان آسم انجام دهند. با توجه به این شعار ما نیز 11 باور رایج و نادرست درباره بیماری آسم را انتخاب كردیم و به شكل هفته پویش ملی آسم از تاریخ 25 تا 31 اردیبهشت به این باورهای غلط با هدف افزایش آگاهی مردم نسبت به بیماری، خواهیم پرداخت.
11 باور غلط درباره آسم آسم مسری نیست
وی درباره باورهای غلط پیرامون بیماری آسم، اظهار كرد: اولین باور غلط این است كه فكر كنیم آسم بیماری دوران كودكی است و تنها كودكان به بیماری مبتلا می شوند؛ در حالی كه چنین نیست و این بیماری در هر گروه سنی می تواند رخ دهد. هرچند در سنین كودكی و نوجوانی شیوع آسم بیشتر است اما در هر حال حتی در سنین بالاتر هم احتمال بروز بیماری وجود دارد. باور غلط دوم این است كه برخی تصور می كنند آسم یك بیماری عفونی و مسری است كه به هیچ وجه اینگونه نیست و ما از آسم به عنوان یك بیماری التهابی یاد می كنیم و نیازی نیست اطرافیان یك فرد مبتلا به آسم از او فاصله بگیرند.
ورزش در مبتلایان آسم آری یا خیر؟
وی ادامه داد: باور سوم و نادرست این است كه برخی فكر می كنند مبتلایان به آسم نباید ورزش كنند چون آسم وابسته به ورزش هم داریم و این باور به غلط به تمامی مبتلایان به آسم تعمیم داده می شود؛ در حالی كه مبتلایان آسم تنها زمانی كه بیماری در فاز حاد قرار دارد نباید ورزش كنند و در مابقی شرایط منعی برای ورزش ندارند؛ ولی باید با توصیه پزشك خود به شیوه ای كه آسیب نبینند ورزش كنند.
باورهای غلط درباره مصرف كورتون در مبتلایان آسم
نجمی با اشاره به باور غلط چهارم، ادامه داد: برخی تصور می كنند برای درمان آسم باید از دُزهای بالای كورتون استفاده شود؛ درحالی كه عموما بیماران مبتلا به آسم با دُزهای پایین كورتون استنشاقی درمان می شوند و تنها در موارد حاد و شدید مجبوریم برای دوره ای كوتاه كورتون خوراكی به بیمار داده یا از اسپری استنشاقی با دُز بالا استفاده كنیم اما پس از كاهش فاز التهابی مجددا دُز كورتون كاهش پیدا خواهد كرد. باور پنجم غلط این است كه فكر می كنند مصرف كورتون در كودكان مبتلا به آسم سبب تاخیر رشد و كوتاهی قد می شود؛ درحالی كه چون از كورتن استنشاقی با دُز پایین استفاده می كنیم تاثیری در رشد كودكان نخواهد گذاشت.
وی باور ششم غلط پیرامون آسم را استفاده از درمان های جایگزین معرفی كرد و گفت: برخی افراد از طب سوزنی، حجامت، طب سنتی و... را برای درمان و كنترل آسم استفاده می كنند در حالی كه هیچ كدام از موارد یاد شده تاثیر ثابت شده ای بر بیماری آسم ندارد و چه بسا برخی از آنها ممكن است سبب تشدید بیماری فرد شوند.
تاثیر مكمل ها در درمان آسم
وی افزود: باور غلط هفتم این است كه تصور كنیم استفاده از مكمل های غذایی مانند ویتامین ها، امگا3 و... در پیشگیری و درمان آسم موثر است؛ در حالی كه هیچ مدركی برای اینكه این مكمل ها درمان بیماری باشند وجود ندارد و تنها توصیه می كنیم مبتلایان آسم از میوه ها و سبزیجات استفاده كنند. باور هشتم غلط استفاده از دود اسپند برای پیشگیری از ابتلا به آسم است كه نه تنها نقش مثبتی نخواهد داشت بلكه دود اسپند و هر دود دیگری می تواند سبب تشدید بیماری آسم و بروز حمله آسمی شود. باور نهم این است كه تصور می كنند با افزایش سن، بیماری آسم بهبود پیدا می كند در حالی كه شاید یك مبتلا به آسم سال ها بدون علامت باشد ولی این به معنای بهبود بیماری فرد نیست و باید همواره هشیار باشد زیرا امكان بروز علائم در هر سنی وجود دارد.
بیماری های روحی؛ منشاء آسم نیستند
نجمی ادامه داد: باور دهم این است كه تصور می كنند آسم یك بیماری روحی_روانی است. بیماری های روحی مانند اضطراب و افسردگی می توانند سبب تشدید بیماری شوند اما منشا بیماری آسم نیستند. آخرین باور نادرست این است كه فكر می كنند داروهای درمان آسم و اسپری ها برای فرد ایجاد وابستگی كرده و دیگر امكان قطع دارو وجود نداشته باشد. درست است كه مبتلایان به آسم باید طولانی مدت دارو مصرف كنند، اما این موضوع هیچ ربطی به اعتیاد به دارو و وابستگی ندارد.
میانگین بروز آسم در كشور وی درباره تعداد مبتلایان به آسم در كشور، تصریح كرد: مبتلایان به آسم معمولا از طریق پیمایش ها شناسایی می شوند و بررسی تعداد بیماری هایی كه شیوع بالایی در كشور دارند به این گونه نیست كه فرد به فرد بتوانیم بیماران را شناسایی كنیم و از طرفی نظام ثبت بیماری هم وجود ندارد كه بتوانیم آمار دقیق ارائه دهیم. بنابراین بر اساس پیمایش هایی كه انجام می دهیم، بر جمعیتی مشخص مطالعه انجام می شود و بر اساس آن به كل كشور تعمیم داده می شود. ماهیت آسم با بیماری هایی مانند فشارخون و دیابت متفاوت است. تشخیص آسم، انجام تست های عملكرد ریوی و... سخت است؛ بنابراین برای تخمین میزان شیوع آسم معمولا از پرسش نامه ها استفاده می شود و بر این اساس مطالعات مختلفی در كشور صورت گرفته است و جامع ترین آن مطالعه ای بود كه در سال 1394 انجام دادیم. شیوع آسم بر اساس پرسشنامه ها در جمعیت كودكان و نوجوانان حدود 11 درصد و در جمعیت بالغین حدود 9 درصد برآورد كردیم و به طور میانگین شیوع علائم آسم در كل جمعیت 10 درصد است؛ اما این تنها شیوع علائم است. در مورد آسم قطعی باید پس از تكمیل پرسشنامه ها بیمار توسط پزشك معاینه شده و تست های تنفسی از او گرفته شود كه چون كار سختی است به طور معمول در دنیا از این پرسش نامه ها استفاده می شود.
استان های ركورددار آسم در كشور وی افزود: بر اساس پیمایش ها، استان خوزستان در صدر ابتلا به آسم و آلرژی قرار دارد و پس از آن استان سیستان و بلوچستان در رتبه دوم است. البته این رتبه بندی مربوط به جمعیت بالغین استان های مذكور است . در رتبه های بعدی استان های تهران، بوشهر، مركزی، قم قرار داشتند.
كرونا و طرح هایی كه نیمه كاره ماند...
وی با اشاره به اهمیت نظام مراقبت سلامت و رصد بیمار برای جلوگیری از نیمه كاره رها كردن درمان بیماری، تاكید كرد: پیش تر طرحی در 4 شهرستان برای جمعیت بالای 20 سال اجرا كردیم كه آن را گسترش داده و برای همه سنین آن را پیش بینی كردیم. از آبان 1398 اجرای آزمایشی طرح « تشخیص، درمان و مراقبت بیماری آسم در نظام مراقبت های اولیه» در 7 شهرستان را آغاز كردیم و روند به خوبی طی می شد تا اینكه در اسفندماه 98 با شیوع كرونا روبرو شدیم. از آنجایی كه در این طرح باید از دستگاه های ارزیابی عملكرد ریوی استفاده می شد، در شرایط كرونا عملا امكان استفاده از این دستگاه ها وجود نداشت و مجبور شدیم این روند شناسایی را متوقف كنند تا وضعیت كرونا در كشور بهبود یابد؛ بر این اساس خدمات ما حول محور بیماران شناسایی شده و پیگیری درمان آنها ادامه یافت تا بیمار به حال خود رها نشود. امیدواریم با پیشرفت روند واكسیناسیون بیماری كرونا، بتوانیم به اجرای طرح اصلی بازگردیم كه طرحی بسیار جامع و كامل است.
عوامل خطر بروز آسم چه افرادی در معرض خطر ابتلا به آسم قرار دارند؟
نجمی درخصوص عوامل خطر بروز آسم، گفت: عوامل خطر این بیماری طیف گسترده ای دارد. فراموش نكنیم كه ژنتیك نقش بسیار مهمی در بروز آسم دارد و كسانی سابقه فردی یا خانوادگی آسم، آلرژی و اگزما داشته باشند مستعد ابتلا به آسم هستند البته؛ برخی عوامل و شرایط محیطی هم زمینه را برای ظهور علائم آسم در فرد مستعد ابتلا ایجاد می كند كه این عوامل خطر محیطی شامل بوهای تند مانند بوی رنگ و عطر، آلودگی هوا، دود اسپند، هیزم، قلیان، سیگار و... كپك ها و قارچ ها، گرده های گل و گیاه، پَر، پوست یا موی حیوانات خانگی، سوسك حمام، چاقی، عدم دریافت شیر مادر در 2 سال اول بدو تولد، استفاده از فست فودها و سبك زندگی غلط و... است. همچنین بندپایان میكروسكوپی موجود در قالی ها و قالیچه ها و عروسك های پشمی می توانند در فعال شد آسم فرد موثر باشند. برخی نیز به دلیل شرایط محیط كاری و در تماس بودن با آلاینده ای خاص در معرض خطر ابتلا به آسم هستند به عنوان مثال شاغلان صنایع رنگ سازی، چوب بری، نانوایی و... در معرض خطر هستند.
مرگ ومیر بالاتر كرونا در مبتلایان به آسم كنترل نشده
رییس اداره بیماری های مزمن تنفسی وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینكه آیا عوارض بلند مدت بیماری كرونا بر ریه ها ممكن است سبب بروز آسم شود یا خیر؟، اظهار كرد: با توجه به مدت زمان شیوع كرونا، برای پاسخ به این سوال هنوز زود است و نیاز به گذر زمان داریم؛ ولی از آنجایی كه در بروز آسم عوامل ژنتیكی نقش مهمی دارند، بعید است عوارض ریوی كرونا بتواند در بروز آسم نقش داشته باشد؛ اما احتمال دارد سایر بیماری های ریوی به جز آسم در بهبودیافتگان كرونا پدیدار شود.
وی افزود: از طرف دیگر در ابتدا این باور وجود داشت كه اعلام می كردند كسی كه مبتلا به آسم است به دلیل بیماری ریوی زمینه ای در احتمال بالاتری از ابتلا به كرونا قرار دارد و حتی ممكن است شرایط حادی از بیماری را تجربه كند؛ اما نتایج یكسال گذشته خلاف این موضوع را نشان داد و مشخص شد مبتلایان به آسم بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا نیستند. اما در مورد افرادی كه آسم كنترل نشده دارند و به كرونا هم مبتلا می شوند، اصلا دور از انتظار نیست اشكال شدید بیماری را تجربه كنند و متوسط مرگ و میر بالاتری داشته باشند.