معصومه محمدی سیف

جامعه شناس و دانشجوی دكتری سیاستگذاری فرهنگی

عبارت ازدواج سفید تركیبی از واژه «ازدواج» و «سپید» است كه تجزیه آن زیباست و برای كسی كه معنی تركیبش را نداند، جذاب است و یك ازدواج ساده، صمیمی و زیبا را به ذهن می آورد و مخاطب ناآگاه با خواندن عناوین پیرامون آن دچار تناقض می شود اما در واقع الفاظ و مفهوم آن دلالت بر زندگی مشترك بدون ازدواج دارد كه تعهد و استحكامی در آن نیست و دو طرف خود را در برابر هم پایبند و مسئول نمی دانند و سوءاستفاده در آن زیاد است. ما در جهانی متحول و دستخوش دگرگونی زندگی می كنیم؛ به طوری كه می توان شگفت انگیزترین رویداد دنیای معاصر را سرعت بی سابقه تغییرات اجتماعی دانست.

در چند دهه اخیر نهاد خانواده در جهان تحولات گسترده ای داشته است؛ تحولاتی كه ریشه آن را باید در انقلاب جنسی اواخر دهه 1960 در كشورهای اروپایی و آمریكایی جست وجو كرد. این انقلاب با اسطوره زدایی از رابطه جنسی و با گسترش الگوهای هم خانگی، ضربه سخت تری را این بار نه صرفاً به اسطوره روابط جنسی، بلكه به خود ازدواج وارد كرد.



ازدواج سفید یا همزیستی سیاه

«ازدواج سفید» زندگی مشترك زن و مرد بدون ثبت ازدواج رسمی است. پدیده ای كه البته به تعداد اندك دیده می شود. این پدیده اخیرا یك سوغات سیاه غربی است كه تعداد معدودی از جوانان را در معرض خطر قرار داده است آن چنان كه كارشناسان به اتفاق سیاهی های ازدواج سفید را مورد تأكید قرار می دهند. ازدواج پدیده ای است كه از دیرباز و از زمان پیدایش انسان بوده و تا امروز نیز ادامه داشته است و تحت تأثیر تحولات جوامع دچار تغییر شده است؛ از یك طرف دیگر تمایلی برای ازدواج وجود ندارد و سن ازدواج در حال افزایش است و از طرف دیگر انواع و اقسام ازدواج ها مثل «ازدواج موقت»، «ازدواج صوری» و «ازدواج صیغه ای» به وجود آمده است و از طرفی میزان طلاق هم چه به صورت رسمی چه عاطفی افزایش پیدا كرده است. آن چه به عنوان ازدواج سفید نام گرفته هرچند در دنیا پدیده جدیدی نیست، اما در ایران یك شوك فرهنگی به حساب می آید.

پیامدهای ازدواج سفید

آثار و نتایج این نوع رابطه از دو بعد جامعه شناختی و روانی قابل تحلیل و بررسی است:

- از نظر جامعه شناسی: هم خانگی به فقدان یك عنصر سازنده در فرایند بلوغ اشاره می كند؛ میل به متعهد شدن و پایبندی به این تعهدات شدن و پایبندی به این تعهدات. فردی كه حاضر به پذیرش مسئولیت یك خانواده نباشد، چگونه می‏تواند در جامعه مسئولیت سنگین تر و مهم تری را قبول كند. پرواضح است كه چنین جامعه‏ای هیچ گاه نمی‏تواند هدفی كه بدان باور دارد را دنبال كند.

بسیارى از مردان به این بهانه كه خانه ‏اى دارند، از دخترانى كه براى ادامه‏ ى تحصیل یا اشتغال به شهرهاى بزرگ آمده‏ اند و شرایط ازدواج هم برایشان فراهم نیست و از لحاظ روحى و جسمى زیر فشار شدید قرار دارند، پیشنهاد چند ماه زندگى با هم براى آشنایى بیشتر تا رسیدن به ازدواج مى ‏دهند كه البته این موضوع معمولا به پایانى تلخ بدل مى‏ شود. چنین وضعیتى بیشترین آسیب را به دختر وارد مى‏ كند، چراكه مورد سوءاستفاده قرار مى ‏گیرد و پس از آن ممكن است از طرف خانواده طرد شود و تنهاتر از همیشه به جامعه باز گردد.

مطالب مرتبط

از خشكی ریاضی تا ترك دیوار

اردیبهشت 17, 1400

آن روزها خیلی سرد بود

اردیبهشت 17, 1400

تمرین زبان قلب

اردیبهشت 17, 1400

بی شك موالید نامشروع، از بدیهی ترین پیامد هم باشی ها و روابط جنسی غیررسمی در غرب است. در گزارشی درصد موالید ناخواسته در كشورهای غربی از سال 1970 تا 1990 بررسی شده است. طبق این گزارش سال های 1970 تا 1988 میزان نوزادان نامشروع كه نتیجه روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج بوده اند، در كشورهای غربی به شدّت افزایش یافت. برای مثال میزان نوزادان نامشروع در سوئد از 17 درصد در سال 1970 به 51 درصد در سال 1988 افزایش یافت.

باید نهادی متولی فرزندانی كه از طریق این رابطه به دنیا می‏آیند باشد. این كار جامعه را متحمل هزینه اضافی فرهنگی و اجتماعی می‏كنند. در جوامعی كه نوع ازدواج را به رسمیت نمی‏شناسند، سرنوشت فرزندان پس از تولد مشخص نیست و بیشترین لطمه را فرزندان متحمل می شوند.

پس از آن كه دوره عاشقی و شیدایی به سر آمد، دخترانی كه به این رابطه تن داده‏اند، بیشترین لطمه را می‏بینند، خصوصا در جوامعی مثل جامعه ایران كه كسی چنین دخترانی را به عنوان همسر انتخاب نمی كند. در نتیجه این دختران غالبا به هم‏باشی یا هر كسی تن داده، كم كم تبدیل به زنان خیابانی می‏شوند.

با توجّه به این واقعیت كه نیاز جنسی همواره از مهم ترین انگیزه های ازدواج بوده است، اگر جامعه ای به اعضای خود اجازه دهد بدون ازدواج و پذیرش مسئولیت ها با یكدیگر رابطه جنسی برقرار كنند، قهراً دست یابی به شریك جنسی دیگر نمی تواند انگیزه اوّلیه ازدواج باشد و در نتیجه شمار بسیاری از جوانان با خودداری از ازدواج، نیاز جنسی خویش را به شیوه های كم هزینه تر برآورده خواهند كرد.

آن هایی كه هم خانه هستند، كمتر احتمال دارد كه با هم ازدواج كنند. نتیجه یك تحقیق ملی تطبیقی در آمریكا از خانواده‏ها و خانواده ها با حجم نمونه 13 هزار نفری نشان داد كه در حدود 40 درصد از زوج های هم خانه در آمریكا بدون آن كه به ازدواج برسند از هم جدا می‏شوند، تیمی از این افراد در طول زندگی چندین هم خانه داشته‏اند.

آن هایی كه قبل از ازدواج با هم زندگی می كنند، بعد از ازدواج بیشتر طلاق می گیرند. دكتر نیل بنت، جامعه‏شناس و استاد دانشگاه ییل، در نشریه روان شناسی معاصر یافته‏هایش را منتشر كرده است. براساس آن  زنان هم خانه نسبت به زنانی كه قبل از ازدواج با همسرشان طلاق بگیرند. تحقیق  ملی از خانواده ها و خانوارها نشان داد كه زوج هایی كه با هم خانگی شروع كرده اند، تقریبا دو برابر بیشتر احتمال دارد كه در طی ده سال از هم جدا شوند؛ 57 درصد در مقابل 30 درصد.

به اعتقاد ویلیام گاردنر،  به موازات رشد هم خانگی و ازدواج سفید می توان شاهد بالا رفتن سن ازدواج در دهه های اخیر بود. حتی در برخی كشورها مثل انگلستان پدیده هم خانگی رفته رفته جانشین ازدواج می شود. امروزه تقریباً همه سوئدی ها پیش از ازدواج، دارای زندگی مشتركِ خارج از چارچوب ازدواج هستند. اكنون همزیستیِ بدون ازدواج به صورت جایگزینی برای ازدواج درآمده است.

در واقع، آن هایی كه رابطه جنسی پیش از ازدواج دارند، احتمال بیشتری دارد كه بعد از ازدواج به همسرشان خیانت كنند.

آن هایی كه هم‏خانه هستند، احتمالا به جای رابطه پایدار یك ماجرای عاشقانه زودگذر دارند. یك ماجرای عشقی شبیه به داشتن یك رابطه پایدار نیست؛ روابط در زمان شكل می‏گیرند و گسترش می یابند و حفظ می شوند، اما ماجرای عاشقانه بدون رابطه پایدار در بهترین حالت یك مواجهه كوتاه است. در جامعه مصرفی امروز ماجرای عشقی به سرعت ایجاد می‏شود و به آسانی با اولین نشانه تعارض یا سرخوردگی دور انداخته می شود. روابط خوب براساس شناخت و لذت بردن از بودن با همدیگر در سطوح جنسی

2) از نظر روانی:

مهم‏ترین آسیبی‏هایی كه در این نوع رابطه ایجاد می شوند عبارت است از: آسیب های روانی بر دختران: مانند كاهش فرزندآوری، كاهش شانس مادر شدن دختران، كشیده شدن به مصرف مواد مخدر، ایجاد خلأ روانی دور ساختن طرفین از شروع جدی زندگی، احساس فریب خوردگی؛ چراكه تصورشان از این رابطه ارتباطی دائمی بوده است كه منجر به ازدواج رسمی می‏شود.

2) وجود مشكلات رفتاری و افسردگی اضطرابی بیشتر در این افراد از دیگر آثار مخرب این نوع رابطه هاست. آن هایی كه هم خانه هستند، بیشتر از افسردگی و اضطراب می برند. زن ازدواج نكرده ای كه با یك مرد هم‏خانه است، تقریبا چهار بار بیشتر احتمال دارد كه تحت مراقبت های روان پزشكی قرار گیرد. این زن تحریك پذیرتر، مضطرب تر، نگران‏تر و افسرده تر از زن ازدواج كرده است. در یك بررسی از 14 هزار نفر در یك دوره 10 ساله یافته شد كه كمتر از 25 درصد از آن هایی كه هم‏خانه هستند، گفته‏اند در زندگی شان به طور كلی بسیار شاد هستند. این در حالی بود كه این میزان در بین افراد ازدواج كرده 40 درصد بود.

ازدواج سفید
0