كوثر دهدست در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، با اشاره به موضوع مهم تك فرزندی در خانواده ها و چالش های پیش رو و تاثیرات آن در آینده اظهارداشت: در جامعه امروزی، نگاه والدین به واژه فرزند آوری از موضوع صرفا بزرگ كردن و به ثمر رساندن فرزندان مفهومی وسیع تر و گسترده تری به خود گرفته است.
وی افزود: والدین امروزی علاقه مند هستند كه فرزندانی را پرورش دهند كه علاوه بر ویژگی های شخصیتی بارزی نظیر مسئولیت پذیری، شجاع بودن، شهامت و راستگویی و ... اهداف والای دیگری را دنبال كنند از این رو نسبت به بحث مهم فرزند آوری نگاه حساس تری را دنبال می كنند.
عضو هیات علمی دانشكده رفاه تصریح كرد:، اما در كنار این موضوعات دغدغه های مختلفی وجود دارد كه والدین را نسبت به تعدد فرزند دچار چالش هایی می كند.
دهدست با اشاره به برخی از چالش های پیش روی والدین گفت: دغدغه هایی نظیر وجوه اقتصادی كه با ورود هر فرزند خانواده با آن درگیر شده و همینطور تعارض هایی كه ممكن است میان فرزندان شكل گیرد.
وی ادامه داد: استرس های تربیتی والدین و ترس آن ها نسبت به آینده و سختی هایی كه تربیت یك فرزند خوب دارد همگی دست به دست هم می دهند تا مدیریت چند فرزند را برای والدین به موضوعی چالشی مبدل سازد. توجه به این موارد و سختی هایی كه در ذهن ایجاد می كند سبب می شود تا والدین به عنوان مادر و پدر از اصل فرآیند فرزند آوری دور شوند.
این كارشناس ادامه داد: بی شك وجود فرزندان در یك خانواده تاثیرات مثبت بسیاری با خود به همراه دارد. از جمله این تاثیرات می توان به تداوم نسل برای خانواده و جامعه، و پرورش انسانی موثر و صالح برای جامعه اشاره كرد.
عضو هیات علمی دانشكده رفاه خاطر نشان كرد: متاسفانه بسیاری از خانواده ها از این نگاه غافل شده و فراموش می كنند كه خانواده در واقع بزرگ ترین كارخانه پرورش انسان های بزرگ است و در دل این بستر مهم رشد و پرورش یافتن اتفاق می افتد.
وی بیان كرد: توجه به كاركرد مهم خانواده كه همان بعد تربیتی فرزندان است می تواند تضمینی برای پرورش جامعه در آینده باشد و گرفتن این كاركرد از نظام خانواده و سپردن این امر مهم تربیتی به مهد های كودك و مواردی نظیر آن ها می تواند چالش های مهمی را در آینده برای جامعه رقم بزند.
عضو هیات علمی دانشكده رفاه تاكید كرد: یكی از وجوهی كه والدین در این فرایند تربیتی فرزندان در خانواده كمتر به آن توجه می كنند چالش های تربیتی است كه در خانواده های یك فرزند در مقایسه با خانواده های چند فرزند وجود دارند كه اگر به این موضوع توجه كنند تصمیمشان برای اینكه یك فرزند داشته باشند خیلی متفاوت خواهد شد.
چند فرزندی افزایش سرمایه های اجتماعی را به دنبال دارد
دهدست در بخش دیگری از سخنان خود چند فرزندی را یكی از راه های افزایش سرمایه اجتماعی در جامعه دانست و عنوان كرد:محدودیت های زمانی، اقتصادی و اجتماعی كه چند فرزندی به ویژه در سال های ابتدایی زندگی كودكان كه وابستگی بیشتری به پدرو مادر دارند ایجاد می كند سبب می شود كه والدین نسبت به این موضوع شانه خالی كرده و زیر بار آن نروند.
وی افزود:، اما اگر به موضوع چند فرزندی نگاه كلی تر و افق دید بلند تری را نسبت به آینده داشته باشیم در واقع هر یك از فرزندان به عنوان سرمایه هایی هستند كه ما در ادبیات روانشناختی از آن به عنوان سرمایه اجتماعی یاد می كنیم.
عضو هیات علمی دانشكده رفاه خاطر نشان كرد:امروزه علم جامعه شناسی علاوه بر سرمایه های اقتصادی برای هر فرد نظیر خانه، پول، ماشین و سرمایه های انسانی نظیر تحصیلات دانشگاهی، مهارتی و شغلی، روابط و شبكه های اجتماعی كه انسان ها با یكدیگر دارند را به عنوان سرمایه اجتماعی یاد می كند كه بخشی از ثروت مهم برای هر جامعه به شمار می آید، كه متاسفانه ما از آن غافل شده ایم.
دهدست با اشاره به چتر حمایتی موجود در خانواده های چند فرزند گفت: وجود خواهر و برادر در خانواده تاثیرات تربیتی خاصی دارد و فرد از یك حمایت معنی در این بخش بهره می برد و افرادی كه دارای خواهر یا برادر هستند از اعتماد به نفس بیشتری بهره می برند.
وی بیان كرد: افرادی كه علاوه بر خواهر و برادر دارای ارتباطات گسترده تر دیگری نظیر عمه، خاله، دایی و عمو هستد از نظر روانی افراد غنی تری بوده و به واسطه بازخورد های بیشتری كه در مواجه با افراد بیشتری داشته اند عموما قابل اعتماد تر هستند.
عضو هیات علمی دانشكده رفاه تصریح كرد: در بسیاری از موارد می بینم فرزندانی كه در یك خانواده، تنها بزرگ شدند عموما مشكلات درونی سازه شده خود را به شكل عدم سازش نیافتن، دعوا، تعارض، درگیری، خودخواهی وعدم انعطاف پذیری در بزرگسالی و در روابط اجتماعی خود بروز می دهند.
وی تاكید كرد: تحقیقات و پژوهش های امروزی بیان می كند كه نا سازگاری های زناشویی، شغلی و مشكلات خلقی افراد ریشه در الگو های تعاملی دارد كه از كودكی با آن ها روبه رو بوده است. آسیب شناسی این مشكلات به ما نشان می دهد كه خانواده به عنوان یك عامل تعیین شده نقش موثری را ایفا می كند.
بسیاری از آموزش های تربیتی با وجود فرزند دیگر خانواده امكان پذیر است
دهدست در ادامه سخنان خود درباره موضوع مهم تك فرزندی و چند فرزندی در جامعه با اشاره به بحث مهم آموزش و یادگیری در خانواده ها اظهار داشت:در بحث آموزش و یادگیری برخی از محققین بیان می كنند كه تك فرزندان به لحاظ امر آموزش و ضریب هوشی ممكن است سطوح بالاتری را به سبب پرداختن زمان اختصاصی از سوی پدر و مادر تجربه كنند درصورتی كه بسیاری از این آموزش ها و یادگیری ها در سایه وجود فرزند دیگر خانواده اتفاق می افتد.
وی افزود: به عنوان مثال ممكن است من به عنوان مادر در تلاش باشم كه بسیاری از نكات تربیتی نظیر كمك كردن، مسئولیت پذیری، وظیفه شناسی و امثال این ها را آموزش دهم در صورتی كه میزان تاثیرگذاری این آموزش ها در شرایطی كه فرزند دیگری در خانواده وجود دارد و كودك در كنار خواهر و یا برادر بزرگ تر این مفاهیم را به شكلی عملی آموزش می بیند تاثیر بالاتری خواهد داشت.
دكترای مشاوره و عضو هیات علمی دانشكده رفاه تاكید كرد: پژوهش ها بیان می كند كه بسیاری از نكات و مفاهیم تربیتی كودكان از طریق یادگیری مشاهده ای نهادینه می شود.
كوهدست با اشاره به شناخت اجتماعی در كودكان گفت: شناخت اجتماعی در واقع به معنی درك و پرداز رفتار دیگران است كه این موضوعی است كه از طریق تعاملات چند جانبه و ارتباط كودك با خواهر و برادر خود اتفاق می افتد و تحقیقات و بررسی ها نشان می دهد كه ریشه شكل گیری این شناخت اجتماعی در كودكی افراد و نحوه تعاملات ارتباطی آن ها است.
وی افزود: با این تفاسیر در نظر بگیرید كه تعداد فرزندان در خانواده یك عامل مهم وتاثیرگذار در این زمینه است و به عبارت دیگر زمانی كه كودك خواهر و برادر دارد و و براساس تعاملات خود با آن ها در باززی ها، دعوا ها واصطكاك های به وجود آمده به شناخت بیشتر اجتماعی دست پیدا می كند كه می تواند نقش كلیدی و مهمی در آینده وی داشته باشد.
كارشناس مسائل تربیتی خانواده اضافه كرد: به عنوان مثال همین كودك كه در خانواده چند فرزندی رشد و تكامل یافته با توجه به نوع ارتباط خود در خانواده زمانی كه وارد مدرسه می شود بسیار راحت تر به سازگاری با همكلاسی و دوستان خود می رسد و در واقع سازگاری و انعطاف پذیری بیش و همینطور شناخت اجتماعی بیش تری نسبت به كودكان تك فرزندی دارد.