قزوین - ایرنا - پیدا نكردن همسر مناسب، تمایل به زندگی مجردی و ترس از طلاق و عواقب آن از مواردی است كه 20 پسر مجرد در قزوین به عنوان دلایلی برای ازدواج نكردن خود بیان داشتند.

تاكنون در مورد ازدواج نكردن جوانان و موانع پیش روی تشكیل خانواده در استان قزوین مباحث مختلفی عنوان شده است، اگرچه ریشه بیشتر معضلات و مشكلات به عوامل اقتصادی برمی گردد، اما شواهد نشان می دهد كه مطالبه جوانان این استان برای پیش شرط های ازدواج تغییر كرده و رنگ اجتماعی و فرهنگی به خود گرفته است.

خبرنگار ایرنا به سراغ 20 پسر بین 30 تا 40 سال در استان قزوین رفته و از آن ها پرسیده كه چرا ازدواج نمی كنید؟، اگرچه این تعداد از پسران نمی تواند نماینده كلی جامعه آماری استان باشد، اما پاسخ آن ها قابل توجه و تامل است.

از این تعداد پسران پنج نفر گفتند «هنوز گزینه (همسر) مورد نظر خودشان را پیدا نكرده اند»،هفت نفر پاسخ دادند كه « با زندگی مجردی راحت تر هستند»، چهار نفر دیگر نیز اظهار داشتند كه «ماجرای طلاق و موضوع مهریه آن ها را ترسانده است» و چهار نفر باقی مانده نیز هیچ نظری نداشتند و یا از دادن پاسخ به خبرنگار امتناع كردند.

چنین پاسخ هایی از این جهت قابل توجه است كه انتظار می رفت جوانان در بیان دلایل اول ازدواج نكردن، نبود زیرساخت های اقتصادی را متهم كنند، اما گویا این روزها عوامل اقتصادی مانند گذشته مانعی با درجه اهمیت بالا محسوب نمی شود و سرنخ ها را باید در جای دیگری جستجو كرد.

از طرف دیگر با شیوع ویروس كرونا بیشتر مراسم های ازدواج با هزینه پایین برگزار می شود و نیازی به برگزاری تجملات و تشریفات نیست؛ با این حال چرا جوانان مجرد آنچنان كه باید و انتظار می رود تن به ازدواج نمی دهند؟

برای چرایی بیشتر این موضوع به سراغ یك فعال اجتماعی و 2 تن از جامعه شناسان فعال استان قزوین رفتیم:



تغییر نگرش به ازدواج همانند دیگر كشورها؛ افزایش آگاهی زن و مرد و سطح توقعات

محمود داوران فعال اجتماعی با داشتن چندین سمن (سازمان مردم نهاد) با جوانان بسیاری سروكار دارد، در مورد پاسخ پسران قزوین در خصوص علل ازدواج نكردن به خبرنگار ایرنا گفت: در این 50 ساله اخیر تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی كه روستاها نیز متاثر از آن هستند، باعث شده تا شرایط جامعه به سمتی برود كه خانواده گسترده از هشت نفر به سه تا چهار نفر كاهش یافته و تمایل چندانی برای فرزندآوری و ازدواج وجود نداشته باشد.

وی با بیان اینكه اقتصاد، فرهنگ، سیاست و جامعه در یك كلاف درهم پیچیده عمل می كنند، اظهار داشت: در شرایطی كه دختران جامعه در حال آموزش تحصیلات دانشگاهی در مقاطع بالا هستند، مسلم است كه اولویت آن ها تغییر می كند و به جای ازدواج خواهان پیدا كردن شغل مناسب هستند.

داوران با بیان اینكه موضوع تغییر نگرش جوانان به ازدواج فقط مختص به ایران نیست و در همه جای دنیا دیده می شود، گفت: هنگامی یك دختر درس خواند،مشغول به كار شد و استقلال مالی پیدا كرد، انتظارات او تغییر می كند و به این راحتی نمی پذیرد كه با هر پسری ازدواج كند، به همین دلیل پسران پرسش شونده به شما گفتند كه هنوز گزینه مورد نظرشان را پیدا نكرده اند؛ یعنی نسبت به وضعیت خودشان نمی توانند جواب مثبت بگیرند و كمتر دختری پیدا می شود بدون خانه و ماشین با آن ها ازدواج كند.

این فعال اجتماعی به تغییر و تحول ارزش ها در جامعه اشاره كرد و گفت: ارزش های جامعه این روزها به سمت مصرف گرایی رفته و تفاوت بین زندگی زوج های جوان در طبقات بالا و پایین جامعه عملا باعث می شود كه پسری از طبقه پایین و متوسط جامعه در مقابل این تجملات مغلوب گشته و انگیزه خودش را برای تشكیل زندگی از دست بدهد.

وی به بیكاری 40 درصد جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی در كشور اشاره كرد و گفت: در شرایطی كه دختران برای ازدواج كردن با پسر به پیش نیازهای شغل، خانه و ماشین اشاره می كنند، قطعا پسران در تحقق این موراد ناتوان می مانند و ترجیح می دهند كه زندگی مجردی را در پیش بگیرد؛ چراكه با تحصیلات بالا اگر هم شغلی پیدا كنند، چندان مورد توجه دختران قرار نمی گیرد.

داوران فعال اجتماعی: در شرایطی كه ازدواج های سفید تمام غل و زنجیر و موانع كلاسیك ازدواج را به كنار گذاشته است، پسر مجرد ترجیح می دهد به نیازهای درونی خود برای جنس مخالف به روش دیگری پاسخ دهد.

داوران یكی دیگر از عوامل ازدواج نكردن جوانان را ازدواج سفید عنوان كرد و گفت: در شرایطی كه ازدواج های سفید تمام غل و زنجیر و موانع كلاسیك ازدواج را به كنار گذاشته است، پسر مجرد ترجیح می دهد به نیازهای درونی خود برای جنس مخالف به روش دیگری پاسخ دهد و حتی ترجیح می دهد با قبول نكردن مسؤولیت های اجتماعی به كامیابی برسد.

این فعال حوزه سازمان های مردم نهاد در استان قزوین در خصوص ترس پسران از طلاق و مهریه نیز بیان داشت: جامعه امروز همانند سابق نیست كه تزلزل و از هم گسیختگی خانواده را درون خود پنهان كند، چون با توجه به رشد آگاهی زن و شوهرها از حقوق قانونی و مدنی در صورت بروز كوچكترین اختلافی به جای تفاهم به دنبال گرفتن حق و حقوق خویش هستند.

داوران خاطرنشان كرد: تا یك دهه پیش خانواده سنتی به شكلی بود كه اگر دختری وارد خانه همسر می شد و اختلافی بین او و همسرش رخ می داد، موضوع لاپوشانی می شد و حتی قهر او با شوهر خویش اعتباری در نزد خانواده نداشت، اما اكنون زنان به لحاظ رشد اگاهی این چنین برخورد نمی كنند.



ازدواج كاركرد سنتی خودش را از دست داده است؛ میل جوانان به سبك جدید زندگی

یك جامعه شناس نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: طبق آن چه مدیران ثبت احوال كشور گفته اند میانگین سن ازدواج در مردان به 35 سال و در زنان به 30 سال رسیده و در این بین حدود 10 میلیون نفر نیز به وضعیت تجرد قطعی رسیده اند.

الهام نظری افزود: اولین و مهم ترین موضوعی كه باید در این تغییر سن ازدواج مورد نظر قرار گیرد، تغییر مفهوم و مختصات خانواده و ازدواج است؛ یعنی در واقع نهاد خانواده كه محصول ازدواج بوده به آن شكل سنتی كاركرد خود را از دست داده و جوانان تمایل دارند به اشكال دیگر به همزیستی دست یابند.

وی اضافه كرد: افزایش روز افزون قیمت ها و تامین مایحتاج اولیه زندگی از یك طرف و میل به استقلال و سبك جدید زندگی از طرف دیگر باعث شده تا تمایل به ازدواج كه همراه با مسئولیت پذیری است را كاهش دهد.

نظری در خصوص تمایل جوانان برای تجرد را این گونه تشریح كرد: جوانی كه نمی تواند آینده ی اقتصادی برای خود متصور باشد، قطعا به همان اندازه نمی تواند به تشكیل خانواده آن هم در شكل سنتی كه یك نفر بار اصلی اقتصادی را به دوش می كشد، تن دهد كه همین عوامل سبب می شود تا راه مجرد ماندن در پیش بگیرد.

نظری جامعه شناس: در واقع نهاد خانواده كه محصول ازدواج بوده به آن شكل سنتی كاركرد خود را از دست داده و جوانان تمایل دارند به اشكال دیگر از همزیستی دست یابند.

این جامعه شناس با بیان اینكه طلاق های امروزی در همان پنج سال اولیه زندگی رخ می دهد، اظهار داشت: افزایش آمار طلاق نشان می دهد كه مهارت های آموخته شده به جوانان، قوام دهنده نهاد خانواده نبوده و باید روی این موضوع كار كارشناسی صورت بگیرد.

نظری ساختارهای پیش روی ازدواج را از اساس مشكل آفرین خواند و گفت: اول باید با دیدگاه نسل جوانان نسبت به تشكیل خانواده و ازدواج آشنا شد و آن را درك كرد؛ نگاه های فرمایشی و قهری به ازدواج در نهایت به آمارهای روز افزون طلاق منجر می شود و روز به روز افزایش می یابد.

وی خاطرنشان كرد: با فرض پذیریش نگاه جدید جوانان به ازدواج باید زمینه های اقتصادی به صورت خیلی جدی مورد بررسی قرار گیرد و تسهیلات واقع بینانه فراهم گردد؛ البته این موراد كافی نیست و در مرحله بعدی باید مهارت های مختلف در زمینه های تاب آوری، گفت و گو بین زوجین و خانواده آن هم فارغ از هر نوع دیدگاه جانبدارانه آموزش داده شود.

نظری یادآور شد: همچنین لازم است به لحاظ قانونی عدالت و برابری برای ازدواج سالم و بدون تبعیض چه در حق زن و چه در حق مرد اعمال شود، با ایجاد این موارد شاید بتوان تمایل برای ازدواج را بیشتر و واقعی تر كرد.



جنس مخالف همانند گذشته كمیاب نیست؛ مجرد یا بیوه زیستن بد تلقی نمی شود

جامعه شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی استان قزوین در خصوص استقبال نكردن جوانان از ازدواج به خبرنگار ایرنا گفت: در حكومت پهلوی اول و دوم تلاش هایی صورت گرفت تا تغییراتی در سنت و اعتقادات مردم ایجاد شود، اما موفق نشدند، درحالی كه یكسری تحولاتی را پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران شاهد هستیم كه ایده و معنای زندگی غربی مبنی بر فردی و آنی گرایی، مصرف گرایی یا بیشتر برخوردار بودن را در بین جوانان شایع كرده است.

كریم تفضلی افزود: در این 2 دهه گذشته چنین ایده هایی در بین جوانان ایرانی افزایش یافته است و در پوسته مدرنیزاسیون شاهد رفتار و اخلاقی هستیم كه دنیای مدرن و جدید آن را مرسوم كرده است.

تفضلی جامعه شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی: چند دهه پیش مشاهده زن و یا دسترسی به جنس مخالف كمیاب یا نایاب بود و تنها در قالب ازدواج بود كه می شد به آن دست یافت؛ اما این روزها ارتباط بین دختر و پسرها در محافل اجتماعی افزایش یافته است.وی با بیان اینكه در روابط بین دختر و پسر و یا زن و مرد ایرانی تغییراتی كاملا مشهود به نظر می رسد، اظهار داشت: تا قبل از 2 دهه رفتار دختر و پسر خارج از دایره محارم چندان مرسوم نبود و نهاد خانواده این روابط را تعریف می كرد، اما اكنون دایره این روابط به خاطر دسترسی به اینترنت گسترده شده و در فضای مجازی شاهد گسترش روابط زن و مرد هستیم.

تفضلی، عامل دیگر استقبال نكردن جوان از ازدواج را به افزایش حضور زنان در عرصه اجتماعی مربوط دانست و گفت: درحالی كه چند دهه پیش مشاهده زن و یا دسترسی به جنس مخالف كمیاب یا نایاب بود و تنها در قالب ازدواج بود كه می شد به آن دست یافت؛ اما این روزها ارتباط بین دختر و پسرها در محافل اجتماعی افزایش یافته است و باعث شده تا زنان از خیره كنندگی (یك پدیده جامعه شناسی) در مقابل مردان خارج شوند.

این پژوهشگر مسائل اجتماعی بیان داشت: اگر بخواهیم موضوعات دیگر را بیان كنیم، بخشی به طلاق ارتباط دارد؛ به طوری كه افزایش طلاق و شكستن قبح (زشتی) آن در جامعه باعث شده كه مجرد یا بیوه زیستن چندان بد تلقی نشود و همین موضوع می تواند تمایل افراد را برای تنها بودن افزایش دهد.

ازدواج سفید و خانه های مجردی نیز از دیگر پدیده هایی است كه به ازدواج نكردن جوانان دامن زده است؛ اما در كل حس مسؤولیت پذیری جوانان امروز كاهش یافته و والدین در حال خدمت دادن به فرزندان هستند، در حالی كه همین جوانان در گذشته باید همانند پدرحرفه ای یاد می گرفتند و بعد از او مرد خانواده خطاب می شدند، اما اكنون سمبل مصرف گرایی هستند و هرگز قبول نمی كنند كه زیر بار تعهدات ازدواج بروند.



انجام یك پژوهش در مورد ازدواج نكردن جوانان قزوین؛ بیشتر جوانان تعهدگریز شده اند

مدیركل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین گفت: خیلی از پسرانی كه زندگی مجردی را به تشكیل خانواده ترجیح می دهند، می خواهند از مسؤولیت ها شانه خالی كرده و زیر بار تعهد نروند و به همین خاطر تن به ازدواج نمی دهند.

مریم بیدخام افزود: جامعه ایران در حال گذار از زندگی سنتی به سمت مدرنیته است و برخی تحولات اجتماعی و فرهنگی باعث شده تا جوانان از مسئله ازدواج غافل بمانند و یا در مواردی آگاهانه از تعهد و مسؤولیت شانه خالی كنند.

بیدخام مدیركل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین: برخی تحولات اجتماعی و فرهنگی باعث شده تا جوانان از مسئله ازدواج غافل بمانند و یا در مواردی آگاهانه از تعهد و مسؤولیت شانه خالی كنند.

وی به تعداد كم فرزند در خانواده های ایرانی اشاره كرد و گفت: از طرفی خانواده های امروزی دارای یك یا 2 فرزند هستند و از همان ابتدای كودكی تا بزرگسالی تقریبا هرآنچه كه لازم است برای فرزندان خود فراهم می كنند، بدیهی است كه این نوع فرزندان در بزرگسالی برای تغییر نقش خود به مادر یا پدر شدن با دشواری روبرو خواهند شد و از تعهدات گریزان هستند.

بیدخام به انجام یك پژوهش جامع در خصوص این موضوع برای استان قزوین اشاره كرد و گفت: دانشگاه علوم پزشكی در یك كار پژوهشی به عوامل ازدواج نكردن جوانان در استان قزوین پرداخته است كه در صورت تكمیل نتایج اطلاع رسانی می شود.

این مسؤول خاطرنشان كرد: خیلی از پسرها متاسفانه امروز نگرش خاصی به تشكیل خانواده دارند و می خواهند كه از همان اول زندگی همه امكانات را در اختیار داشته باشند، داشتن ماشین، شغل ثابت و خانه دار شدن نیاز به زحمت و سپری كردن عمر دارد و طبیعی است كه برای به دست آوردن این موارد دست از ازدواج كردن برداشته و آن را به تعویق می اندازند.

برگزاری كلاس های مهارت زندگی و اینكه هدف از تشكیل خانواده و زندگی مشترك چست، از موضوعاتی است كه كمتر به ان پرداخته می شود و خیلی بین جوانان نهادینه نشده است.

نیم نگاه: به نظر می رسد كه نگرش پسران نسبت به ازدواج دچار دگردیسی فرهنگی شده و به این راحتی نمی توان آن ها را مجاب كرد تا به سمت تشكیل خانواده و ازدواج گام بردارند؛ اما می توان با تغییراتی در نوع فرهنگ خواستگاری این خلا را جبران نمود.

شاید اگر شرایط فرهنگی فراهم بود كه دختران نیز می توانستند از پسر مورد علاقه خودشان خواستگاری كنند، شاید الان با افزایش نرخ ازدواج مواجه بودیم، اما از آنجایی كه فرهنگ و سنت ازدواج همیشه مردان را پیشقدم دانسته، باید تمركز و تلاش جامعه روی پسران هزینه شود.

برچسب ها
- ازدواج سفید
- طلاق
- حقوق زنان
- پژوهشگر
- طول ازدواج
- استان قزوین
- فضای مجازی
- جامعه شناسی