مدیر گروه مطالعات اعتیاد دانشكده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشكی ایران گفت: عدم پاسخگویی دستگاه ها و تغییر مكرر سیاست ها به مانعی برای حل مساله اعتیاد تبدیل شده است. محمد باقر صابری زفرقندی، با بیان اینكه پدیده اعتیاد صرفاً یك مشكل پزشكی نیست، نمی شود آن را محدود و محصور به مشكلات قضائی، جامعه شناختی، امنیتی و اجتماعی كرد، افزود: امروزه از هركسی كه به نوعی دستی بر آتش مبارزه با مواد مخدر دارد، سوال كنید این پاسخ را خواهد داد كه اعتیاد یك پدیده چند بعدی است كه برای مدیریت آن، نگاه همه جانبه و چند وجهی لازم است. وی با اشاره به ضرورت یك نگاه جامع و اقدامات مستمر و مبتنی بر شواهد علمی برای مبارزه با مواد مخدر، تصریح كرد: با این حال در عمل تقریباً چنین اتفاقی رخ نمی دهد. در هر كشوری و از جمله كشور خودمان تشكیلات و سازمان های متعدد با عنوان مقابله و مبارزه با مواد مخدر فعالیت می كنند ولی نتیجه آنها، وجود افراد زیادی است كه از وابستگی به مواد مخدر رنج می برند و خانواده هایی كه در معرض فروپاشی هستند. صابری زفرقندی وجود تشكیلات متعدد و غیر متمركز با تداخل وظایف و البته غیر پاسخگو، تغییر مكرر سیاست ها و راهبردها را به عنوان چالش های مبارزه با مواد مخدر در كشور برشمرد و افزود: به عنوان مثال در سطح خرد موضوع جمع آوری معتادان متجاهر و ایجاد تشكیلات گران قیمت به اسم كمپ های درمانی ذیل ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر هنوز به یك قاعده مندی مورد اجماع نرسیده است. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران گفت: با وجود تلاش هایی كه انجام گرفته دانشگاه ها در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری برای این موضوع، عامدانه به بازی گرفته نمی شوند و هنوز شاهد باز تولید، نگاه جمع آوری معتادان به منظور پاك كردن چهره شهرها هستیم. وی ادامه داد: به همین دلیل این ابهام و چالش مطرح می شود كه آیا به راستی و درستی همه ظرفیت ها و اراده كشورها معطوف به حل معضل اعتیاد است؟ اگر پاسخ مثبت است چرا خروجی مورد انتظار را نداریم؟ سوال جدی تری نیز مطرح می شود كه اگر همه این تشكیلات و فعالیت ها كه بار هزینه ای زیادی را نیز بر جامعه تحمیل می كنند، تعطیل و جمع آوری شوند چه اتفاقی در حوزه اعتیاد پیش خواهد آمد؟
همه خطر كرونا را حس كرده اند
این استاد دانشگاه گفت: در پاندمی كرونا كمتر نهاد یا سازمانی چه در سطح ملی و یا بین المللی تمایل دارد كه حتی به قیمت منتفع شدن مالی به شیوع كرونا خوش آمد بگوید. حتی شركت های دارویی و واكسن سازی نیز كه قاعدتاً فرصتی را برای سودآوری به دست آورده اند، بسیار بعید است كه از وجود مهمان ناخوانده كرونا راضی باشند و برای دفع شر آن لحظه شماری نكنند. به همین دلایل، قابل انتظار است كه در آینده نه چندان دور جهان شاهد مهار كرونا باشیم همچنان كه در مورد سایر پاندمی ها در گذشته بوده است. وی با بیان اینكه آحاد جامعه از كوچك و بزرگ، مسئول و غیر مسئول، عامی و دانشمند خطر ویروس كرونا را حس كرده اند، افزود: سوال اساسی در مورد پاندمی اجتماعی و بهداشتی اعتیاد این است كه آیا همان شرایطی كه در مورد مقابله با كرونا حاكم است در حوزه اعتیاد نیز ساری و جاری است؟ آیا چرخش مالی عظیم مواد مخدر كه بعد از تجارت سلاح در رده دوم است، اجازه خواهد داد كه معضل اعتیاد حل شود؟
توسعه مراكز درمانی اعتیاد در كشور
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران اظهار كرد: در فرایند مبارزه با مواد مخدر جهت گیری ها و برنامه ها به سمتی سوق داده شده كه امروز بخش بزرگی از جامعه در قالب مبارزه و یا فعالیت های علمی معیشت خود را مدیون و مرهون وجود پدیده اعتیاد كرده اند و تا این فرایند ادامه داشته باشد، ناخواسته همین تشكیلات مانع جدی برای حل معضل هستند.وی افزود: اگر فرض كنیم از فردا در هر كشوری دیگر معضلی به نام اعتیاد وجود نداشته باشد، با این حادثه چه میزان افراد از نان خوردن خواهند افتاد؟ چه تشكیلات و سازمان هایی معطل و در آستانه انحلال قرار خواهند گرفت؟ و این سوال مهم نیز مطرح می شود كه نها دسازی های متعدد و گسترده به اسم مقابله با مواد مخدر اعم از مقابله ای و یا تحقیقاتی و بهداشتی و درمانی تا چه میزان می تواند ساخته و پرداخته شبكه منسجم، به روز و با قدرت انعطاف و عملیاتی شبكه های تهیه و توزیع مواد مخدر باشد؟ صابری زفرقندی با اشاره به توسعه مراكز درمانی اعتیاد در كشور، خاطر نشان كرد: گره زدن معیشت درمانگران و خصوصاً پزشكان كه در زمره افراد توانمند و نخبه جامعه هستند به اعتیاد تا چه میزان می تواند به حل این معضل كمك كند؟ چه كسی برآورد كرده است تا بدانیم چه بخشی از بیكاری پنهان پزشكان و یا در سطح جامعه در قالب و به ظاهر در راستا و با عنوان مبارزه با مواد مخدر و یا درمان جبران شده است؟ اگر برآورد برخی كارشناسان درست باشد كه حجم قابل توجهی از معضل بیكاری پزشكان با توسعه مراكز درمان اعتیاد سرپوش گذاشته شده، انتظار بهبودی اوضاع واقع بینانه نیست.