تهران- ایرنا- مطالعات گروهی از روانشناسان و كارشناسان نشان می دهد، افراد چاق یا دارای اضافه وزن به خاطر شرم از تصویر بدنی خود، در انجام فعالیت ها و تغییر سبك زندگی كارآمدی لازم را ندارند.

چاقی و اضافه وزن معضلی است كه با ماشینی شدن فعالیت ها و گسترش شهرنشینی رو به افزایش است. طبق گفته كارشناسان شمار افراد چاق در ایران از سال 1980/ 1359 تاكنون 5.5 برابر و تعداد افراد دارای اضافه وزن 3.5 برابر شده است. در كنار عوارضی كه چاقی و اضافه وزن به همراه دارد و سلامت افراد را تهدید می كند، این موضوع بر روح و روان آنها نیز تاثیرات مخربی می گذارد.

در همین خصوص پیمان دوستی روانشناس، روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه ایرنا توضیح داد: تحقیقات نشان می دهد، بیشتر افراد دارای اضافه وزن یا چاق، به طور كلی با دو نگرانی اساسی یكی نگرانی مربوط به تصویر بدنی خود و دیگری نگرانی نسبت به سلامتی دست و پنجه نرم می كنند.

وی تصریح كرد: در همین رابطه از بهمن ماه 98 تاكنون، بنده و همكارانم، مطالعاتی را در خصوص افراد دارای اضافه وزن و چاق انجام دادیم. آنچه بیشتر از هر چیز دیگری در این خصوص جلب توجه می كرد، ناتوانی اغلب آنها در تغییر سبك زندگی شان و بهبود كیفیت آن بود.

این روانشناس ادامه داد: تحقیقات روی این افراد نشان می داد، آنها عمیقا به دنبال كاهش وزن بودند اما بیشتر تلاش هایشان با شكست روبرو می شد. چراكه این افراد به دلیل شرم از تصویر بدنی خود، خودكارآمدی شان را در موقعیت های مختلف از دست می دهند.

دوستی در تعریف شرم از تصویر بدنی و خودكارآمدی گفت: شرم از تصویر بدنی، یعنی اینكه فرد از تصویر بدنی خود خجالت می كشد و سعی می كند به نوعی خود را از نگاه دیگران پنهان كند. یعنی به محلی كه مورد قضاوت دیگران قرار می گیرد، نمی رود یا طوری لباس می پوشد كه بدنش مشخص نباشد.

وی اضافه كرد: عدم خودكارآمدی نیز به این معنی است كه فرد در شرایطی كه باید رفتارهای موثر و كارآمد از خود نشان دهد و مناسب آن موقعیت رفتار كند، انجام نمی دهد.

این روانشناس با بیان اینكه در تمام مصاحبه هایمان با افراد چاق به یك نقطه مشترك رسیدیم، خاطرنشان كرد: تجربیات شرم آور دوران كودكی از جمله سرزنش و انتقاد والدین، سرزنش و تمسخر گروه همسالان یا معلمان، تمسخر توسط اطرافیان یا حتی تبلیغات رسانه ها برای اندام ایده آل و... همه و همه در شكل گیری شرم از تصویر بدنی این افراد از خودشان نقش داشته است.

وی تصریح كرد: ناگفته نماند هر چقدر شرم از تصویر بدنی افراد بیشتر باشد، خودكارآمدی كمتری نسبت به سبك زندگی موثر بر وزنشان خواهند داشت.

دوستی با اشاره به اینكه من و همكارانم در یك مطالعه كه مقاله آن به زودی منتشر می شود، به بررسی رابطه بین شرم از تصویر بدنی و خودكارآمدی سبك زندگی موثر بر وزن پرداختیم، افزود: یافته های ما نشان داد، شرم از تصویر بدنی رابطه معكوسی با تمام ابعاد خودكارآمدی سبك زندگی موثر بر وزن مثل خودكارآمدی هنگام هیجان های منفی، خودكارآمدی هنگام در دسترس بودن غذا، خودكارآمدی هنگام فشار اجتماعی، خودكارآمدی هنگام ناراحتی جسمانی و خودكارآمدی هنگام فعالیت های مثبت دارد.

وی اظهار داشت: سبك زندگی موثر بر وزن شامل چند پارامتر است. برای مثال وقتی هیجان منفی داریم یا غمگین و مضطرب هستیم، چقدر خودكارآمدیم یا وقتی بشقاب غذا مقابلمان است چقدر می توانیم جلوی خودمان را نگه داریم و بیش از حد نخوریم یا وقتی تحت فشار اجتماعی هستیم یا ناراحت می شویم چقدر می توانیم جلوی خودمان را بگیریم و پرخوری نكنیم.

دوستی با بیان اینكه مطالعه دیگر ما كه در پاییز و زمستان سال 99 انجام شد، نشان داد كه جلسات درمان گروهی روانشناختی می تواند به كاهش شرم از تصویر بدنی و نارضایتی از بدن افراد دارای اضافه وزن یا چاق كمك كند، اظهار داشت: همچنین ما متوجه شدیم كه در پایان جلسات گروه درمانی، افراد ضمن انجام فعالیت های فیزیكی بیشتر، خود تنظیمی بهتری در خوردن و دنبال كردن فعالیت های روزمره خود داشتند.

این روانشناس خاطرنشان كرد: امروز ما فرض می كنیم، انجام مداخلات روانشناختی كه شرم از تصویر بدنی افراد دارای اضافه وزن یا چاق را كاهش دهد، می تواند با افزایش خودكارآمدی سبك زندگی موثر بر وزن در ارتباط باشد. با این حال، برای تایید یا رد این فرضیه نیاز به مطالعه های بیشتر هست و امیدواریم كه در آینده نزدیك بتوانیم چنین مطالعاتی را دنبال كنیم.

برچسب ها
- سلامت
- اختصاصی ایرنا
- چاقی دانش آموزان
- چاقی
- بهداشت و سلامت
- برگزیدگان علم