همشهری آنلاین _ سمیرا باباجانپور: انجمنی كه به همت بانوان و خیّران اكباتانی شكل گرفت و اینك یكی ازمعتبرترین انجمن هایی است كه در زمینه سلامت فردی و اجتماعی فعالیت می كند.
- ضرورت راه اندازی كلینیك حافظه آلزایمر زمانی كه در مرحله «دمانس» یعنی مرحله شناخت اولیه و عوامل تأثیرگذار آن قرار دارد، می تواند قابل پیشگیری و حتی درمان قرار گیرد. متخصصان انجمن آلزایمر بر این باورند كه عوامل جسمی و فردی زیادی در ابتلای انسان به آلزایمر نقش دارند. بیماری هایی همچون «دیابت»، كم كاری و یا پركاری «تیروئید»، مشكلات عصبی، افسردگی و... می تواند زمینه ساز بروز این بیماری باشد. برای همین نخستین كلینیك داخلی حافظه در این انجمن راه اندازی شد تا شهروندان راحت تر و سریع تر بتوانند شرایط ایمن و مناسبی را برای دوری از این بیماری كسب كنند.
كلینیك داخلی حافظه هم زمان با سالروز تأسیس این انجمن راه اندازی شد. «معصومه صالحی»، مؤسس و مدیرعامل انجمن آلزایمر ایران، درباره راه اندازی این كلینیك می گوید: «در طول مدتی كه این انجمن را راه اندازی كردیم، بیماران و مراجعه كنندگان متعددی داشتیم. بیماران با مشكلات جسمی دیگری به غیر از آلزایمر روبه ر و بودند و این موضوع مراقبت و درمان آلزایمر را با مشكل روبه رو می كرد. از سویی بسیاری از بیماری های جسمی و روحی زمینه ساز دمانس و آلزایمر هستند. در نتیجه، راه اندازی یك كلینیك تخصصی داخلی كه بتواند با محوریت آلزایمر بیماران را غربالگری كند از ضروریات بود كه خوشبختانه محقق شد.»
كلینیك حافظه در شهرك «اكباتان» و در ساختمان انجمن فعالیت خود را با پزشكان متخصص آغاز كرده است. معصومی می افزاید: «3 پزشك مغز و اعصاب به طور متناوب در این كلینیك مستقر هستند و همچنین متخصصان اعصاب و روان نیز حضور دارند. این كلینیك برای عموم قابل استفاده است. البته هدف اصلی بر این بود كه كلینیك ویژه اعصاب و روان باشد، ولی بعد به این نتیجه رسیدیم كه بیماری هایی مانند دیابت، كم كاری و پركاری تیروئید و بیماری های «كبد» و «گوارش» ممكن است زمینه ساز بیماری آلزایمر باشند و احتمال ابتلا را افزایش دهند. در نتیجه، تصمیم گرفتیم یك كلینیك داخلی با محوریت درمان همه بیماری ها راه اندازی كنیم.»
- راه اندازی 12 انجمن در 12 شهر مركز «اختلال شناخت» در دانشگاه «شهید بهشتی» و دانشگاه «علوم پزشكی» در بخش دانشگاهی در زمینه آلزایمر فعال هستند، اما چندان گستردگی ندارند. ولی درانجمن آلزایمر، فعالیت گسترده است و این بیماری را از هر جهت پوشش كامل می دهد و از خانواده بیماران در زمینه آموزشی و درمانی حمایت می كند. مدیرعامل انجمن آلزایمر از راه اندازی 12 انجمن آالزایمر در 12 شهر دیگر كشور خبرمی دهد و می گوید: «این انجمن ها عضو انجمن ما شده اند و ما از نظر علمی، تجربی و آموزشی حمایتشان می كنیم.»
- شما هم به گروه داوطلب بپیوندید یكی از جذاب ترین و مؤثرترین بخش های انجمن، بخش گروه داوطلب است كه افراد زیادی را با بیماری آلزایمر آشنا كردند و برای حمایت از بیماران تلاش می كنند. اگرچه شیوع ویروس كرونا جمعیت این گروه داوطلب را تحت تأثیر قرار داده است، ولی درحال حاضر 40 عضو داوطلب، انجمن را یاری می كنند. برای عضویت در گروه داوطلبان حتماً نباید پزشك یا متخصص باشید. یك زن خانه دار، یك جوان دانشجو و یا یك سالمند توانا و شاداب هم می تواند عضو این گروه شود.»
- حمایت از بیماران در مركز قاصدك مركز جامع توانبخشی و مراقبت روزانه «قاصدك» با مجوز از سازمان بهزیستی كشور برای حمایت از افراد مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر در انجمن آلزایمر ایران فعال است. معصومه صالحی، درباره فعالیت این مركز می گوید: «مسئولان انجمن آلزایمر ایران با ایجاد فضای مناسب و برنامه ریزی فعالیت های توانبخشی ذهنی و كار درمانی تلاش می كنند تا از افت حافظه افراد مبتلا، پیشگیری كنند و از این طریق كیفیت زندگی افراد مبتلا و خانواده ها را بالا ببرند و در نهایت از وابستگی زود هنگام افراد مبتلا به خانواده هایشان جلوگیری كنند.
این مركز در روزهای شنبه تا چهارشنبه، از ساعت 8 تا 14:30، آماده ارائه خدمات به مبتلایان به دمانس و بیماری آلزایمر است. البته به سبب شیوع «كرونا» در حال حاضر تعطیل است.
- نمونه هایی از فعالیت های هدفمند مركز جامع توانبخشی و مراقبت روزانه قاصدك انجمن الزایمر ایران عبارت است از: بررسی وضعیت سلامت مددجویان مركز به صورت روزانه شامل كنترل فشارخون، نبض، وزن، بهداشت... از سوی كارشناسان پرستاری، بررسی خلق، اختلالات رفتاری، انجام تست های روان شناختی و ارائه راهكارهای مطلوب روان شناسی، برگزاری جشن تولد مددجویان با حضور خانواده و اعیاد رسمی به صورت زنده با هدف تداعی خاطرات گذشته، توانبخشی جسمی شامل حركات اندام ها، نرمش، فعالیت با ابزارهای ورزشی، كیسه شن، پرتاب حلقه، توپ و... و. . برای حفظ توانایی باقیمانده و تقویت قوای جسمانی، كسب اعتماد به نفس، ایجاد شور و هیجان، شادابی و آرامش، خوابی آرام در شب، حفظ تعادل به ویژه تقویت اندام تحتانی برای پیشگیری از زمین خوردن، افسردگی و انزوای اجتماعی سالمندان در یك فضایی صمیمی و آرام، توانبخشی ذهنی شامل دعا و نیایش، خواندن قرآن، از سوی مددجویان، خواندن تیترهای روزنامه ها و مجلات، نوشتن، گوش كردن داستان كوتاه برای تقویت حس شنیداری و توجه و تمركز، كسب اعتماد به نفس و خودباوری، بیان خاطرات، حل جدول كلمات عمومی به صورت گروهی، بیان اسامی دخترانه و پسرانه، اعضای خانواده، استفاده از ابزار و كارت های تحریك حافظه، انجام محاسبه ریاضی برابر فرم های طراحی شده، بگارگیری ضرب المثل ها و استعارات، بیان چیستان و لطیفه برای تحریك حافظه، تقویت تفكر انتزاعی، تحریك حواس چشایی، بویایی، لامسه، شنیداری و بینایی، فعالیت های هنری و دستی با خمیر، انجام نقاشی و رنگ آمیزی و انواع كار دستی.
- انجمنی برای حمایت از سالمندان دراكباتان جمعیت سالمند شهرك اكباتان سال 1380 انگیزه ای شد تا معصومه صالحی به همت دوستانش به فكر راه اندازی یك انجمن آلزایمر بیفتند. در نتیجه به كمك عده ای از خیّران شهرك اكباتان، مؤسسه ای برای حمایت از سالمندان تأسیس كردند. این انجمن نخستین تشكل غیردولتی آموزشی، درمانی، مراقبتی و توانبخشی ویژه افراد مبتلا به دمانس و بیماری آلزایمر در كشور است كه در بهمن ماه 1380 با هدف ارتقاء كیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و خانواده ایشان تأسیس شد و به ثبت رسید. این انجمن توانسته است با ایجاد ارتباط و فراهم كردن زمینه همكاری با سازمان های مختلف و با بهره گیری از اعتماد و حمایت های مردم و سخت كوشی اعضای داوطلب، خدمات مؤثر و شایسته ای را به افراد مبتلا و خانواده هایشان ارائه كند. این انجمن عضو انجمن جهانی الزایمر است و دستاوردهای خوبی در زمینه بین المللی كسب كرده است. انجمن آلزایمر از بدو تأسیس تا امروز، بیش از 8 هزار نفر را تحت پوشش قرار داده است و در حال حاضر با وجود كرونا، 2800 پرونده فعال در انجمن وجود دارد. این افراد تحت درمان، كنترل و مشاوره قرار می گیرند. موضوع كنترل دمانس یعنی بخش علامت دهی بیماری، بسیار مهم است كه متخصصان آلزایمر در این زمینه فعالیت های خوبی انجام داده اند.
- نخستین بانك اطلاعاتی آلزایمر و بازگشت ایمن بیمار راه اندازی نخستین «بانك اطلاعاتی آلزایمر»، یكی از مهم ترین اهدافی است كه مدیریت انجمن آلزایمر سال هاست پیگیری می كند. صالحی در این باره می گوید: «چند سالی است كه تلاش داریم با همكاری معاونت اجتماعی نیروی انتظامی، نخستین بانك اطلاعاتی آلزایمر را راه اندازی كنیم. این بانك با هدف «بازگشت ایمن سالمند» طراحی شده است. در این بانك، اطلاعات افراد مبتلا شامل مشخصات، نشانی و عكس، جمع آوری می شود تا در صورت بروز مواردی مانند گم شدن این افراد در شهر بتوانیم آنها را به آسانی پیدا كنیم و به خانواده ایشان تحویل دهیم. متأسفانه با وجود كاربردی بودن این بانك اطلاعاتی و اینكه گم شدن بیمار مبتلا به آلزایمر یكی از دغدغه مهم خانواده ها است، ولی هنوز نتوانستیم این بانك را به نتیجه برسانیم و به حمایت بیشتر نیروی انتظامی نیازمندیم.»