همدلی از رشد 10،5درصدی كودك همسری در سال گذشته گزارش می دهد تراژدی كودك همسری پررنگ تر از پارسالهمدلی| ستاره لطفی- سریال عروس شدن كودكان در خانه های فقرزده كشور همچنان ادامه دارد. بر اساس آمار منتشرشده مركز آمار ایران در سال گذشته 31 هزار و 379 دختر 10 تا 14 ساله قبل از آن كه فرصت مزمزه كردن روزهای بی دغدغه كودكی را پیدا كنند، با طناب ازدواج یك مرتبه از دنیای كودكی به دنیای بزرگسالی پرتاب شده اند. این آمار در مقایسه با آمار سال 98 بیانگر رشد 10.5درصدی ازدواج دختران در این رده سنی است. البته آمار منتشره تنها معطوف به ازدواج های ثبت شده در سازمان ثبت احوال كشور است و معلوم نیست چه تعداد از این ازدواج ها ثبت نشده است و چه تعداد دختربچه در یك سال گذشته جامه كودكی را از تن خارج كرده و در قامت یك زن آماده پذیرش نقش همسری یا مادری شده اند. بدیهی است همسرگزینی برای یك كودك كه اسم آن را ازدواج گذشته اند، ازدواج نیست، بلكه خشونت آشكار علیه كودكان است، امروزه این خشونت با بالا رفتن بلوغ فكری و اخلاقی در جامعه بیشتر درك شده و به عنوان یك آسیب در كشور مطرح است. حتی در سال های اخیر تلاش هایی برای تغییر قوانین و بالا بردن سن ازدواج از سوی فعالان مدنی انجام گرفته، اما تاكنون این تلاش ها به دلیل فضا و نگاه مردسالارانه حاكم بر كشور و برخی از مقامات تصمیم ساز و تصمیم گیر جامعه عقیم مانده و به جایی نرسیده است. در دولت و مجلس پیشین تلاش های زیادی صورت گرفت و لایحه ممنوعیت ازدواج دختران زیر 13سال یكی از این تلاش ها بود. این لایحه چند سالی است از سوی معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری به كمیسیون لوایح دولت ارائه شده اما هنوز به تصویب نرسیده است. چند وقت پیش معصومه ابتكار، معاون وقت حسن روحانی در امور زنان گفته بود این لایحه كماكان در دست بررسی قرار دارد. بنابراین این طرح هنوز در سایه اما و اگرها، معطل است و با وجود تغییر دولت و با توجه به ساختار ذهنی حاكم بر دولت و مجلس در حوزه زنان كه آن را اولویت نمی دانند، بعید است این طرح در این ساختار سیاسی به نتیجه برسد یا حداقل به این زودی به سرانجام برسد و بتواند این درد كهنه را التیام ببخشد.

14هزار كودك بیوه در كشور در حالی كه طرح منع كودكان زیر 13 سال معطل پوشیدن جامه قانون و اجرایی شدن است، كه در نبود قوانین بازدارنده سالانه تعداد زیادی از كودكان به اسم ازدواج مورد خشونت روانی و فیزیكی قرار می گیرند.آمارها نیز گویای این موضوع است، بنابر اطلاعات منتشر شده در رسانه های جمعی، 17درصد از ازدواج های كشور مربوط به دختران زیر 18سال بوده و در حال حاضر 14هزار كودك بیوه زیر 18سال نیز در كشور وجود دارد. آمار كودكان بیوه آن چنان نگران كننده شده است كه اوایل تیرماه همین امسال شهناز سجادی، دستیار حقوق شهروندی «معاونت امور زنان و خانواده حسن روحانی گفته بود: معاونت زنان با تدوین لایحه منع ازدواج دختران زیر 13 سال به دنبال افزایش سن ازدواج نیست بلكه مسئله این است كه نمی خواهیم كودكان بیوه داشته باشیم.»
معصومه ابتكار نیز در همان زمان گفته بود:«ما به هیچ عنوان به دنبال افزایش سن ازدواج به مفهومی كه منتقدان مطرح می كنند، نیستیم و فكر نمی كنیم كه هر چه سن ازدواج بالا برود، اتفاق بهتری رخ می دهد، اما فكر می كنیم كه سن مناسب برای ازدواج سنی است كه یك جوان شناخت كافی از خود، موضوع ازدواج و مسئولیت های ازدواج دارد و به بلوغ فكری و جسمی رسیده است.» در حال حاضر ماده 1041 قانون مدنی ناظر به سن قانونی برای ازدواج است. این ماده در مورد سن ازدواج اذعان دارد:«عقد نكاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.»

معامله سیاه پشت كودك همسری درد ازدواج كودكان فقط به آمار كودكان بیوه محدود نمی شود، بلكه در برخی از مناطق ازدواج كودك نوعی معامله اقتصادی است كه بازنده بزرگ آن نه فقط كودك، بلكه جامعه ای است كه خلأهای قانونی اش زمینه این معامله سیاه را ایجاد كرده است. پروانه سلحشوری، نماینده پیشین مجلس پیش تر در واكنش به ازدواج زودهنگام گفته بود در مناطقی از ایران زنان به نام ازدواج فروخته می شوند، و مورد معامله قرار می گیرند. ابتكار نیز بارها نسبت به تجارت سیاهی كه پشت كودك همسری پنهان شده هشدار داده و گفته است بسیاری از این ازدواج ها جنبه خرید و فروشی دارند. سید حسن موسوی چلك، رئیس انجمن مددكاران اجتماعی ایران نیز در اردیبهشت امسال درباره پیامدهای كودك همسری هشدار داد و گفت:«فقر عامل تبدیل ازدواج به تجارت نشود.»
شرط اذن ولی در ماده 104 خرید و فروش كودكان به اسم ازدواج را آسان تر و مقابله با كودك همسری را دشوارتر كرده است چ، چرا كه این ماده دست خانواده ها را باز گذاشته تا با صلاحدید خود حتی دختر 9 ساله شان را به عقد مردی چندین ساله درآورند. مشكل حاد دیگر ازدواج دختران زیر 13سال این است كه این ازدوج یا اصلا ثبت نمی شوند و ثبت آن تا به رسیدن دختر و پسر به سن قانونی به تعویق می افتد یا این كه در برخی دفترخانه ها به شكل غیر قانونی ثبت می شوند و هیچ آمار دقیقی از این تخلف وجود ندارد.
بدیهی است انتقاد و مخالفت با كودك همسری به منزله مقابله با امر ازدواج و افزایش جمعیت نیست، بلكه جامعه به خانواده و جمعیت با كیفیتی كه به بلوغ فكری و عاطفی رسیده است، نیاز دارد. ناگفته پیداست وقتی دختری در سن كودكی به ازدواج مجبور می شود عملا فرصت های تحصیل، اشتغال در آینده و حضور موثر در جامعه نیز از او گرفته می شود كه در این حالت نه تنها آینده كودك تباه می شود، بلكه جامعه نیز ضرر خواهد كرد و آسیب های اجتماعی گسترش می یابد. وجود 14هزار كودك بیوه در كشور نمونه ای از آسیب های اجتماعی كودك همسری است.