64 درصد از جمعیت افراد دارای اعتیاد در كشورمان را معتادان متاهل تشكیل می دهند. براساس آمارهای رسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر، جمعیت معتادان متاهل را می توان حدود 2 میلیون و 816 هزار نفر برآورد كرد. آمار بالای معتادان متاهل نشان می دهد كه نهاد خانواده تا حد زیادی كاركردهای امن خود را در جامعه ما از دست داده است و حضور در كانون خانواده نمی تواند میلیون ها ایرانی را از پناه بردن به مصرف مواد مخدر نجات دهد. معتادان متاهل بنا به دلایل مختلفی به اعتیاد روی می آورند. دكتر سعید صفاتیان، تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر در گفت و گو با ركنا تاكید كرد كه دشواری های معیشتی، مشكلات جنسی، بیماری های زمینه ای و اختلالات روانی، چهار دلیل اصلی روی آوردن معتادان متاهل به مصرف مواد مخدر هستند.

وجود 2 میلیون و 816 هزار معتاد متاهل در ایران به گزارش خبرنگار اجتماعی ركنا، با وجود این كه هیچ گاه آمار دقیقی از تعداد معتادان متجاهر در كشورمان ارائه نشده است، اما بررسی های كارشناسان از افزایش آمار اعتیاد در سال های اخیر بخصوص در دوره شیوع كرونا حكایت دارد و اخیرا فاطمه رضوانی مدنی، رئیس مركز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی از رشد انواع آسیب های اجتماعی بخصوص افزایش آمار اعتیاد در كشورمان در دوره كرونایی كشور خبر داده است.

همچنین در روزهای اخیر، حمید صرامی، مدیركل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر آمار داده است كه هم اكنون حدود 2 میلیون و 800 هزار نفر مصرف كننده مستمر و حدود یك میلیون و 600 هزار نفر مصرف كننده غیرمستمر مواد مخدر در ایران وجود دارد. بر این اساس می توان گفت كه حدود 4 میلیون و 400 هزار نفر از ایرانیانی در بازه سنی 15 تا 64 سال قرار گرفته اند، دچار اعتیاد هستند.

البته باید توجه داشت كه براساس آمارهای رضا تویسركان منش، مدیركل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر، حدود 60 تا 80 هزار معتاد متجاهر در كشورمان وجود دارد. ضمن این كه حدود 6 درصد از تمام معتادان كشور، زن هستند و براین اساس می توان گفت حدود 264 هزار زن مصرف كننده مستمر یا غیرمستمر مواد مخدر در ایران وجود دارد.

در این میان اما آنچه تا كنون كمتر به آن پرداخته شده، آمار معتادان متاهل است. آخرین آمارهای ستاد مبارزه با مواد مخدر از این حكایت دارد كه 64 درصد معتادان كشور متاهل هستند و به عبارتی دیگر، می توان برآورد كرد كه حدود 2 میلیون و 816 هزار نفر از مصرف كنندگان مستمر یا غیرمستمر مواد مخدر در ایران، متاهل هستند و با وجود این كه زن یا شوهر و احتمالا فرزند هم دارند، وابستگی های خانوادگی نتواسته است آنها را از دامان اعتیاد رها كند.

4 دلیل اصلی معتاد شدن متاهل ها دكتر سعید صفاتیان، پژوهشگر حوزه اعتیاد در گفت و گو با ركنا با اشاره به آخرین آمارهای ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره میزان اعتیاد متاهلین گفت: تازه ترین آمارها از این حكایت دارد كه 64 درصد معتادان كشور متاهل هستند. البته لزوما شروع اعتیاد تمام این افراد در دوره تاهل قرار نداشته، بلكه اشخاص ممكن است در دوران مجردی خود، مصرف مواد مخدر را آغاز كرده باشند و در دوران پس از ازدواج نیز اعتیاد آنها ادامه یافته باشد.

بنابراین به گفته این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر، یكی از مهمترین نقص های گزارش ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره آمار اعتیاد متاهلین، این است كه مشخص نیست سن شروع اعتیاد هر كدام از معتادان متاهل در چه بازه زمانی آغاز شده است و همین مساله می تواند كارشناسان را در تحلیل علت شروع اعتیاد در افراد مختلف دچار اشتباه كند.

با این وجود از نظر این پژوهشگر حوزه اعتیاد، بروز برخی مسائل در زمان تاهل اشخاص می تواند بیش از دوره مجردی آنها را به سمت اعتیاد سوق دهد. اساسا هم در تحلیل علت سوق یافتن برخی افراد متاهل به مصرف مواد مخدر، می توان دشواری های معیشتی، مشكلات جنسی، بیماری های زمینه ای و اختلالات روانی را به عنوان چهار دلیل اصلی دچار شدن افراد متاهل به اعتیاد دسته بندی كرد.

دشواری های معیشتی، مهمترین ریشه اعتیاد افراد متاهل صفاتیان با بیان این كه دشواری های معیشتی، مهمترین عاملی است كه افراد متاهل را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد، عنوان كرد: اساسا با توجه به این كه مشكلات اقتصادی، فشار بیشتری را به افراد متاهل نسبت به افراد مجرد وارد می كند، بنابراین این مشكلات بیشتر می تواند منجر به وارد شدن آسیب های روانی به متاهلین و گرایش دادن آنها به سمت اعتیاد شود.

وی افزود: افراد متاهل در برابر همسر و فرزندان خود مسئولیت دارند و اگر شرایط اقتصادی كشور به گونه ای پیش برود كه افراد در تامین حداقل های معیشتی اعضای خانواده خود دچار مشكل شوند، احتمال سوق پیدا كردن آنها به مصرف مواد مخدر بیشتر می شود.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد ادامه داد: آمارهای رسمی كشور حاكی از آن است در شرایطی كه متوسط درآمد خانوارهای شهری حدود 9 میلیون تومان در ماه است، خط فقر به حدود 12 میلیون تومان در ماه رسیده و این یعنی بخش زیادی از ایرانیان زیر خط فقر هستند و طبیعتا این مساله می تواند آمار مصرف مواد مخدر را در میان افراد متاهلی كه از پس هزینه های زندگی خود برنمی آیند، افزایش دهد.

نقش مشكلات جنسی و بیماری های زمینه ای در معتاد شدن متاهلین صفاتیان، مشكلات جنسی را به عنوان دومین عامل سوق یافتن برخی افراد متاهل به سمت اعتیاد دانست و تاكید كرد: مشكلات جنسی كه به ویژه در آقایان وجود دارد، از جمله عواملی است كه افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد، زیرا برخی مردان به جای این كه برای رفع مشكلات جنسی خود به پزشك مراجعه كنند و داروهای مخصوص رفع این مشكلات را مصرف كنند، به مصرف مواد مخدر روی می آورند و از این طریق می خواهند قدرت جنسی خود را افزایش دهند.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد، بیماری های زمینه ای را نیز به عنوان یكی دیگر از عوامل دچار شدن متاهلین به دامان اعتیاد توصیف كرد و گفت: برخی افراد كه به بیماری های زمینه ای از جمله دیابت یا فشار خون مبتلا هستند، به جای این كه با مراجعه به پزشك و یافتن راهكارهای علمی، خودشان را تحت درمان قرار دهند، به اشتباه به مصرف مواد مخدر روی می آورند.

البته به گفته این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر، اعتیاد افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای، بیشتر در میان میانسالان و اشخاص مسن رخ می دهد و كمتر پیش می آید كه جوانان به صرف راهنمایی نادرست دیگران، برای درمان یا كاهش درد خود به مصرف مواد مخدر روی آورند، اما برخی افراد میانسال و مسن، نه تنها به دنبال درمان دردهای خود با استفاده از مصرف مواد مخدر هستند، بلكه حتی برای رفع یا پوشاندن ضعف های جسمی خود نیز به سوء استفاده از این مواد روی می آورند.

افزایش آمار معتادان متاهل با تشدید آسیب های روانی صفاتیان، تشدید اختلالات روانی در میان آحاد جامعه در چند سال گذشته را نیز از دیگر عوامل افزایش آمار معتادان متاهل دانست و اظهار داشت: مشكلات روانی عمدتا در سنین بالاتر افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد و این مساله هم از جمله علل روی آوردن افراد متاهل به اعتیاد است. در واقع، اكنون شرایط جامعه به جایی رسیده است كه براساس آمارهای وزارت بهداشت، حدود یك چهارم ایرانیان مبتلا به اختلالات روانی هستند و متاسفانه برخی افراد متاهل برای این كه از فشارهای ناشی از اختلالات روانی خود فرار كنند، به دامان مواد مخدر پناه می برند.

البته به گفته این پژوهشگر اعتیاد، ممكن است برخی افراد متاهل هم به علت دچار بودن به اعتیاد به اختلالات روانی دچار شوند، اما در هر صورت، افسردگی و سایر آسیب های روانی از جمله مسائلی است كه می تواند متاهلین را به اعتیاد سوق دهد.

از نظر این تحلیلگر ارشد حوزه مبارزه با مواد مخدر، افراد متاهل بخصوص به مصرف مواد روانگردان روی می آورند و بعضی از این افراد برای كنترل اضطراب، بی خوابی یا پرخاشگری های خود یا به دست آوردن حس بی خیالی نسبت به مشكلات به مصرف قرص های خاصی روی می آورند.

خانواده، كاركردهای امن خود را از دست داده است صفاتیان در بخش دیگری از صحبت های خود تاكید كرد: متاسفانه در سال های اخیر نهاد خانواده كاركردهای امن خود را از دست داده و در شرایطی كه انتظار این است كه كانون خانواده افراد را از اعتیاد دور كند، اما اكنون متاهل بودن هم به یكی از ریشه های اعتیاد تبدیل شده است؛ چراكه اساسا وقتی تمام شرایط اقتصادی و اجتماعی به هم ریخته می شود و بسیاری از افراد امید خود به آینده را از دست می دهند، بنابراین خانواده نیز دیگر نمی تواند كار كرد دور كردن افراد از آسیب های اجتماعی را به همراه داشته باشد.

وی در پایان تصریح كرد: اكنون شرایط بسیاری از خانواده ها به جایی رسیده است كه زوجین برای این كه بتوانند حداقل نیازهای معیشتی خود را برطرف كنند باید صبح تا شب كار كنند. طبیعتا بالا بودن ساعت های كاری و دور بودن افراد از محیط خانواده نیز در آنها تنش ایجاد می كند و این تنش ها رفته رفته برخی افراد متاهل بخصوص آقایان را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد.