تهران - ایرنا - تجارب زلزله های مختلف، ضرورت توجه به نیازهای زنان بازمانده از این حادثه، اعزام گروه های آموزش دیده به منطقه و تمركز بیشتر بر مسایل آنها را به منظـور یاری رسانی و ابراز همدلی با این گروه از آسیب دیدگان دوچندان می كند.

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، از آنجایی كه زنان از گروه های آسیب پذیر در حوادث به شمار می روند باید پس از وقوع بلایای طبیعی از كمك های ویژه ای برخوردار شوند.

شـناخت توانایی ها و نیازهای آنان در شـرایط بحرانی و امكـان سـنجی استفاده از آن توانمنـدی های آنها در زلزله های احتمالی آینده در كشور امری بـسیار لازم و ضـروری است.

لرزه خیزی كشور (وقوع زلزله های ویرانگر منجیل، بم، ورزقان، سرپل ذهاب در دو دهه اخیر و زلزله های هفته گذشته در استان هرمزگان)، توجه به روش های كاهش آثار ناشی از وقوع سوانح را ایجاب می كند.

بررسی ها و مطالعات انجـام شـده در بحران های گذشته در ایران مبین آن است كه امدادرسانی و مدیریت بحـران در منطقـه آسیب دیده، بیشتر بدون توجه به فرهنگ، اعتقادات و نیازهای خاص هر گروه از آسـیب دیـدگان انجـام شده و ارسـال خدمات و امكانات بر اساس یك برنامه ریزی و الگوی كلـی و در راستای اجرای بخشی از چرخـه مـدیریت بحـران ماننـد نجات جان و تامین آب و غذا بوده است؛ این در حالی اسـت كه مدیریت بحران باید بر اساس شناخت و توجه كامـل بـه تفاوت های اجتماعی و جنسیتی برنامه ریزی شود.

وجود تفاوت ها در بین گروه های مختلف جامعه ضرورت هایی را به همراه دارد كه كم توجهی در رسیدگی به آنها به ویـژه بعد از وقوع یك سانحه طبیعی مثل زلزله مسایل و مـشكلاتی را بـرای بازماندگان ایجاد می كند كه تا سال ها بـا آنهـا همـراه اسـت و زندگی فردی و اجتماعی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد.

در این میان زنان به ویژه زنان سرپرست خانوار یا خودسرپرست به عنوان عضوی از جامعه بـا ویژگی هـا و نیازهـای خـاص از گروه های آسیب پذیر جامعه هستند كه با مسایل، مشكلات و موانع زیادی در زندگی مواجه هستند و وقوع یك سانحه طبیعی ماننـد زلزله می تواند بـر تعـداد ایـن گـروه از جامعـه بیافزایـد.

حمایت های روانی و اجتماعی مناسب از این گروه و آگاهی از شیوه های مناسب مقابله با بحران می تواند باعث كاهش آسیب های ناشی از وقوع بحران در میان این گروه حساس از جامعه شود.

بر این اساس شناخت نیازها، توانمندی ها و تفاوت های قشرهای مختلـف جامعـه بایـد در برنامـه ریزی هـا و تصمیم گیری های مدیریت بحران مورد توجه خاص قرار گیرد.



زنان و بلایای طبیعی

مطالعات انجام شده در زمینه زنـان و بلایای طبیعـی نشان می دهد كه تفاوت هـای فیزیكـی به عنـوان یكـی از مهم تـرین عوامل در آسیب پذیری زنان در بحران هـای طبیعـی در كـشورها نقـش دارد، به طـوری كه احتمـال سـوء تغذیه در زنان در سـوانح طبیعی بیشتر است، زیرا زنان با نیازهای خاص تغذیـه ای در هنگام بارداری یا شیردهی مواجه هـستند یـا در برخـی از فرهنگ ها سلسله مراتب توزیع غذا وجود دارد كـه در نتیجـه آن در جنوب و جنوب شرقی آسیا، 45 تا 60 درصد از زنان در سن باروری در زیـر وزن طبیعـی قـرار دارنـد و 80 درصد از زنان باردار با كمبود آهــن مواجـه مــی باشـند.

در كشـورهای جنوب صحرای آفریقا، زنان بارهای سنگین تـر از مردان حمل می كنند؛ اما بنا بر قوانین فرهنگی، دریافت غذا ابتدا توسط مردان صـورت مـی گیـرد در حـالی كـه میـزان مصرف كالری مردان نسبت زنان در طـول روز كمتر اسـت.

در اغلب حوادث آب و هوایی شـدید، شـیوع بیماری هـای عفونی، بستری است برای پـرورش حـشرات و آلـوده شـدن منابع آب های تمیز و نظایر آن كه در این میـان زنـان، بـه خـصوص مادران باردار به شدت در معرض خطر بیماری هایی كـه از راه آب، حرارت و سایر رویدادهای شدید منتقل می شـود، قـرار می گیرند.

با استناد به آمارها و تحقیقات انجام شده، تجربـه سیل 1992 بنگلادش نشان مـی دهـد كـه بـه دلیـل وجـود ســنت های حــاكم محــدودیتهای فرهنگــی و ممنوعیت هــای اجتماعی، زنان در نجات خود با مشكلاتی روبرو شدند كه در نتیجه آن، تعداد قربانیان زن بـه شـدت افـزایش یافـت.

همچنین در سونامی دسامبر 2004 در كشورهای سـریلانكا، اندونزی و هند یا در سـیل جنـوب آسـیا در آگوسـت 2007 در كشورهای بنگلادش، هند و نپال، زنان بسیاری به دلیل ناآگاهی كـافی جـان خـود را از دسـت دادنـد و افـراد بازمانده با سختی به امرار معاش پرداختند و زندگی پـس از سانحه را ادامه دادند.

نتایج مطالعه دیگری در این خصوص نشان می دهد كه جـنسیت بـه طـور مـستقیم، آسیب پذیری در حوادث و قرار گرفتن در معرض خطـرات را تحت تاثیر قرار می دهد، به طوری كه آسیب پذیری زنان بـه دلیل نقش اجتماعی آنـان بـه عنـوان مراقـب (نگهـداری از فرزندان و دیگر اعضا خانواده) بیشتر است.

به نظر مـی رسـد تنهـا بررسـی كمـی آسـیب پـذیری در حوادث نباید به عنوان یـك عامـل تعیـین كننـده و قلمـداد شدن زنان به عنوان قشر آسیب پذیر در حوادث مورد توجـه قرار گیرد، در حالی كه نوع سوانح، زمـان و محـل وقـوع آن می توانند به عنـوان عوامل تاثیرگذار بـر نـوع جنـسیت در میزان مرگ و میر تلقی شود.

شـاهد ایـن مـدعا، در سـال 1994 مرگ و میر مردان در مخاطرات مرتبط بـا آب و هـوا مانند سیل، طوفان زمستانی، رعد و برق دو برابر زنـان بـوده است. از طرفی تجربه سال 1993 نشان مـی دهـد مردان بـا احتمال بیشتری در رعد و برق می میرند چرا كه ممكن است آنها در كار و فعالیت هـای اوقـات فراغـت، بیـشتر از زنـان در خارج از منزل باشند.

در سونامی زلزلـه 1946 نانكـای ژاپـن زنان بیشتر از مردان فوت كردند. محققان معتقدند كه علـت اصلی فوت آنها ناشی از نگهداری از كودكـان و افـراد مـسن بوده است. در 2 زمین لرزه روسیه نیز میزان مرگ و میـر در زنان بیشتر بوده است.

بر اساس بررسـی های امدادگران در زلزلـه 1984 عشق آباد، 33 هزار نفر فوت كردند كه 47 درصد آنها زن، 18 درصد مرد و 35 درصد را كودكان تشكیل می دادند، همچنین در زلزله تاشكند زنان 20 درصـد بیـشتر از مـردان كشته شدند.

نیروهای امدادرسان علت این امـر را ناشی از مـسوولیت نگهداری زنان از كودكـان ذكـر مـی كنـد، اگـر چـه در ایـن تحقیق به صراحت بیان نشده است ولی به نظر میرسد علت افزایش میزان آسیب پذیری زنان ممكن است ناشی از حضور آنان در ساختمان و مراقبت از كودكان باشد.

بررسی نیروهای امدادی در سال 1993 نشان می دهد كه بسیاری از زنـان و فرزندانشان در طوفـان جـان خـود را از دسـت دادنـد، در حالی كه آنها منتظر بازگشت شوهران بـرای تـصمیمگیـری برای تخلیه محل بودند یا بسیاری از زنـان بـه خـاطر نـوع پوشش (ساری) كه توانـایی آنـان را بـرای حركـت (سـرعت عمل) محدود می كرد، كشته شدند.

بررسی نجاتگران بیانگر آن است كه در زلزلـه هنـد، میـزان مـرگ و میـر در مردان به دلیل كار كـردن در مـزارع در زمـان زلزلـه، (كـار خارج از محوطه دهكده و یا حضور در مدرسه) كمتر بـود. از طرفی با توجه به معنادارنبودن رابطـه بـین تعـداد جنـسیت كشته شدگان زلزله 5 دی 1382 بم با زمان وقوع زلزله به نظر می رسد ساختارها و نابرابری هـای موجـود و سـنت های حاكم در بعضی از جوامع را نباید به عنوان عوامل قابل قبـول در پذیرش بیشترین صدمات از جامعه زنـان در زمـان وقـوع حادثه تلقی كرد و تواناییهای زنان و ایفای نقش مؤثر آنها در جهت كاهش آسیبهای ناشی از زلزله را نادیده گرفت.



توانمندی های زنان در سوانح طبیعی

بررسی توانمندی زنان به خصوص در شرایط اضطرار نیاز به تغییر دیدگاه و توجه خاص به نقش پذیری آنان در برهه های مختلف زندگی رامی طلبد.

براین اساس نیروهای حمایت های روانی و اجتماعی سازمان های امدادرسان بـا توجه به این رویكرد به نتایج قابـل قبـولی دسـت یافتـه انـد.

این اطلاعات ارزیابی شده میدانی بر روی جامعه زنان بعد از زلزله اسفند 1375 نشان می دهـد زنـان در اغلـب مـوارد در نجات جان فرزندان و اطرافیانشان هنگام وقـوع زلزلـه نقـش فعالی داشتند، اما در بعضی موارد به دلیل ناآگاهی از اصـول ایمنی باوجود تمایل شدید برای كمك به دیگران نتوانستند چندان مفید واقع شوند.

همچنین در تحقیق دیگر نیروهای امدادرسان كه پس از زلزلـه 13 مارس 1992 تركیه انجام گرفت، مشخص شد كه استرس و اضطراب در زنان به مراتب بیش از مردان بوده است و با توجه به مطالعات انجام شده این حالت ناشـی از احـساس زنان بر عدم امكان كنترل محیط اطراف خـود بـرای نجـات جان دیگران بوده است.

نتایج حاصل از این تحقیـق نیـز بـر لزوم مشاركت زنان در فعالیت های آمـادگی در برابـر حـوادث تاكید دارد، كه به نظر می رسد می تـوان بـا افـزایش سـطح آگاهی زنان در جامعه علاوه بر رضـایت مندی آنـان و كـاهش استرس های ناشی از وقوع زلزله به مقدار قابل توجهی صدمات احتمالی را كاهش داد.

تحقیقات اجتماعی نشان می دهد كه درك فرد از خطرات تحت تاثیر عوامل اجتمـاعی، تعـصبات فرهنگی و روابط شبكه ای می باشد و درك زنـان و مـردان از خطر متفاوت است و زنان خطر بحران را جدی تـر از مـردان تلقی می كنند، به خصوص چنانچه این خطر متوجـه اعـضاء خانواده بوده باشد. شاید یكی از دلایـل آن نقـش كـم رنـگ آنان در كنترل مسائل جامعه باشد.

گروهی از امدادگران گروه های حمایت های روانی و اجتماعی اعزامی به مناطق حادثه دیده و متاثر از بلایای طبیعی به ویژه زلزله را با موضوع تاثیر عوامل مربوط به شـخص گیرنـده پیام در واكنش نسبت به هشدار وقـوع یـك خطـر را مـورد بررسی قرار دادند؛ یافته های آنان نشان مـی دهـد كـه زنـان بیـشتر احتمال دارد تا هشدار را بشنوند، زیـرا آنهـا بخـشی از یـك شبكه روابط اجتماعی فعالی هـستند كـه خبـر یـا اطلاعیـه هشدار را از طریق كانال های غیـررسمـی دریـافت مـی كننـدبه این ترتیب زنان می توانند هم گیرنده و هم انتقـال دهنـده خوبی برای پیامهای هشدار و ایمنی در برابر خطـرات ناشـی از زلزله تلقی شوند.

اینگونه ارتباطات كه از آن در ایران بـه عنوان ارتباطات سـنتی یـاد مـی شـود دارای سـابقه دیرینـه می باشد، در واقع ارتباط سنتی بهتـرین شـیوهای اسـت كـه می توان از آن برای اهداف توسعه استفاده كرد با توجـه به مشاهدات جهانی تفاوت زنان و مردان، این است كه زنـان دارای درك متفاوتی از خطـرات مـی باشـند.

زنـان در مـورد خطرات دوسوگرا هـستند، در حـالی كـه مـردان ریـسك ها و مخاطرات خود را به عنوان بخشی از زندگی می داننـد با توجه به این كه زنان بیشتر نگـران عوامـل مخـرب كننـده جنگ هستند و مردان مستعد پذیرش رفتـار پرخاشـگرانه و مخاطره آمیز، از این رو می توان استنباط كرد كـه مـردان خطرجـو هستند در حالی كه زنان از خطـر اجتنـاب مـی كننـد.

توجه به حضور موثر زنان و ایفای نقش های مختلف در زمـان بعد از وقوع حادثه در زلزله های گذشـته در ایـران و جهـان می تواند گویای حضور موثر زنان در كاهش آسـیب های ناشـی از حوادث باشد. بررسی زلزله های 31 خرداد 1369 منجیل- رودبار، 1998 ارمنستان، بیانگر ایـن نكتـه اسـت كـه زنـان می تواننـد در ایجـاد فرهنـگ ایمنـی در جامعـه فعالیت هـای پیشگیرانه و ضروری پس از بحران های طبیعی به ویژه زلزلـه نقشهای مهمی را ایفا كنند.



نیازها و محدودیت ها زنان در بلایای طبیعی

در این بخـش بـه بررسـی نیازهـای ویـژه زنـان پـس از وقــوع زلزلــه شــامل نــوع پوشــش، نیازهــای بهداشــت عمومی، نیازهــای آرایــشی و بهداشــتی، نیازهــای مــادران بــاردار و شــیرده ومحــدویت های ناشــی از اثــرات روحــی- روانــی، خــشونت خــانوادگی، اخــتلال اســترس پــس از ضربه و امنیت در زمان اسكان موقت خواهیم پرداخت.

پوشش زنان

در تدوین برنامه های مدیریت بحران و اجرایی كردن آن یكی از اولویت های ویژه در تامین نیازهای اولیه زنـانی كـه از زیرآوار خارج می شوند، توجه به عوامل فرهنگی و هنجارهای اجتماعی حاكم در جامعه ای است كه تحت تاثیر زلزله قـرار گرفته است. از آنجا كه پوشش زنان به عنـوان یـك هنجـار اجتماعی دركشور محسوب می شود در برنامه های مدیریت بحران باید به این مهم توجه ویژه ای شـود.

خبرنگاران اعزامی بحران در بسیاری موارد شاهد بوده كه بسیاری از زنان در زلزله های مختلف در زمان نجات از زیر آوار درخواست پوشـشی ماننـد ملحفـه از امـدادگران را داشتند كه به دلیل عدم پیش بینی این نیاز در مرحله امـداد و نجات و قرار گرفتن اجباری عده ای از زنان در این شـرایط یا مشاهده چنین صحنه هایی، تـرس و اضـطراب در آنهـا شرطی شده و بعد از گذشت سال ها از زمان وقوع این زلزله ها، ایـن ترس و اضطراب در بسیاری از زنان باقی می ماند.

از این رو نـه تنهـا توجـه به چگونگی و نحوه تامین ایـن نیـاز در زمـان بعـد از وقـوع سانحه باید مورد نظر مسوولان و برنامه ریزان قرار گیرد بلكه با ارایه آموزش های لازم بـه مـردم در زمـان امدادرسـانی و اهدا اقلام مورد نیاز به زلزله زدگان شان و مرتبه انسانی آنان نیز مورد توجه قرار گیرد.

تفكیك و بسته بندی پوشش مورد نیاز زلزله زدگان بـر اسـاس سـایز و سـن افراد نیز از دیگر موارد مورد تاكید آسیب دیدگان است. از طرفی بیمارستان ها علاوه بر ارایه خـدمات امـدادی بـه مجروحین باید پیش بینی های لازم را در ایـن خـصوص مـد نظر قرار دهند به طوری كه طبق نظرات مـشترك زنـان متاثر از زلزله، بعضی از بانوان كـه بـه دلیل صدمات وارده به بیمارستان ها منتقل می شوند و بـه دلیـل استرس ناشی از وقوع زلزله دچار خـونریزی شـده و نیاز به تعویض لباس دارند كه به دلیل سختی شرایط مراكز درمانی این اقدام سریع انجام نمی شود. این مهم مبـین عـدم آمـادگی بیمارستان ها بـرای ارائیه چنـین خـدماتی بـه مـصدومین در شرایط بحرانی است.

بنـا بـر نظـرات مـشترك زنـان زلزله زده در زلزله های اخیر كه به صورت گفت و گویی تلفنی از آنان در مناطق زلزله زده استان هرمزگان گرفته شده تمامی آنان به توجه و بازنگری در برنامـه هـای مـدیریت بحـران بـاتوجه به فرهنگ منطقه و اعزام همزمان امـدادگران زن بـرای نجات جان زنان از زیر آوار، پیش بینی پوشش ویژه زنان دربسته های امدادی، توجه به شان و مرتبه انسانی زنان در ارایه خدمات به بازماندگان (كهنگی بعضی از لباسهای اهدا شده)، توجه به اندازه و جثه افراد در ارایه پوشاك به آنها، توجـه در برنامـه هـای مـدیریت بحـران بـرای اهـدای خدمات به زنان با توجه به نوع واكـنش فیزیولـوژیكی بدن آنان در زمان قرار گرفتن در شرایط بحران و استفاده از بانوان در برنامه های مـدیریت بحـران بـرای ارایه نیازهای خاص تاكید كردند.



نیازهای بهداشتی عمومی زنان در شرایط اضطراری عمومی و پیچیده بلایای طبیعی

وقوع یك بحران و ایجاد شرایط اضطرار در منطقه، مردم را مجبور به ترك محل زندگی و از دست دادن امكانات اولیه و زندگی در مكان های جمعی می كند كـه در ایـن شـرایط توجه به بهداشت به معنای بـه وجـود آمـدن یـك سیـستم اجتماعی كه در آن هر فرد بتواند از وسـایل و امكانـات لازم بـرای سـالم مانـدن برخـوردار شـود بایـد در اولویـت برنامه های مدیریت بحران قرار گیرد، به طـوری كـه ارتقـای سطح سلامت جامعه، به عنوان مهمترین هدف نظام سلامت باید مد نظر باشد كه در این میان توجه به بهداشت زنان بـه دلیل تفاوت های فیزیولوژیكی آنـان نـسبت بـه مـردان لازم و ضروری است.

وقوع بحران و در پی آن عدم دسترسی بـه سرویس های بهداشتی قبلی چون حمام، توالت و آب مصرفی، ضرورت ساخت و تامین آن را ایجـاب مـی كنـد.

بـر اسـاس گزارش گروه های امدادی، درمانی، حمایت های روانی و اجتماعی و بهداشت محیط ساخت سرویس های بهداشتی و تامین آب مصرفی در منطقه زلزلـه زده بایـد در 72 سـاعت اول بعـد از وقوع زلزله صورت پذیرد اما به علت وضعیت نامناسب توالت های صحرایی شهرهای زلزله زده بعـد از وقـوع زلزلـه و باوجود مشكلات موجود در توالت خانه های باقیمانده در زیر آوارهـا، عده ای از زنان غالباً استفاده از آنها را به توالت هـای صـحرایی ترجیح می دادند.

بنا بر نظرات مشترك زنان زلزله زده در مناطق مختلف با خبرنگار ایرنا، بی توجهی به یكسری نكات در تامین سرویس های بهداشتی زمینه ایجاد اضطراب و عـدم احـساس امنیـت در آنها را فراهم كرده كـه بخشی از آن در تامین سرویس های بهداشـتی بـدون توجـه بـه متغیـر جمعیت و جنسیت بوده است.

این زنان از وجود یك پنجره كوچك به عنوان هـواكش در بـالای سرویس ها و احساس ناامنی (با توجه به نبود حصار)، بی توجــهی در برنامــه مــدیریت بحــران بــه بهداشــت سرویس های بهداشتی به طوری كه نظافت آن قبـل از هر استحمام، توسط زنان صورت می گرفت، تامین حوله حمام برای بازماندگان بعد از چند روز و نبود سطل های زباله داخل توالت برای رفع احتیاجـات زنان گلایه داشتند.

اختلال فشار روانی پس آسیبی

اختلال فـشار روانـی پـس آسـیبی PTSD واكـنش شایعی است كه انسان ها در مقابل رویدادهای بسیار استرس زا یا آسـیب زا از خـود نـشان مـی دهنـد. رویـدادهای متفـاوتی مانند حوادث اتومبیل، مورد تهاجم قرار گرفتن یا جان در بـردن از یـك مـصیبت ماننـد سیل یا انفجار یا شاهد مرگ دیگری بودن می توانند منجر به این اختلال شوند.

بر اساس پژوهش انجام شده گروه های حمایت های روانی و اجتماعی حاضر در زلزله های اخیر در كشور مشخص شده است كـه حـدود 6.61 درصد جامعه مورد بررسی دچار اختلالات PTSD شده اند كـه ایـن درصد بسیار بالایی می باشد و بیانگر این نكته است كـه بعـد از وقوع یك حادثـه طبیعـی، چنـین اختلالـی مـی توانـد در جامعه ایجاد شود.

مسلما این اختلال به صـورت مـستقیم و غیر مستقیم در شرایط بحرانی، بر مـشكلات مـی افزایـد بـه عنوان مثال بازماندگان پـس از حادثـه بـدلیل ایـن اخـتلال نمی توانند عملكرد مناسبی در رفع مشكلات خود و دیگـران داشته و چه بسا در شرایط حاد خود نیاز بـه مراقـب داشـته باشند كه به صورت غیرمستقیم امدادرسانی را تحـت الـشعاع قرار خواهد داد.

بر اساس ایـن تجربـه و تحقیـق، مـی تـوان توصیه كرد كه نیروهای امدادگر باید با این اخـتلال و راهكارهای لازم برای كنترل و كاهش بـار آنهـا كـاملا آشـنا باشند. علاوه بر عوامل خطرساز روانی - اجتماعی، جنـسیت نیـز در بروز علائم اختلال روانی موثر بوده و زنان بیشتر علائـم این اختلال را از خود نشان داده اند.

با توجه به این كـه بیـان احـساسات توسط زنان بهتر صورت می گیرد بنابراین نشانه هـای آشـكار افسردگی در آنان بهتر از مـردان قابـل تـشخیص مـی باشـد. مردها كمتر علامت های ویژه دل افسردگی مانند گریه، انـدوه باری و بی میلی به كارهای دلنشین قبلی را بیـان مـی كننـد، در عوض احساسات خـود را پنهـان داشـته و ممكـن اسـت تحریك پذیرتر و پرخاشگرتر شوند. پریشان حالی اینان اغلب از انتظارات فرهنگی شان سرچشمه می گیرد.

در عـین حال طبق نتایج به دست آمده آموزش مهارت های حل مساله در كاهش علائم اختلال روانی در گروه مـورد مطالعـه مـوثر بـوده اسـت و تحقیقـات زیـادی پیـشنهاد مـی كننـد كـه كـسب مهارت هـای حـل مـساله نقـش مهمـی در بهداشـت روانـی و جـسمانی ایفـا مــی كننـد، مخـصوصا زمـانی كـه افـراد بــا رویـدادهای نـاگوار و تنیـدگی هـای منفـی زنـدگی مواجـه می شوند.

در تحقیقی دیگر نشان داده شد كـه شـدت PTSD در 13 زن بعـد از مداخلـه بــه صــورت معنـی داری كاهش یافته بود ولی متغیر یادشده در مـردان تغییـری را نشان نداد. ثابت ماندن این متغیر در گروه مردان در مقایسه با زنان می تواند دلیلی بر تاثیر بیشتر آموزش در گـروه زنـان باشد.

طبق نتایج به دسـت آمـده از لحـاظ میـزان اسـتفاده از شیوه های مقابل های هیجان مدار بـین زنـان و مـردان تفـاوت معناداری وجود دارد و این بـدان معنـی اسـت كـه زنـان در برخورد با مشكلات و استرس ـهای زنـدگی روزمـره بیـشتر از روش مقابله ای و هیجان مـدار و مـردان كمتـر از ایـن روش استفاده می كنند.



امنیت در زمان اسكان موقت

وقوع یك زلزله بزرگ و از بین رفتن حصار بین خانـه هـا می تواند باعث احساس عدم امنیت در بازمانـدگان شود. در این میان زنان، با توجه به سـاختارهای اجتمـاعی موجـود و سپری كردن بیشترین زمان در حریم خانـه، آسـیب پـذیری بیشتری در میان قشرهای مختلف جامعه بعد از وقـوع یـك سانحه طبیعی را دارنـد.

در واقـع وجـود خانـه بـرای زنـان، احساس امنیت و ثبات در زنـدگی را ایجـاد مـی كنـد، پــس از وقـوع یــك زلزلـه بــزرگ، بــسیاری از ســازه هــا و زیرساخت های شهری مانند آب، برق، گاز آسیب خواهند دیـد كه این امر علاوه بر ایجاد تلفات جانی و خسارات مالی ادامه زندگی برای بازماندگان را مختل می كند.

در چنین شـرایطی نیاز به اسكان موقت جـزو نیازهـای اولیـه بـرای بازمانـدگان است كه باید با توجه بـه خواسـت بازمانـدگان و در نظـر گرفتن ابعاد اجتماعی، روانی و اقتصادی آن منطقه، سـرپناه موقت ایجاد شود سپس با برنامـه ریزی هـای مناسـب سـاخت خانه های دائمی آغاز شود.

اسـكان موقـت عـلاوه بـر ایجاد سرپناه، ارایه خدماتی چـون آب، بـرق، تـامین انـرژی گرمایشی - سرمایشی و سرویس های بهداشتی صحرایی بـرای بازماندگان باید مد نظر مسوولین قرار گیرد و مدیریت بحران با شناسایی دقیق منطقه و برنامه ریزی های صـحیح آمـادگی ارائه چنین خدماتی را در زمان وقوع بحران داشته باشـد تـا بتواند احساس آرامش و امنیت را در بازماندگان ایجاد كنند. در چنــین شــرایطی، مــسوولین برای جلــوگیری از پراكندگی در منطقه و ارایـه خـدمات بهتـر بـه بازمانـدگان، اقدام به برپایی كمپ هایی برای سكونت موقت می كنند كـه این خود نیز با مشكلات خاصـی همـراه است.

اجتمـاع ایجاد شده در كمپ ها بـه دلیـل سـكونت افـراد از منـاطق و محله های مختلف شهر در یك مكان و یا ورود افراد غیربومی به داخـل آن بـرای اسـكان، سـاختار اجتمـاعی متفـاوتی را نسبت به محلات رقم زده كـه یكـی از نـشانه هـای آن عـدم وابستگی و یكتایی میان ساكنین حاضر در آن به دلیل عـدم اشتراكات محل های قبلی با یكدیگر بوده است كه می توانـست مشكلاتی را برای زنان و دختران ساكن در آن ایجـاد كند.

بررسی اقدامات انجام یافته در برقـراری امنیـت در منطقـه، نشان داد كه اكثریـت ایـن اقـدامات در راسـتای راه انـدازی پاسگاه، استقرار كلانتری، محافظت از مكان هـای مهـم چـون بانك ها و سازمان ها بوده كه بیـشتر بـه منظـور ایجـاد نظـم و امنیت عمومی تلقی می شود و در آن بـه نیازهـای زنـان بـه ویژه زنان بی سرپرست توجه نشده بود.

طبق هشدار كمیته اضطراری فجایع طبیعی(دی ای سی)، اكنون بیشترین نگرانی های سازمان های امدادرسان جهان در مورد وقوع زلزله در شهرهای بزرگ جهان از جمله تهران، استانبول در تركیه و كاتماندو در نپال است.

برچسب ها
- سلامت
- سلامت روان
- بانوان
- زلزله