دكتر طه صمد سلطانی در گفت وگو با ایسنا، اظهار كرد: آزمایشگاه واقعیت مجازی و افزوده با هدف به كارگیری فناوری های نوین vr و ar (مخفف كلمه های واقعیت های مجازی و افزوده) در دانشكده علوم پزشكی تبریز تاسیس شده است.

وی با اشاره به كاربردهای مختلف این تكنولوژی ها در حوزه سلامت، افزود: در حوزه آموزش پزشكی می توان از این تكنولوژی ها در غالب شبیه سازهای آموزشی و در حوزه درمان نیز از طریق بازی ها و محیط هایی كه طراحی شده است به توان بخشی و انجام حركات فیزیوتراپی بیمار كمك كرد؛ هم چنین ورود به حوزه های روان درمانی با ایجاد یك محیط مجازی كه در نهایت به بهبود وضعیت بیمار از طریق مداخلات شناختی و رفتاری كمك می كند، از دیگر كاربردهای این تكنولوژی ها است.

وی ادامه داد: از واقعیت مجازی و افزوده می توان برای یادگیری مباحث مختلف در حوزه سلامت، از آناتومی، كه پایه ترین كاربرد این تكنولوژی است گرفته تا آموزش مدل های متنوع سه بعدی و ایجاد یك درك وشناخت بهتر روی یادگیرنده استفاده كرد.

سلطانی اظهار كرد: برای بكارگیری واقعیت مجازی و انجام طرح های پژوهشی در این حوزه، نیازمند فضای فیزیكی و مجموعه ای از سخت افزارها و نرم افزارهای مرتبط بودیم كه با همت دانشكده مدیریت و اطلاع رسانی پزشكی دانشگاه علوم پژشكی تبریز و هدایت و اجرای پروژه توسط مركز آموزش مجازی توانستیم آزمایشگاه واقعیت مجازی و افزوده را ایجاد كنیم.

وی با بیان این كه در راستای بكارگیری واقعیت مجازی و افزوده در پزشكی به دو دسته متخصص نیاز داریم، گفت: دسته اول شامل متخصصان فناوری اطلاعات و سلامت و انفورماتیك پزشكی كه به نوعی به آن ها تكنسین های فناوری پزشكی اطلاق می ‍شود، بوده و دسته دوم نیز متخصصان بالینی و سلامت به خصوص پزشكانی هستند كه ایده های اصلی را برای پیاده سازی در اختیار قرار می دهند.

وی با اشاره به زیست بوم دانشگاه علوم پزشكی تبریز و نگاهی كه این دانشگاه به فناوری های نوین به خصوص در حوزه آموزش دارد، افزود: در دوران پیش از وقوع پاندمی كرونا، ما یك سابقه تقریبا پنج ساله در حوزه مجازی داشتیم و با وجود تامین سخت تجهیزات و مشكلاتی كه در تحریم ها و افزایش هزینه ها اتفاق افتاد توانستیم این آزمایشگاه را با تجهیزات پیشرفته در اختیار محققان و دانشجوها قرار دهیم.

مسئول آزمایشگاه واقعیت مجازی و افزوده دانشگاه علوم پزشكی تبریز خاطرنشان كرد: هدف و اولویت اصلی ما در تاسیس این آزمایشگاه، تربیت نیروهای تخصصی است زیرا پشرانه اصلی پروژه های فناوری اطلاعات، نیروی انسانی متخصص بوده و تجهیزات در اولویت دوم قرار می گیرند.

وی با بیان این كه برای اجرای پروژه های واقعیت مجازی و افزوده یكسری تخصص هایی از جمله مهمترین آن ها، مدل سازی سه بعدی لازم است، افزود: این نوع مدل سازی در حوزه معماری و طراحی خودرو قبلا وجود داشته و اكنون باید این تخصص را به سمت طراحی مدل هایی از اعضای بدن و فرایند و رویه های درمانی در بیمارستان ها و كلینیك ها بیاوریم. در واقع در این راستا باید یك تجسم فضایی اتفاق بیافتد تا سپس این تجسم فضایی طراحی شود.

وی ادامه داد: این تجسم فضایی را با نرم افزارهای مختلف می توان انجام داد و عمدتا در بازی های كامپیوتری نیز می توان محیط‍ های سه بعدی را به خوبی مشاهده كرد.

سلطانی با اشاره به مهارت برنامه نویسی در حوزه واقعیت مجازی و افزوده، گفت: در این راستا ما می توانیم با محیطی كه در بستر مجازی ایجاد می شود، تعامل برقرار كنیم. مثلا یكی از ابزارهای جراحی را بتوانیم در دنیای مجازی در دستمان بگیریم كه این امر با با برنامه نویسی انجام می شود. تخصص مهم دیگر نیز پژوهش و توسعه در این حوزه است و ما باید در این راستا پژوهشگرانی داشته باشیم كه بتوانند محصولات تولیدی این حوزه را به صورت مناسبی در انجام مداخلات آموزشی و درمانی بكار گیرند و نتایج آن را گزارش دهند.

وی در خصوص موضوع واقعیت مجازی و افزوده نیز اظهار كرد: از این ویژگی تاكنون در حوزه های بسیار متنوعی از بخش سلامت شامل حوزه روان، توانبخشی، شبیه سازهای پزشكی (مثل آندوسكوپی) استفاده شده است كه اگر بدون تمرین كافی، كاربر و متخصص بخواهند روی انسان واقعی این كارها را انجام دهند، قطعا می توانند منجر به آسیب هایی شوند و خطاهای پزشكی ایجاد كنند.

وی افزود: ما توانستیم دانشگاه علوم پزشكی را به سمتی حركت دهیم كه با طراحی و تولید شبیه سازهایی، پزشكان این مجموعه بتوانند قبل از این كه وارد فیلد تخصصی شوند، در محیط مجازی همراه با دستگاه هایی كه وجود دارد تا حس واقعی را القا كند، بارها آزمون و خطا كنند.

مسئول آزمایشگاه واقعیت مجازی و افزوده دانشگاه علوم پزشكی تبریز با اشاره به استفاده از واقعیت مجازی در درمان بیماران اسكیزوفرنیك، گفت: محیطی را برای بیمارانی كه در بیمارستان بستری بوده و امكان خروج را نداشتند، آماده كردیم و آن ها از این طریق توانستند گردشی در شهری مجازی داشته باشند. از این طریق هم چنین مداخلات شناختی و رفتاری بر روی بیماران انجام شده و احساسشان نسبت به محیط با كمك متخصصان روانشناختی عوض شده است.

وی ادامه داد: وقتی به این توانمندی ها رسیدیم، دیدیم كه می توانیم اقداماتی خارج از حوزه سلامت را نیز انجام بدیم و سرویس ها و خدماتی را در اختیار مراكز مختلف و سایر دانشگاه ها قرار دهیم كه از جمله این خدمات، برگزاری تورهای مجازی است.

وی افزود: در راستای تهیه این تورها، می توان محیط های سه بعدی را تصویر برداری كرد و در قالب یك تور كاملا مجازی در اختیار مراكز قرار داد تا مخاطبان قبل از این كه در آن مراكز حاضر شوند، بتوانند گردشی از آن مجموعه داشته باشند.

سلطانی با اشاره به اجرای این تور مجازی برای موزه دانشگاه علوم پزشكی، بیمارستان ها و مركز نوآوری این دانشگاه، گفت: این كار علاوه بر جنبه تبلیغاتی، یك دید كاملی به مخاطبان و دانشجویان می دهد و این محیط را كاملا معرفی می كند.

وی تاكید كرد: وقتی صحبت از مدل سازی سه بعدی می شود، بحث بازی سازی هم كنار آن می آید. اگر بتوانیم مدل سه بعدی یك محیط بیمارستان را بسازیم، می توانیم در آن محیط یك سناریوی بازی هم طراحی كنیم كه مثلا انجام بخیه یا جراحی را انجام بگیرد.

وی افزود: از ظرفیت این فناوری می توان فارغ از بخش سلامت، در حوزه های صنعتی دیگر چون گردشگری و ... بهره برد.

انتهای پیام