گناباد- ایرنا- گرچه مناسب سازی معابر عمومی برای رفت و آمد عادی ""شهروندان معلول"" امری بدیهی است اما همین حق غیرقابل بحث شهروندی هم اینك در بسیاری از شهرها از جمله گناباد مبدل به دغدغه ای مهم برای این قشر از هموطنان، به ویژه در هنگام استفاده از خدمات عمومی شده است.

توانبخشی معلولان شامل سه شاخه "پزشكی، حرفه ای و اجتماعی" و مناسب سازی معابر عمومی موضوع مورد توجه در "توانبخشی اجتماعی" است.

"سیاستهای كلی نظام جمهوری اسلامی" مصوب بهمن 1389 در بند یازدهم بخش شهرسازی و بند نهم بخش ایثارگران رعایت نیاز و آسایش جانبازان و معلولان را در طراحی فضای شهری و اماكن عمومی مورد تاكید قرار داده است. بر این اساس مناسب سازی بناها و مراكز خدمات عمومی، معابر شهری، مراكز اداری، تفریحی، ورزشی و خودروهای نقلیه عمومی می بایست منطبق با وضعیت جسمی جانبازان و ناتوانان جسمی و حركتی و برخوردار از شرایط مطلوب این گروه از شهروندان ایرانی باشد.

هیات دولت جمهوری اسلامی ایران نیز خرداد 1394 در قالب "برنامه جامع حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت" همه دستگا­ ههای متولی را مكلف كرده تا در صدور مجوز مناسب سازی برای افراد دارای معلولیت با رعایت قوانین و مقررات، ضوابط شهرسازی و معماری را در تناسب با استانداردهای مناسب­ سازی مورد توجه قرار دهند.

بر همین اساس وزارت راه و شهرسازی موظف است در همه طرحهای آماده­ سازی و اجرای مجتمع­ های مسكونی به صورت انبوه و نیز طراحی و اجرای شهرهای جدید، ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری لازم را برای برخورداری افراد دارای معلولیت رعایت كند.

ضوابط و توصیه های مناسب سازی معابر و تجهیزات شهری برای سه گروه عمده افراد معلول، شامل معلولان جسمی حركتی، معلولان نابینای حسی حركتی و معلولان ناشنوای حسی حركتی اعمال می شود و این ضوابط در ساخت و ساز فضاهای دسترسی به ساختمان شامل مسیر دسترسی، پله و رمپ و بازشوها و پارك ها باید رعایت شود.

علاوه براین هیات وزیران 17 آذرماه 98 آیین نامه اجرایی ماده سه حمایت از حقوق معلولان را تصویب و دستگاه های اجرایی را مكلف به مناسب سازی معابر و فضاهای شهری برای دسترسی معلولان كرد.

براین اساس همه دستگاه های اجرایی باید تا سه سال آینده یعنی تا سال 1401 برای دسترسی پذیری معلولان به خدمات، ساختمان های خود را مناسب سازی كنند و شهرداری ها و دهیاری ها در ارتباط با مناسب سازی و دسترس پذیری محیط، معابر، اماكن و وسایل حمل و نقل عمومی و مبلمان شهری باید اقداماتی مانند هم سطح سازی معابر، نصب خط هدایت نابینایان در پیاده روها، تامین محل ویژه توقف خودروی افراد دارای معلولیت، نصب چراغ های راهنمای مجهز به علایم صوتی ویژه افراد نابینا و كم بینا در تقاطع ها و مناسب سازی پایانه ها، ایستگاه ها و ناوگان حمل و نقل عمومی را انجام دهند و اعطای پایان كار ساختمان ها و اماكن عمومی از جمله مجتمع های مسكونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی مشروط به رعایت ضوابط مناسب سازی و دسترسی پذیری معلولان است.

در این میان معلولان گنابادی به دلیل وضعیت نامناسب و یا مناسب سازی نشدن بخش زیادی از معابر و ساختمانهای عمومی این شهر با تنگناهای زیادی برای تردد و بهره گیری از خدمات عمومی مواجه هستند.

95 درصد از معابر عمومی و بیش از 70 درصد ادارات شهرستان گناباد برای معلولان مناسب سازی نشده است و 30 درصد دیگر هم شرایط و استانداردهای مورد تایید و مطلوب جامعه هدف را ندارند.

یكی از معلولان دارای ضایعه نخاعی گنابادی به وضعیت نامناسب معابر عمومی شهری و امكانات بخشهای دولتی و مدارس و بخشهای عمومی گناباد برای استفاده معلولان اشاره كرد و افزود: توانجویان جسمی - حركتی و قشر معلول برای تردد در محیط شهری این شهرستان با تنگناهای زیادی دست به گریبان هستند و علاوه بر آن كه یك وسیله نقلیه مناسب برای آنان وجود ندارد بخش زیادی از خیابانها و پیاده رو ها برای تردد آنان مناسب سازی نشده است.
جواد زاده احمد گفت: به همین دلیل در رفت و آمد به مدرسه با مشكلات زیادی مواجه هستیم و حتی خانوده ما هم با سختی های زیاد این كار را انجام می دهند و مناسب سازی نشدن معابر شهری و یا مناسب سازی غیر استاندارد آن تردد و اسفاده از ویلچر را برای حركت بسیار سخت كرده و به یكی از دغدغه های مهم ما تبدیل شده است.

یكی دیگر از معلولان و فعال فرهنگی و اجتماعی و رسانه ای گناباد نیز می گوید: بیشتر فروشگاهها، بانكها و اغلب پاساژها و خودپردازهای بانكی برای قشر معلول مناسب سازی نیست و امكان استفاده برای این قشر ایجاد نشده است.

زهرا شاه قاسمی افزود: برخی معابر عمومی گناباد نیز به صورت سطح شیب دار است و با ضوابط فنی و استاندارد برای تردد معلولان احداث نشده است كه این خود مصدومیت معلولان و توانجویان را به در موقع حركت به دنبال دارد.

وی ادامه داد: سنگفرش پلكانی و تخریب قسمت هایی از پیاده روها باعث مشكلاتی برای رفت و آمد معلولان شده است و همچنین وسایل عمومی و حمل و نقل مناسبی برای توانجویان وجود ندارد و مسوولان بخشهای مختلف و دست اندركاران ساخت و ساز باید در ساخت بناهای بخشهای دولتی و خصوصی و به خصوص مجتمع های مسكونی به مناسب سازی تردد این قشر عنایت داشته باشند.

شهردار گناباد هم با اشاره به وضعیت نامناسب معابر شهری برای تردد و استفاده معلولان از خدمات بخشهای دولتی گفت: همه انسانهای سالم و شهروندان به راحتی و بدون موانع از امكانات شهری استفاده می كنند ولی باید با مناسب سازی این معابر شرایط، برای استفاده مناسب توانجویان فراهم شود تا بتوانند از این امكانات به طور مساوی و عادلانه استفاده كنند.

حمید زارع حسینی افزود: باید مناسب سازی معابر و احداث ساختمانها برای معلولان به یك دغدغه عمومی تبدیل شود و با فرهنگ سازی و برگزاری دوره های آموزشی برای پیمانكاران و دست اندركاران ساخت و ساز به این مساله عنایت خاص شود.

وی تصریح كرد: در استانداردسازی و مناسب سازی معابر عمومی و ساختمانهای شهری گناباد برای تردد معلولان در سالهای گذشته بیشتر شعار داده شد و اقدامات عملیاتی برای رفع این موانع انجام نشده است و همه بخشهای دولتی و خصوصی باید در این زمینه پای كار بیایند تا معابر عمومی و شهری بدون مانع برای تردد این قشر ایجاد شود.

شهردار گناباد گفت: مناسب سازی معابر عمومی برای تردد معلولان طی سال جاری موردتوجه خاص شهرداری گناباد قرار دارد و این شهر به تازگی به عنوان شهر آزمایشی در مناسب سازی معابر در استان خراسان رضوی انتخاب شده است.

رییس اداره بهزیستی گناباد نیز با اشاره به این كه مناسب سازی معابر برای معلولان در بسیاری از بخشهای خصوصی و دولتی این شهرستان به باور تبدیل نشده است گفت: بسیاری از مهندسان و دست اندركاران ساخت و ساز این مساله را در ساخت بناها و معابر رعایت نمی كنند.

علی آراسته افزود: بسیاری از طرحهایی كه جهت مناسب سازی معابر برای معلولان در محیط شهری گناباد اجرا شده است كافی نیست و یا نیمه تمام رها شده است.

وی ادامه داد: به دلیل اجرای ناكافی و غیر موثر طرحهای مناسب سازی، معلولان گنابادی برای استفاده از خدمات بانكهای این شهرستان و یا تردد در معابر عمومی با مشكلات بسیاری دست به گریبان هستند.

رییس اداره بهزیستی گناباد گفت: در بسیاری از طرحهای مناسب سازی معلولان در بخشهای مختلف هم از نظرات كارشناسان بهزیستی استفاده نمی شود و این مساله موجب می شود كه طرحها اثربخشی لازم را نداشته باشند.

آراسته افزود: 95 درصد فضاهای عمومی و بیش از 70 درصد ادارات شهرستان گناباد برای معلولان مناسب سازی نشده اند و 30 درصد دیگر هم شرایط و استانداردهای مورد تایید و مطلوب جامعه هدف را ندارند.

وی ادامه داد: سد معبر در پیاده روهای شهر و معابر عمومی مشكلات عدیده ای برای توانجویان ایجاد كرده كه رفع آن نیازمند توجه شهرداری و دیگر ارگان های مربوطه است.

رییس اداره بهزیستی گناباد گفت: در حالی كه این شهر دومین شهر سالمند كشور است و حدود 13 درصد جمعیت آن را سالمندان تشكیل می دهند ولی عدم مناسب سازی بخش زیادی از معابر شهری و ساختمانهای عمومی و اداری سالمندان را هم در كنار معلولان با تنگناهای زیادی در رفت و آمد مواجه كرده است.

آراسته افزود: توانجویان و سالمندان بیشتر از سایر افراد به اماكن مذهبی رفت و آمد می كنند در حالی كه این اماكن هم از استانداردهای لازم در این زمینه برخوردار نیستند و مناسب سازی آنها باید مورد توجه مسوولان مربوطه قرار گیرد.

وی ادامه داد: توجه به مناسب سازی فضاهای عمومی گناباد به عنوان شهری تاریخی و گردشگری از اهمیت بسیار برخوردار است و شهرداری باید توجه ویژه به این مهم داشته باشد.

رییس اداره بهزیستی گناباد گفت: این شهرستان به صورت آزمایشی به عنوان یكی از سه شهر بدون مانع در استان خراسان رضوی طی 2 سال گذشته در نظر گرفته شده است كه در نخستین گام كمیته ساماندهی و مناسب سازی فضاهای عمومی به ریاست فرماندار تشكیل و دبیرخانه اماكن عمومی، گردشگری و تفریحی و اماكن دولتی و شهرداری نیز دایر شده است.

آراسته افزود: 17 میلیارد ریال برای مناسب سازی محیط مسكونی توانجویان، ساخت رمپ، سرویس بهداشتی و حمام در این شهرستان طی یك سال قبل پرداخت شد.

بخشدار مركزی گناباد هم گفت: با توجه به این كه 12 درصد جمعیت گناباد را سالمندان و 2 درصد آنها را معلولان تشكیل می دهند نبود توجه لازم به این مساله مشكلات متعددی برای توان یابان و معلولان جسمی و حركتی در تردد در معابر عمومی و ورود به بناها ایجاد كرده است.

سید كاظم نظام گفت:یك میلیارد و 500 میلیون ریال سال گذشته برای اجرای طرحهای مناسب سازی محیط زندگی معلولان گنابادی اختصاص یافت.

وی اضافه كرد:تشكیل كمیته فنی مناسب سازی برای نظارت دائم بر اجرای طرحهای این بخش در گناباد ضروری است.

معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور عمرانی فرمانداری گناباد هم نبود ضمانت قوی در قوانین و مقررات و تخصیص نیافتن بودجه اختصاصی به دستگاههای اجرایی را از مهمترین موانع و مشكلات اجرای طرحهای مناسب سازی محیط برای معلولان و توان یابان این شهرستان ذكر كرد.

احمد سفری به تنگناها و مشكلات معلولان برای رفت و آمد در محیط شهری اشاره كرد و افزود: قوانین و مقررات برای اجرای این طرحها باید ضمانت اجرایی داشته باشد و با اختصاص اعتبار خاص به دستگاههای اجرایی، قدرت آنها برای اجرای طرحهای یاد شده افزایش یابد.

وی ادامه داد: هدف از مناسب سازی، آماده كردن محیط برای استفاده جانبازان، معلولان، نابینایان، خانمهای باردار و یا افراد كهنسال است كه دچار ناتوانی در حركت هستند تا بتوانند مانند افراد عادی از امكانات شهری و محیط زندگی استفاده كنند.

معاون فرماندار گناباد گفت: گرچه تغییر ساختارهای موجود برای تسهیل شرایط افراد توان یاب بسیار پر هزینه است ولی اگر نیاز افراد در مرحله طراحی و برنامه ریزی مد نظر قرار بگیرد می توان در مصرف این هزینه ها صرفه جویی كرد.

سفری با اشاره به این كه هشت درصد جمعیت گناباد معادل حدود هشت هزار نفر را جمعیت سالمند بالای 65 سال و 41 درصد جمعیت این شهرستان را قشر میانسال تشكیل می دهند افزود: اجرای طرحهای مناسب سازی محیط شهری از نیازهای اساسی گناباد است و باید در برنامه ریزی شهری و روستایی مد نظر قرار گیرد.

سه هزار و 500 نفر از جامعه پنج هزار و 500 نفری مددجویان زیرپوشش خدمات بهزیستی گناباد را شهروندان معلول تشكیل می دهند. همچنین افزون بر 200 شهروند نابینا و كم بینا زیر پوشش خدمات انجمن نابینایان اداره بهزیستی گناباد قرار دارند.

13 مركز خیریه برای جلب مشاركتهای مردمی با نظارت سازمان بهزیستی در شهرستان گناباد فعال هستند.

مركز شهرستان 93 هزار نفری گناباد در فاصله 287 كیلومتری جنوب مشهد واقع است.

برچسب ها
- سازمان بهزیستی
- پروژه ساختمانی
- حقوق شهروندی
- گناباد
- سد معبر
- مدیریت شهری
- حمل و نقل عمومی
- معلولان