ارزش مؤثر گفتاردرمانی

مهسا مقدم
گفتاردرمانگر
قـــــــدرت شنوایی ركن مهم رشد مهارت های گفتار و زبان است. شنیدن اصوات و كلمات به كودك كمك می كند حرف زدن را بیاموزد و به رشد مهارت های شناختی دركی دست یابد. كودك كم شنوا قادر به شنیدن اصوات و كلمات نیست. از این رو در صحبت كردن، خواندن، مهارت های تحصیلی و مهارت های اجتماعی دچار نقایص مختلفی می شود.
تأخیر در رشد مهارت های گفتار و زبان، اختلالات یادگیری، داشتن احساسات ناخوشایند، عدم رضایت از خود و ضعف در دوست یابی از جمله مشكلات شایع افراد كم شنوا به شمار می آید. از سوی دیگر خزانه واژگان در كودكان كم شنوا رشد كندی دارد. آنها ممكن است كلمات عینی و پربسامد را سریع تر یاد بگیرند ولی در فهم و یادگیری كلمات انتزاعی، مفاهیم حروف ربط و حروف شرطی و سطوح بالای زبان روند بسیار كندتری داشته باشند. این كودكان در تلفظ حروف هم مشكلات متعددی دارند چرا كه قادر به شنیدن صحیح اصوات در گفتار دیگران و نیز شنیدن صحیح آنچه خودشان بیان می كنند، نیستند. همچنین بلندی صدا به صورت غیرطبیعی یكی دیگر از مواردی است كه در این افراد به چشم می خورد. به این معنا كه ممكن است احساس شود بسیار بلندتر یا بسیار آرام تر از حد طبیعی صحبت می كنند یا صدای آنها فركانس غیرطبیعی دارد.
با ورود به مدرسه مشكلات چند برابر می شود به طوری كه می توان گفت در زمان ورود به دبستان اختلالات یادگیری در انتظار این كودكان است. خواندن و ریاضیات احتمالاً سخت ترین درس ها برای آنها محسوب می شود و در صورت عدم دریافت خدمات گفتاردرمانی و توانبخشی مناسب، ممكن است چند پایه تحصیلی از همسالان شان عقب بیفتند. اما درصورت دریافت زودهنگام و مناسب خدمات گفتاردرمانی و توانبخشی عملكرد بسیار بهتری در مدرسه خواهند داشت.
كم شنوایی قطعاً روی مهارت های برقراری ارتباط در این دسته از كودكان تأثیر منفی گذاشته و ممكن است آنها احساس تنهایی و عدم اعتماد به نفس را در مدرسه تجربه كنند درحالی كه دریافت خدمات زودهنگام توانبخشی از جمله گفتار درمانی در این كودكان می تواند به رشد بسیار سریع تر مهارت های گفتاری و زبانی آنها منجر شده و عملكرد آنها در سنین بالاتر بسیار بهتر و مفیدتر باشد.
از این روی به محض تشخیص مشكل شنوایی در نوزادان، نوپایان و كودكان مداخلات توانبخشی و گفتاردرمانی باید آغاز شود تا بتوان مهارت های گفتاری، دركی، طول جملات و وضوح گفتار را هرچه سریع تر ارتقا داد و مانع ایجاد فاصله زیاد بین سن كلامی و سن تقویمی كودك شد.
جلسات گفتاردرمانی به دلیل اهمیت بالا در توانبخشی باید هرچه زودتر، فشرده تر و منظم تر برگزار شود تا نتایج درخشان تری حاصل شود. اما متأسفانه با توجه به تعداد زیاد جلسات مورد نیاز و عدم حمایت های بیمه ای و هزینه بالای درمان، بسیاری از كودكان درمان را در زمان مناسب یا با كیفیت مناسب دریافت نمی كنند. بسیاری از خانواده ها فقط به گرفتن سمعك اكتفا می كنند و گفتاردرمانی را به دلیل عدم آگاهی و در بسیاری از مواقع به دلیل مشكلات مالی به تعویق می اندازند. این درحالی است كه مراجعه دیرهنگام باعث می شود سن طلایی در درمان كودك از بین برود و نتایج مطلوب و مورد انتظار حاصل نشود. بسیاری از خانواده ها هم در اواسط درمان به دلیل هزینه های بالا ترك درمان می كنند یا تعداد جلسات درمان را كاهش می دهند كه باعث كم اثر شدن درمان می شود.
همچنین مشكلات مالی باعث می شود برخی خانواده ها بیشتر به دنبال دریافت درمان های مشاوره ای باشند و با حداقل مراجعه به گفتاردرمانی دوره های درمان را كم كنند و خودشان درمان را در خانه با كودكشان ادامه دهند. این امر نه تنها كیفیت درمان را بشدت تنزل می دهد بلكه به اختلال در رابطه والد و فرزندی منجر می شود. به طوری كه كودك پرخاشگر شده و خانواده كلافه و مستأصل می شود. این قضایا در نهایت باعث می شوند كودك علاوه بر مشكلات شنوایی و گفتاری، مشكلات رفتاری هم پیدا كند. در این صورت درمان به مراتب سخت تر و پیچیده تر خواهد شد. به خاطر داشته باشیم تشخیص زودهنگام مشكلات شنوایی، تهیه ابزار شنوایی مناسب برای هر كودك و درمان زودهنگام فشرده و مناسب، كلید پیشرفت كودكان و جلوگیری از عواقب بعدی این اختلال خواهد بود.