18 اردیبهشت، روز بیماری های خاص
شیوع ژن بتا تالاسمی در خوزستان، به دلیل ازدواج های فامیلی
تالاسمی از شایع ترین بیماری های خاص و ارثی تك ژنی در سراسر جهان بشمار می آید.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مركز آبادان ؛ 18 اردیبهشت بعنوان روز بیماری های خاص و صعب العلاج نامگذاری شده است.
بیماری های خاص و صعب العلاج ، بیماری هایی است كه در جامعه عمومیت ندارند و درمان آن ها به فراهم كردن شرایط ویژه نیاز دارد.
بر اساس تعریف وزارت بهداشت ، چهار بیماری تالاسمی ، هموفیلی ، دیالیز و ام اس در زمره بیماران خاص و بیماری های سرطان ، ام اس ، پیوند كلیه ، دیابت و اوتیسم جز بیماری های صعب العلاج هستند.

تالاسمی چیست؟
تالاسمی از شایع ترین بیماری های ارثی تك ژنی در سراسر جهان بشمار می آید. به طوری كه حدود 3 درصد از كل جمعیت دنیا حامل ژن بتا تالاسمی هستند.

تالاسمی یكی از بیماری های ارثی خونی و ژنتیكی است كه از طریق والدین به فرزندان منتقل می شود. در این بیماری به دلیل نقص در ژن هموگلوبین (پروتئین حامل اكسیژن در خون)، تعداد گلبول های قرمز به شدت كاهش می یابد و اكسیژن به اندازه كافی به تمام بدن نمی رسد، این مشكل در نهایت منجر به آنمی یا كم خونی خفیف تا شدید در افراد مبتلا می شود.

در خوزستان به دلیل ازدواج های خانوادگی، شیوع ژن بتا تالاسمی بین برخی اقوام بسیار زیاد است. اگر دو فرد مبتلا به تالاسمی مینور (خفیف) با هم ازدواج كنند به احتمال 25 درصد فرزندشان مبتلا به تالاسمی ماژور (شدید) خواهد بود، به احتمال 25 درصد فرزندشان سالم خواهد بود و به احتمال 50 درصد تالاسمی مینور خواهند داشت بنابراین انجام آزمایش پیش از ازدواج برای زوجین امری بسیار مهم و ضروری است، زیرا می تواند از تولد فرزند بیمار جلوگیری كند.

هموفیلی چیست؟
هموفیلی یا خون تراوی یك بیماری ارثی است كه در آن، توان بدن برای ایجاد لخته و انعقاد خون، برای جلوگیری از خونریزی در صورت پاره شدن رگ، مختل می شود. علائم اولیه هموفیلی، خونریزی های طولانی پس از خراش های كوچك است، اما به تدریج بیماری پیشرفت می كند و علائم شدیدتری مثل خونریزی های دردناكِ داخل مفصلی ، ایجاد می شود.

دیالیز چیست؟
دیالیز نوعی درمان است كه برای بیماران دچار نارسایی كلیه استفاده می شود. دیالیز دو نوع خونی و صفاقی دارد.

نارسایی مزمن كلیه به شرایطی گفته می شود كه كلیه ها نتوانند آن طور كه باید، عمل كنند و این كاهش عملكرد طی ماه ها و سال ها شدیدتر شود. شایع ترین علت نارسایی مزمن كلیه، دیابت و پرفشاری خون است و درمان و كنترل آن در رعایت رژیم غذایی، دیالیز و پیوند كلیه خلاصه می شود.

سرطان چیست؟
تقسیم و رشد نامتقارن و غیرعادی سلول های بدن را سرطان می گویند. علت دقیق این پدیده هنوز مشخص نیست، اما احتمال دارد عواملِ ژنتیكی یا عواملِ خارجی مثل مواد رادیواكتیو، مواد شیمیایی و سمی و تابش بیش ازحد اشعه خورشید كه موجب اختلال در فعالیت سلول ها می شود در ابتلاء به این بیماری، بی اثر نباشد.

تغذیه سالم، مصرف نكردن دخانیات و پرهیز از رفتار های پرخطر، از روش های مهمِ پیشگیری از ابتلاء به سرطان است. شیمی درمانی، پرتودرمانی، جراحی و ژن درمانی از راه های كنترل سرطان است.

ام اس چیست؟
ام اس یا فلجِ چندگانه، یك بیماری مزمن است كه به اعصاب در طناب نخاعی و مغز آسیب می زند و باعث ایجاد طیف گسترده ای از علائم مثل از دست دادن كنترل عضلات و اختلالات بینایی و تكلمی می شود. این بیماری در زنان شایع تر از مردان و در جوانان، شایع تر از افراد سالمند است.
هنوز علتِ اصلی این بیماری مشخص نشده، اما كمبود ویتامین D و استرس و اختلالات عصبی، از عوامل تشدیدكننده این بیماری است. مصرف دارو های مسكن درد، ضدافسردگی و ضد تشنج، فیزیوتراپی و استفاده از طب سنتی و طبِ مكمل از روش های كنترل ام اس است.

پیشگیری از بیماری های خاص و صعب العلاج

اصلاح سبك زندگی در ابعاد تغذیه ای، رفتاری، عدم استعمال دخانیات، عدم مصرف الكل، ورزش و افزایش فعالیت های بدنی، متناسب كردن وزن، پرهیز از مصرف غذا های چرب و سرخ شده، افزایش مصرف سبزیجات و میوه، كاهش مصرف نمك، كاهش فشار های روانی و دوری از استرس و اضطراب ازجمله راهكار های پیشگیری از بیماری صعب العلاج است.