تهران - ایرنا - ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، در گزارشی وضعیت زندان ها در كشورهای عضو اتحادیه اروپا و برخی كشورهای هدف را مورد بررسی قرار داد.

به گزارش ایرنا از ستاد حقوق بشر، در بیشتر كشورهای جهان، بازداشت و حبس از اصلی ­ترین اقدامات در برابر متهمین و محكومین به نقض قوانین كیفری هستند.

به گفته دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) كه مأموریت كمك به صلح و امنیت جهانی، حقوق بشر و توسعه را از طریق مقابله با مواد مخدر، جنایت، فساد و تروریسم بر عهده دارد، استفاده بیش از حد از زندان منجر به چالش های متعدد در پاسخگویی مناسب به نیازهای اجتماعی مجرمان شده و در عین حال، حقوق افراد بی گناه را نیز نقض می كند.

حقوق بشر كه بسیاری از استانداردها و هنجارهای سازمان ملل بر اساس آن تدوین شده ­اند، محور اصلی استدلال ترویج اصلاحات در زندان است. در موضوع وضعیت زندان­ها و استفاده بیش از حد از مجازات حبس، تأثیر مخرب حبس بر افراد، خانواده ­ها و جوامع و همچنین عوامل اقتصادی از مواردی هستند كه باید مدنظر قرار گیرند.

گزارش حاضر در بخش نخست به صورت موضوعی وضعیت زندان­ ها در كشورهای عضو اتحادیه اروپا را مورد بررسی قرار داده و در ادامه به تفكیك كشورها، به وضعیت زندان­ ها در 7 كشور هدف (كانادا، فرانسه، آمریكا، انگلستان، آلمان، بحرین و امارات متحده عربی) می­ پردازد.

آمار كلی سازمان بهداشت جهانی درباره كشورهای عضو اتحادیه
بر اساس اطلاعات موجود در سایت سازمان جهانی بهداشت، در اكثر كشورهای اروپا و آسیای مركزی، میزان آلودگی به ویروس اچ. آی. وی در بین زندانیان بسیار بیشتر از جمعیت خارج از زندان است.

در این كشورها، زندان­ ها بدلیل تزریق مواد مخدر و استفاده از سرنگ مشترك، استفاده از تیغ و مسواك مشترك، تتو و پیرسینگ، تجاوز، دسترسی محدود به مراقبت­ های پزشكی، ناایمن بودن تجهیزات پزشكی از جمله در دندانپزشكی و زنان و زایمان و سایر موارد، بستری برای رشد ویروس اچ. آی. وی، ایدز، هپاتیت و سایر بیماری ­های عفونی را فراهم كرده اند.

این گزارش همچنین در رابطه با زندان­ ها در كشورهای عضو اتحادیه اروپا به موارد زیر اشاره كرده است:

سل: در بسیاری از كشورهای اروپای شرقی از اوایل دهه 1990 بیماری سل در زندان­ ها شیوع پیدا كرده است؛ گونه ­ای از سل كه در برابر دارو مقاومت بیشتری از خود نشان داده و به نظر بی ارتباط با اچ. آی. وی نیست.

نرخ شیوع این نوع از بیماری سل در بین زندانیان بیشتر از افراد خارج از زندان بوده و بطور كلی به دلیل ازدحام بیش از حد و تغذیه نامناسب در زندان­ ها، آمار سل در زندان­ ها بین 11 تا 81 برابر بیشتر از خارج از زندان است.

مواد مخدر: مصرف غیرقانونی مواد مخدر توسط زندانیان، در سراسر اروپا متفاوت است؛ داده ­های 17 كشور اتحادیه اروپا، مصرف مواد مخدر غیرقانونی را از 16درصد (رومانی) تا 79 درصد (هلند و بریتانیا) نشان می ­دهد.

نتایج به دست آمده از مطالعات در 15 كشور اتحادیه اروپا حاكی از آن است كه مصرف مواد مخدر بین 2 تا 56 درصد از زندانیان، در زمان حبس نیز متوقف نشده است.

سلامت روانی: درصد بالایی از زندانیان، از مشكلات سلامت روان (مانند افسردگی و اضطراب)، مشكلات اعتیاد و اختلالات شخصیتی رنج می ­برند.

مطالعات در بسیاری از كشورهای اروپایی نشان می­ دهد كه بین 10 تا 15 درصد از جمعیت زندانیان از بیماری­ های روانی شدید و مزمن مانند اسكیزوفرنی، اختلال دوقطبی و اختلالات اوتیسم رنج می ­برند.

سلامت زنان: حدود 10000 نوزاد و كودك در اروپا تحت تأثیر حبس مادرشان قرار دارند. همچنین، نرخ خودزنی و خودكشی زنان در زندان­ ها به مراتب بالاتر از مردان زندانی است.

جمعیت زندان­ ها: در هر بازه زمانی، بیش از 2 میلیون نفر در مراكز كیفری در اروپا زندانی هستند. در حالی كه در سراسر اروپا ازدحام بیش از حد یك مسئله مهم است، این وضعیت در كشورهای اروپای مركزی و شرقی و آسیای مركزی جدی ­تر می ­باشد.

آمار زندانیان در اتحادیه اروپا، دانمارك، هلند، نروژ، اسلوونی و سوئد بین 60 تا 70 به ازای هر یك صد هزار نفر است كه در جمهوری چك، استونی، لتونی، لیتوانی و لهستان تا بیش از 200نفر نیز می رسد این در حالیست كه جمعیت زیاد در زندان ­ها، مشكلات عدیده سلامتی و بهداشت و در پی آن خطر جانی برای زندانیان را به دنبال خواهد داشت.

وضعیت زندان­ ها به تفكیك كشورها
كانادا- بر اساس آمار منتشر شده توسط سایت statista در تاریخ 6 ژوئیه 2021، تعداد مرگ و میر در زندان­ های فدرال كانادا در سال محاسباتی 2020، جمعا 16 مورد بوده است كه شامل 8مورد مرگ طبیعی، 5 مورد خودكشی و 3 مورد قتل می ­شود.

سایت Global News نیز در سال 2017 خبری مبنی بر فوت نزدیك به 270 نفر در زندان­ های ایالتی كانادا طی پنج سال، در حالیكه دو سوم آنها از نظر قانونی بی­ گناه بودند، منتشر كرده بود.

به گفته وكلا، افسران زندان و مدافعان حقوق زندانیان، این تعداد بالای مرگ و میر در میان زندانیانی كه در انتظار محاكمه هستند، نتیجه برخی از سختگیرانه ­ترین شیوه­ های وثیقه گذاری در این كشور است كه منجر به ازدحام بیش از حد در زندان­ ها شده است.

نكته قابل توجه آنكه در بازه زمانی مذكور، افرادِ در انتظار محاكمه فقط 56 درصد از كل زندانیان در این استان ها را تشكیل می­ دادند اما 65 درصد از آمار كلی مرگ و میر زندانیان به آنها تعلق داشت.

گزارش مشترك دیده بان حقوق بشر و عفو بین الملل در ژوئن 2021، حاكی از ادامه­ دار بودن روند بازداشت افراد در كانادا به دلایل مهاجرت در شرایط اغلب تحقیرآمیز بود.

افرادی كه در بازداشت مهاجرتی به سر می ­برند، از جمله افراد دارای معلولیت و افرادی كه به كانادا پناهنده می­ شوند، همواره با دستبند و غل و زنجیر بسته شده و هیچ تماسی با دنیای بیرون ندارند. ممكن است آنها به مدت چندین ماه یا سال در زندان­ های با جمعیت بالا و یا سلول انفرادی نگه داشته شوند، بدون آنكه زمان آزادی آنها مشخص باشد.

فرانسه- بر اساس گزارش سالانه عفو بین­ الملل در سال 2021، در ماه ژوئن، كمیته اروپایی پیشگیری از شكنجه درخصوص خشونت و آزار علیه افرادی كه در بازداشت پیش از محاكمه قرار دارند، از جمله توهین های نژادپرستانه توسط پلیس ابراز نگرانی كرد.

كمیته همچنین نسبت به ازدحام بیش از حد و سایر شرایط نامناسب در زندان­ های فرانسه و همچنین نگهداری بیماران دارای مشكلات روانی در زندان­ های عادی به دلیل نبود امكانات مناسب، ابراز نگرانی كرد.

آمریكا- مطالعات انجام شده در رابطه با آمار مرگ و میر در زندان­ های آمریكا نشان می­ دهند كه در سراسر آمریكا میزان مرگ و میر در میان زندانیان سیاه پوست بسیار بیشتر از سایر زندانیان است.

برای جمعیت سیاه پوست، دسترسی به تغذیه و مراقبت های بهداشتی - حتی در خارج از زندان - آنقدر ناقص است كه حداقل مراقبت هایی كه زندانیان سیاه پوست در حبس دریافت می كنند، ممكن است خطر مرگ و میر را كاهش دهد، حتی اگر در معرض شیوع بیماری ها در داخل زندان باشند.

مطالعات همچنین حاكی از نادیده انگاشتن علت فوت در گواهی فوت هستند. بین سال های 1980 تا 2018، میزان 55درصد از كل مرگ های ناشی از خشونت پلیس در سیستم ملی آمار حیاتی گزارش نشده ­اند.

دفتر آمار وزارت دادگستری ایالات متحده نیز در آوریل 2021، گزارشی با موضوع مرگ و میر زندانیان در آمریكا منتشر كرد.

بر اساس این گزارش، در سال 2001 در مجموع تعداد 301 زندانی فدرال جان خود را از دست دادند كه این آمار در سال 2005 به 455 نفر رسید. آمار مرگ و میر در زندانیان ایالتی در سال 2001، 2869 نفر بود، این آمار بین سال­ های 2008 تا 2014، بین 3300 تا 3500 در هر سال باقی مانده و سپس در سال 2018 به 4135 رسید.

سرطان با تعداد 1137 و بیماری قلبی با تعداد 1052 نفر، به صورت ثابت از سال 2013 تا سال 2018 علل اصلی مرگ و میر زندانیان بوده ­اند این در حالیست كه كه تعداد مرگ و میر ناشی از مواد مخدر و الكل و خودكشی به طور چشمگیری در سال­ های اخیر افزایش یافته است؛ در سال 2014 فقط 50 مورد مرگ ناشی از مواد مخدر و الكل وجود داشت اما این میزان تا سال 2018 به 249 مورد افزایش یافت. به همین ترتیب، خودكشی 192 زندانی در سال 2013 با 62 درصد افزایش به 311مورد در سال 2018 رسید. فقط بین سال­ های 2017 و 2018، مرگ و میر ناشی از مواد مخدر 23درصد و خودكشی 20درصد افزایش یافته است.

بر اساس گزارش دیده ­بان حقوق بشر در سال 2022، جوانان سیاه پوست بیش از چهار برابر، و جوانان متعلق به قبایل بیش از سه برابر جوانان سفیدپوست در زندان هستند.

بازداشت خودسرانه: بر اساس گزارش سالانه عفو بین­ الملل در سال 2021، 39مرد مسلمان به طور خودسرانه و برای مدت زمان نامشخص توسط ارتش ایالات متحده در بازداشتگاه پایگاه دریایی ایالات متحده در خلیج گوانتانامو، كوبا، بازداشت شدند كه این عمل نقض قوانین بین­ المللی است.

علیرغم اینكه دولت بایدن قصد بستن این زندان را اعلام كرده بود اما مقامات در بستن این مركز اقدام چندانی نكردند. عدم دسترسی به درمان پزشكی كافی و خدمات توانبخشی مقتضی به كسانی كه از شكنجه و سایر بدرفتاری­ های ماموران ایالات متحده جان سالم به در برده بودند، از دیگر موارد مشاهده شده در بازداشتگاه گوانتانامو می­ باشند.

شكنجه و بدرفتاری: یك دهه پس از نگه داشتن ده­ ها تن از بازداشت­ شدگان در یك سیستم بازداشت مخفی تحت اداره سیا، هیچ كس به دلیل نقض سیستماتیك حقوق بشر از جمله ناپدید شدن اجباری، شكنجه و سایر بدرفتاری ­ها در طول آن زمان محاكمه نشد.

گزارش كمیته اطلاعات سنا در رابطه با موارد شكنجه توسط سیا نیز، سال­ ها پس از بسته شدن تحقیقاتِ محدودِ انجام شده در مورد این جنایات، بدون طرح اتهام علیه كسی، محرمانه باقی ماند.

انگلستان- گزارش منتشر شده در سایت Gov.UK در تاریخ 28 اكتبر 2021، موضوع امنیت در حبس را با سه شاخص مرگ و میر (سپتامبر 2020- سپتامبر 2021)، خودزنی (ژوئن 2020- ژوئن 2021 و خشونت (ژوئن 2020- ژوئن 2021) بررسی كرده است.

افزایش تعداد مرگ و میر در طول یك سال: از سپتامبر 2020تا سپتامبر 2021، 396مورد مرگ در زندان رخ داده است كه نسبت به 283 مورد مرگ در 12 ماه گذشته، 40درصد افزایش داشته است.

از این تعداد، 81 مورد مرگ خودخواسته بوده است كه نسبت به 72 مورد فوتی خودخواسته در 12 ماه گذشته، 13 درصد افزایش داشته است.

افزایش تعداد موارد خودزنی در مراكز بانوان در طول یك سال: از ژوئن 2020تا ژوئن 2021، تعداد 53290 مورد خودزنی در مراكز بانوان رخ داده است كه نسبت به سال گذشته در همین بازه زمانی، 2 درصد افزایش داشته است.

در سه ماهه اخیر، 14007 مورد خودزنی رخ داد كه نسبت به سه ماه قبل 16 درصد افزایش شامل 8 درصد افزایش در مراكز آقایان و 47 درصد افزایش در مراكز بانوان، داشته است.

افزایش میزان خشونت: در سه ماهه آخر بازه زمانی مورد نظر، میزان خشونت، با افزایش 11 درصدی، به 5128 مورد رسید همچنین تعداد خشونت­ های جدی با افزایش یك درصدی به 506 مورد رسید. آمار خشونت در مراكز بانوان در این بازه زمانی با نرخ 301 مورد در هر هزار نفر، نسبت به مراكز آقایان با نرخ 246 مورد در هر هزار نفر، بالاتر بوده است.

گزاش سالانه عفو بین ­الملل در سال 2021 نیز بر اساس گزارش بدست آمده از مكانیسم پیشگیرانه ملی بریتانیا، به موارد مداوم مراكز بازداشت در اسكاتلند از جمله ازدحام بیش از حد و بازداشت بیش از 24ساعت در بازداشتگاه پلیس اشاره كرد.

آلمان- سایت خبری دویچه وله، در سال 2019، در رابطه با فوت «اوری جالو» یك پناهجوی اهل سیرالئون در زندان آلمان در سال 2005 اطلاعات جدیدی منتشر كرد. این گزارش پزشكی جدید حاكی از آن است كه وی قبل از پیدا شدن جسد سوخته اش با دستان بسته به تخت در یك زندان در شرق آلمان، صدمات قابل توجهی از جمله شكستگی استخوان را متحمل شده بود.

پلیس در آن زمان ادعا كرد كه جالو با آتش زدن تشك با فندكی در سلول خود كه زنگ هشدار آتش هم به درستی كار نمی­ كرد، خود را كشته است. پس از اعتراض ملی و بین ­المللی، چندین تحقیق آغاز شد.

بنابر تشخیص پزشكان، شدت جراحات وارده به قربانی به اندازه ­ای بوده است كه امكان اینكه جالو با دستان بسته این جراحات را به خود وارد كرده باشد یا آسیب تصادفی مانند افتادن باعث چنین آسیب شده باشد، وجود نداشته است.

رادیولوژی پزشكی قانونی نشان داد كه جراحات كمی قبل از مرگ جالو به عنوان "به وضوح رخ داده" توصیف شد.

بحرین- بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر، در سال 2021 حداقل 3زندانی بدلیل فقدان مراقبت­­ های درمانی كافی، جان خود را از دست داده ­­اند.

در 6 آوریل 2021، بر اساس اعلام مركز رسانه­ پلیس، عباس ملاالله بر اثر سكته قلبی درگذشت، این در حالیست كه خانواده وی مدعی شدند كه در طول 10 سال حبس، وی از بیماری­ های مزمن رنج می ­برد و به گفته سایر زندانیان مقامات زندان جاو (Jaw Prison) به درخواست های ملاالله برای مراقبت های پزشكی پیش از از دست دادن هوشیاری، بی اعتنا بودند.

در دوران شیوع كووید-19، در زندان جاو كه به طرز فجیعی شلوغ است، حسین بركات در 9 ژوئن در اثر ابتلا به كرونا جان خود را از دست داد. به گفته گروه های حقوق بشری، تعداد زیادی از زندانیان به كووید-19 مبتلا شده اند و به زندانیان تجهیزات مراقبت فردی، مراقبت های پزشكی كافی، یا امكان برقراری ارتباط با خانواده به آنها داده نشده است.

امارات متحده عربی- گزارش سالانه دیده­ بان حقوق بشر در سال 2022، از بازداشت ­های خودسرانه، سوء استفاده از زندانیان و اخراج اجباری توسط امارات اطلاع داد.

بر اساس این گزارش، مقامات امارات به طور خودسرانه ساكنان شیعه پاكستانی را با ناپدیدسازی اجباری، بازداشت انفرادی و در نهایت، اخراج­ های بی دلیل هدف قرار می ­دهند.

در اواخر ماه ژوئن، مقامات امارات صدها كارگر مهاجر آفریقایی را بازداشت كرده، به صورت خودسرانه آنها را به مدت چندین هفته بازداشت كردند و به صورت غیرقانونی آنها را اخراج كردند. به ویژه در موارد امنیتی، بازداشت­ شدگان در خطر جدی بازداشت خودسرانه و بدون ارتباط با خانواده، شكنجه و بدرفتاری، حبس انفرادی طولانی مدت و عدم دسترسی به معاضدت­ های قضایی قرار دارند.

در طول دادرسی، از اعتراف­ های اجباری بعنوان مدرك و شاهد استفاده شده و زندانیان از شلوغی و شرایط غیربهداشتی و مراقبت های پزشكی ناكافی نیز شكایت دارند.

بازداشت خودسرانه: امارات به بازداشت خودسرانه اتباع اماراتی و خارجی ادامه داد. در ماه ژانویه، مقامات، یك شهروند سوری را كه به طور خودسرانه بازداشت شده بود، پس از 13 ماه در بازداشت پیش از محاكمه بدون تماس و در مكانی نامعلوم، به زندان الوثبه (Al Wathba Prison) در ابوظبی منتقل كردند. دفتر دادستان عمومی و وكیل تسخیری او از ارائه كتبی اتهامات به خانواده وی خودداری كردند.

امارات متحده عربی بر اساس دستورات دادگاه تحت قانون "مشاوره ضد افراط­گرایی"خود كه قابل تجدیدنظر نیست، بازداشت شدگان را كه دوره های زندان خود را به اتمام رسانده بودند، نگه داشت.

چهار نفر از 11 زندانی از این قبیل با عفو رمضان در ماه آوریل آزاد شدند: فیصل علی الشهی (سه سال و 11 ماه پس از پایان مجازات)، احمد الملی (سه سال و 11 ماه)، سعید عبدالله البوریمی (سه سال و یك ماه) و منصور حسن الاحمدی (یك سال و پنج ماه). هفت نفر دیگر علیرغم اتمام دوران محكومیت خود در زندان ماندند.

رفتار بی رحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز: رفتار بیرحمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز در زندان­ های امارات همچنان ادامه دارد. احمد منصور، مدافع حقوق بشر، از سال 2017 بدون هیچ رختخوابی جز دو پتوی نازك و كثیف و بدون وسایل بهداشت شخصی كافی در سلول انفرادی نگه داشته شده بود.

در سپتامبر 2021، پارلمان اروپا از امارات متحده عربی خواست تا به رفتار بی رحمانه و غیرانسانی علیه احمد منصور پایان دهد. مقامات به طور خودسرانه حداقل 375 كارگر مهاجر مرد و زن آفریقایی را بازداشت كردند و یك شبه در 24/25 ژوئن آنها را به زندان الوثبه بردند. آنها به مدت شش هفته در سلول های پرجمعیت بدون تعداد كافی تخت و سرویس بهداشتی و بدون هیچگونه ارتباطی با كسی، بازداشت بودند.

این افراد بدون طی فرآیند رسیدگی یا برخورداری از نماینده قانونی از كشور اخراج شدند. پلیس و نیروهای امنیتی با حداقل 18 نفر از این بازداشتیان از جمله از طریق توهین ­های نژادپرستانه و عریان كردن اجباری، بدرفتاری داشته ­اند.

نیروهای پلیس، بازداشتیان را مورد ضرب و شتم قرار داده و به مدت یك هفته به پای زنانی كه از غذا خوردن خودداری می­ كردند، غل و زنجیر بست. همچنین در زمان اخراج، دارایی­ های بازداشتیان از جمله مدارك شناسایی ­شان، به آنها داده نشد.

مجازات اعدام: صدور احكام اعدام جدید، عمدتاً علیه اتباع خارجی به دلیل جرایم خشونت آمیز، همچنان در دادگاه­ ها ادامه دارد.

برچسب ها
- ستاد حقوق بشر قوه قضائیه
- حقوق بشر