ایسنا: سر لیست نمایندگان اصفهان در بهارستان معتقد است: اگر به قانون جوانی جمعیت عمل شود، می تواند كشور را نجات بدهد، ولی برای این منظور مطالبه گری افكار عمومی و رسانه ها هم بسیار مهم است.
امیرحسین بانكی پور حتی پیش از نمایندگی مجلس، در دانشگاه هم پیگیر موضوعات اجتماعی و مسئله جوانان و ازدواج آنان بود، اما حمایت پر رنگ او از طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت كه البته مورد تأكید مقام معظم رهبری و تمام كارشناسان حوزه زنان، ازدواج، جمعیت و خانواده است، كاملاً دیده شد. پیری جمعیت، بحرانی جدی است كه ایران را به سمت كوچك شدن هرم جمعیتی و پیری پیش می برد و همه معتقدند كه اگر پنجره جمعیتی بسته شود، ممكن است ایران با بحرانی بزرگ و غیرقابل جبران مواجه شود.
رئیس كمیسیون مشترك طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مجلس شورای اسلامی در این گفت وگو به بیان ایده هایش درباره كمك به ساز و كار جمعیت در پنج، شش سالی كه به گفته او تا رسیدن به نقطه بحران فاصله است گفت؛ از ضمانت های اجرایی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به زوج های صاحب بیشتر از سه فرزند حرف زد و حتی به این سوال پاسخ داد كه خودش چند فرزند دارد.
در محافل اجتماعی و مجلس، به عنوان چهره ای همواره پیگیر و حامی طرح های جوانی جمعیت شناخته می شوید و به تازگی از تعبیر «ابر بحران پیری» برای جمعیت استفاده كرده بودید.
ایران در طول تاریخ چند هزار ساله خود با بحران های زیادی روبرو بوده است، بحران هایی كه 10 یا 15 یا 30 سال ایران را درگیر می كرده، اما بعد كشور به حالت عادی برمی گشته، اما بحران پیری جمعیت تا 150 سال دست از سر ایران برنخواهد داشت؛ این طولانی ترین بحران تاریخ با ابعاد مختلف اجتماعی، تربیتی، سیاسی، امنیتی، سلامت و اقتصاد است. بنابراین می توان اسم آن را «ابر بحران پیری جمعیت» گذاشت كه برای آینده بسیار هولناك است، البته ما می توانیم سرنوشت را تغییر بدهیم، اما فرصت اندكی در پیش داریم، شاید پنج یا شش سال زمان داشته باشیم تا تمهیدی به خرج دهیم و در این ابر بحران قرار نگیریم كه اگر این زمان را از دست بدهیم و غفلت كنیم و خانواده ها، نخبگان و مدیران متوجه مسئله نشوند، در آینده جز خودمان هیچ كس دیگری را شماتت نخواهیم كرد.
جامعه هدف كدام است؟
همه گروه های سنی. باید به جوانان مجرد كمك كنیم، سن ازدواج را پایین بیاوریم و امر ازدواج را تسهیل كنیم، به درمان زوج های نابارور كمك كنیم و زوج های جوانی كه به هر دلیل فرزندآوری را به تأخیر می اندازند را ترغیب كنیم. امروز میانگین تولد اولین فرزند هفت سال بعد از عقد اعلام شده و این خیلی بد است.
كسانی كه به تك فرزندی و دو فرزندی بسنده كرده اند باید ترغیب به فرزندآوری شوند، چون در غیر این صورت دوران سالمندی دوران تنهایی آنها خواهد بود، ضمن اینكه تربیت یك یا دو فرزند كه یك نسل آن را تجربه كرده، به مراتب سخت تر از زمانی است كه تعداد بچه ها در خانواده ها بیشتر بود. باید فرهنگ جامعه اصلاح شود. همه اقشار جامعه باید متوجه بحران آینده شوند. امروز مردم ما بحران ها را به خوبی درك می كنند، مثلاً اینكه قیمت ها چقدر بالا رفته است یا مشكلات اقتصادی به چه ترتیب است؛ اما كسی از بحران پیری جمعیت دركی ندارد، مسئله ای كه چند سال دیگر جامعه ما را درگیر می كند و اكنون فكر نجات از آن است.
قانون جوانی جمعیت در راستای تأكیدات مقام معظم رهبری برای توجه به سازمان جمعیت در ایران وضع شد؛ این قانون تا چه حد منظور هدف تعالی جمعیت را برآورده می كند؟
اگر به قانون جوانی جمعیت عمل شود، می تواند كشور را نجات بدهد، ولی برای این منظور مطالبه گری افكار عمومی و رسانه ها هم بسیار مهم است. تسهیلات در نظر گرفته شده برای این قانون شرایط بسیار خوبی را برای خانواده ها فراهم می كند، موضوعی كه در هیچ دوره ای تا پیش از این در قانون سابقه نداشته، به نظر من شرایط این قانون فوق العاده است.
شاخص ترین تسهیلات در نظر گرفته در این قانون چیست؟
كاهش سن بازنشستگی مادران شاغل از جمله مواردی است كه در این قانون آمده، یا افزایش چهار تا پنج برابری تسهیلات ازدواج برای زوج های جوان در نظر گرفته شده، به این ترتیب كه برای دختران زیر 23 و پسران زیر 25 وام ازدواج پنج برابر و معادل 150 میلیون تومان شده و برای سایر اقشار هم چهار برابر یعنی 120 میلیون شده است. همین طور تسهیلات فرزندآوری كه بنا به تعداد فرزند از 20 تا 100 میلیون متغیر است، حتی برای فرزند سوم به بعد هم خانه و مسكن با سیاست فروش اقساطی تعلق می گیرد، به این شكل كه دو سال تنفس و بعد هشت سال قسط بندی انجام شود یا قانون در نظر گرفته تا یارانه اقشار كم درآمد دارای فرزند سه برابر شود و حق تاهل هر سال 50 درصد و حق اولاد هر سال 100 درصد افزایش یابد كه بعد از پنج سال این رقم در حقوق بسیار قابل توجه خواهد بود.
با این همه با توجه به وضعیت اقتصادی كشور و مسئله هدفمندی یارانه ها آیا ضمانت تمام این ها از نظر قانونی در نظر گرفته شده است؟
ضمانت های اجرایی بسیار محكمی در نظر گرفته شده است. در قانون بودجه، بودجه این مسئله لحاظ شده و كسانی كه از اجرای آن استنكاف كنند هم در سطح كارمند و هم مقام بالادستی جریمه می شوند، در این ارتباط سازمان بازرسی تخلفات را مورد بررسی دقیق قرار می دهد با این همه در بحث هدفمندی یارانه ها و به خصوص با توجه به تغییرات اخیر هنوز موضع دولت روشن نیست و منتظریم تا تكلیف مشخص شود.
در همایش «ایران جوان» كه در یكم خرداد در جامعه الزهرا شركت كرده بودید برای ازدواج دختران با سنین بالا ایده هایی مانند ازدواج بین المللی و ازدواج هم سالان را مطرح كردید؛ این ایده ها تا چه حد راهگشا هستند؟
تعداد دختران و پسران در آستانه ازدواج و زیر 30 سال ما فعلاً به هم می خورد؛ اما در خصوص نسل گذشته منظور دختران مجرد بالای 30 سالی هستند كه آمار آنها با توجه به سرشماری صورت گرفته در سال 95 چیزی در حدود یك میلیون و 400 هزار نفر را نشان می دهد و خانم های بالای 30 سال مجردی كه در این سن یا مطلقه هستند و یا به هر دلیل همسر خود را از دست داده اند هم بالغ بر 700 هزار نفر هستند، یعنی روی هم دو میلیون و 100 هزار نفر مجرد 30 تا 50 ساله وجود دارد كه اگر بخواهند طبق عرف ازدواج ها با فردی متوسط پنج سال بزرگ تر از خود ازدواج كنند، این تعداد پسر مجرد وجود ندارد، بیشترین نگرانی ما مخصوص این گروه سنی از جمعیت است. وگر نه نگرانی برای دختران 16 تا 30 سال كه عموماً با پسران 20 تا 35 سال ازدواج می كنند چون نسبیت وجود ندارد.
برای این گروه دو پیشنهاد وجود دارد؛ اول ازدواج هم سالان است، به این مفهوم كه بنا به گفته روان شناسان كه پایبند به این مسئله هستند كه سن شناسنامه ای ملاك تصمیم نیست، بلكه ملاك سن ظاهری و عقلی افراد است، افراد به ازدواج هم سالان كه از گذشته نیز وجود داشته و اتفاقاً ازدواج موفقی هم است روی بیاورند. دختر حتی می تواند با فردی یك یا دو سال كوچكتر خود نیز ازدواج كند به شرط آنكه شكسته نشده باشد و نشاط خود را حفظ كرده باشد.
و توصیه دیگر هم می تواند ازدواج بین المللی باشد، به این معنی كه این قشر از دختران مجرد با توجه به كمبود پسر مجرد در كشور با مسلمانان و شیعیان علاقه مند به ایران ازدواج كنند؛ از این طریق نه تنها توسعه فرهنگی اتفاق افتاده است و ارتباطات بین المللی تقویت می شود، بلكه این نسبیت به هم ریخته در كشور نیز بر طرف می شود.
در این بین مشكلات فرهنگی قومیت ها چه می شود؟
این جزء چیزهایی است كه ملاحظات جدی درباره آن وجود دارد؛ دو نفر از دو فرهنگ مختلف باید با روحیات هم كامل آشنا شوند، و بررسی شود كه تا چه حد پذیرای فرهنگ هم هستند، اما بعضاً افرادی كه به عشق ایران و اسلام در كشور و از ملیت های آمریكایی، اروپایی، و آفریقایی و آسیایی هستند آنقدر عاشق یادگیری اسلام و دین و تشیع هستند كه حتی بعضاً جایگاه ویژه خود در كشورهای مبدا را هم ترك كرده و به ایران آمده اند. در این افراد آنچنان تعلق اعتقادی بالا است كه مسئله فرهنگ را تحت الشعاع خود قرار می دهد.
حدود سن ازدواح دختران را از 16 سال به بالا در نظر گرفتید، آیا بلوغ در این سن اتفاق افتاده است؟
برای ازدواج دختران بلوغ عقلی و عاطفی و اجتماعی نیاز است.
چه زمانی یك دختر به بلوغ فكری و عقلی می رسد؟
روان شناسان برای سن شناسنامه ای موضوعیت زیادی قائل نیستند، حتی یك فرد استخوان خرد كرده هم نمی تواند برای ازدواج سن خاصی به شما معرفی كند. مسئله رسیدن به بلوغ فكری و عقلی است. ممكن است یك دختر در 16 سالگی به سن عقلی رسیده باشد یا یك دختر در 24 سالگی به این بلوغ نرسیده باشد، البته افراد پیش از ازدواج هیچ وقت به بلوغ كامل نمی رسند، بلوغ مد نظر به صورت نسبی است؛ اما باید توجه داشت كه رسیدن به بلوغ عقلی زمان زیادی نمی برد، اگر یك دختر 16 ساله خود و خانواده اش مصمم به ازدواج او باشند، با یك برنامه ریزی یك ساله می تواند به بلوغ عقلی قابل قبول دست یابد.
از نظر شما آیا می شود گفت حداقل شرط بلوغ برای دختران همان 9 سال برای دختران و 15 سال برای پسران است؟
البته بلوغ جنسی 9 و 15 سال برای دختران و پسران نیست، این برای آن است كه اگر دیگر علائم بلوغ ظاهر نشد در سن 9 و 15 سال آنها مكلف شوند. بلوغ جنسی برای دختران و پسران در سن 12 یا 13 سال اتفاق می افتد و این بلوغ شرط لازم است، اما شرط كافی نیست. باید فرد به یك حد نصابی از بلوغ فكری و اجتماعی رسیده باشد و البته با تربیت درست حاصل می شود، البته تربیت طولانی مدت نیاز نیست با یك برنامه تربیتی یك ساله فرد می تواند واجد این نوع از بلوغ شود.
در این بین سقط جنین هم مسئله ای است كه به عقیده كارشناسان به خطری قابل تامل در جامعه تبدیل شده، نظر شما در این باره چیست؟
سقط جنین یكی از فجایع بزرگ بشریت در عصر كنونی است. طبق آمارهای بین المللی كشته های سقط جنین همزمان با كرونا در دنیا 35 برابر كرونا شد. در كشور ما نیز متأثر از جهان مدرن و برنامه های توسعه، وضعیت مطلوبی درباره آمار سقط وجود ندارد، به این مفهوم كه اگر آمار كشته شده های كرونایی در كشور روزانه به 200 می رسید و در كشور وحشت و وضعیت اورژانسی اعلام می شد، كشته های سقط، 10 برابر و چیزی بالغ بر 2000 تعداد بود كه برای آن دلایل گوناگونی هم وجود دارد، اما عمده ترین دلیل این است كه حرمت سقط جنین در كشور پایین آمده است و خانواده ها بعضاً فكر می كنند سقط زیر چهار ماه اشكالی ندارد، به جنین نگاه شیئیتی دارند در حالی كه او انسان است و تصمیم درباره یك جنین تصمیم درباره یك انسان است. جنین یك آپاندیس نیست كه عمل شود، تصمیم درباره این است كه یك انسان كشته شود یا زنده نگه داشته شود؛ با این نگاه كدام پدر یا مادری حاضر می شود حیات را از فرزند خود بگیرد؟ آن وقت دیگر این تعداد بچه كُشی در رحم مادر اتفاق نمی افتد. مراكز بهداشت در سال های اخیر از واژه هایی مثل فسخ بارداری به جای سقط استفاده می كردند، این یك پیام غلط است، این یك مسئله عادی و طبیعی نیست، این به معنی كشتن یك انسان است و اگر با این چشم به مسئله نگاه شود، دیگر كسی حاضر نمی شود سقط جنین انجام دهد، مگر آنكه روانی یا جنایتكار باشد و شاید از بین یك میلیون نفر فقط یك نفر چنین كاری انجام دهد.
آیا در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برای پدر و مادری كه سقط انجام دهند مجازاتی در نظر گفته شده است؟
جرمی برای پدر و مادر در نظر گرفته نشده، اما برای كسانی كه در تجارت كثیف این مسئله قرار داشته باشند، قانون مجازات هایی در نظر گرفته است كه به محض احراز جرم پروانه فرد اعم از پزشك، مسئول داروخانه یا ماما باطل می شود، همچنین برای سامانه ها یا سایت هایی كه به صورت مجازی نیز داروهای سقط را می فروشند، مجازات هایی در نظر گرفته شده است، حتی در مواردی خاص حكم افساد فی الارض نیز برای آنها صادر می شود.
با این همه ممكن است سخت گیری ها خانواده های كم بضاعت را به سمت رهاسازی كودك سوق دهد، مانند آنچه در روزهای گذشته در دو مورد در تهران، شاهد آن بودیم.
در داستان چند روز پیش صحنه سازی های حساب شده ای اتفاق افتاده بود تا با پدیده رهاسازی كودك، یك جو روانی در جامعه ایجاد شود، البته ما با این پدیده همیشه روبرو بوده ایم، اما نه با این صحنه سازی ها و بزرگ نمایی هایی كه شد.
آیا فرم و نحوه رها شدن كودك در تهران یك صحنه سازی بود؟
بله، هر كس با فضاهای رسانه آشنا باشد متوجه این مسئله می شود كه موضوع یك سناریو بود تا مردم تحریك شوند؛ افرادی كه زمینه این صحنه سازی و تشویش افكار عمومی را فراهم كردند، تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. به هر حال ممكن است همه ما تجربه ای از این دست كه بچه ای در جایی رها شده باشد را در دوره ای از زندگی داشته باشیم، این پدیده جدیدی نیست و همیشه هم بوده است. شیرخوارگاه و بهزیستی وظیفه دارد از این بچه های بی سرپرست و رها شده نگهداری كند، اما صحنه سازی هایی از این دست به دنبال مقاصد دیگری هستند، اتفاقاً كاسه و كوزه این اتفاق ها هم سر همین قانون جوانی جمعیت خرد می شود، در حالی كه از اجرای قانون بیش از دو ماه نمی گذرد؛ افرادی با مقاصد خاص گاه شعور مخاطب را هم زیر سوال می برند.
اهدای خانه و خودرو به خانواده ها و مادران بالاتر از سه فرزند آیا با توجه به شرایط اقتصادی امروز واقعاً اتفاق می افتد؟
وزارت صنعت در گزارش 10 روز پیش خود اعلام كرده كه ظرف دو ماه گذشته 24 هزار خودرو متناسب با هدف قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اعطا كرده، در حالی كه تفاوت قیمت هر دستگاه نسبت به بازار آزاد 150 میلیون تومان بوده است، این یعنی چهار هزار میلیارد تومان؛ آیا این رقم از جیب دولت یا ملت یا بودجه كشور رفته است؟! نه این همان پولی است كه باید در جیب دلال می رفته، اما حالا به سمت حمایت از خانواده رفته است؟
منظور شما كدام دلال است؟
همان دلالی كه در قرعه كشی خودرو، خودرو می خرید و بعد در بازار آزاد با قیمت بالاتری می فروخت، حالا نصف این رقم برای حمایت از مادرانی كه فرزند خود را تازه به دنیا آورده اند استفاده می شود.
درباره زمین چطور؟
درباره زمین دولت در حال جایابی زمین هایی است كه می تواند برای این منظور مورد استفاده قرار گیرد، كه البته برای این هم دولت پولی از جیب نخواهد داد، بلكه این همان زمین هایی است كه به صورت خدادادی برای استفاده وجود دارد.
اما برای ساخت آن ها كه پول دریافت می شود؟
شرایط فروش به صورت اقساطی در نظر گرفته شده است
برای افرادی كه بضاعت مالی كافی ندارند چه؟
اولاً كه 200 میلیون تومان وام برای این افراد در نظر گرفته شده، اما اگر كسی هیچ پولی هم نداشته باشد می تواند باری ساخت زمین با شخص دیگری شریك شود، به هر حال همین زمین داشتن هم سرمایه بزرگی است، چون ممكن است افراد تا 50 یا 60 سال دیگر هم نتوانند به صورت عادی زمینی برای خود داشته باشند، اما با تولد فرزند سوم این امكان فراهم می شود.
این سوالی شخصی است؛ می توانید به آن پاسخ ندهید اما خود شما چند فرزند دارید؟
تصمیم ما با خانواده داشتن پنج فرزند بود، اما ما هم مثل بسیاری از زوج های دیگر دچار مشكلات بارداری ثانویه شدیم، اما بعداً نوه هایمان زیاد شد.
با این همه نگفتید چند فرزند دارید؟
جزییات را اجازه بدهید نگویم.