گروه اجتماعی خبرگزاری فارس، زلزله، واقعه ای كه همیشه مردم از آن به عنوان حادثه ای ترسناك و خانه خراب كن یاد می كنند و همواره بیم این را دارند كه نكند زمین لرزه ای رخ بدهد.كشور ما بر روی كمربند زلزله جهان قرار دارد و هر از گاهی این گسل ها تكانی خورده و برخی از نقاط كشور می لرزد.

در بحث زلزله در كشور، تهران در مقایسه با دیگر شهر ها از حساسیت ویژه ای برخوردار است و دلیل آن تراكم بالای جمعیت و نیز تمركز بسیاری از زیر ساخت ها در این شهر و یا اطراف آن است، همچنین تهران بر روی چندین گسل زلزله قرار دارد و در صورت فعالیت این گسل ها خطرات بسیاری گریبان پایتخت ایران خواهد شد.

تهران را به نوعی می توان شهر گسل ها نام گذاری كرد چرا كه تعداد زیادی از گسل است كه شامل گسل های مُشا، فشم، ملاصدرا، نیاوران، تِلو پایین، محمودیه، شیان، گسل معكوس امامزاده داوود، كوث، شمال ری، جنوب ری، كهریزك، گرمسار، پیشوا و پارچین می شود؛ البته گسل های فرعی زیادی در سطح شهر تهران وجود دارد مانند نارمك، شادآباد، داوودیه، عباس آباد، باغ فیض و ...، كه فعال شدن سه گسل مشا، جنوب ری و شمال تهران هر كدام خسارات و شدت گوناگونی را در هر منطقه از تهران در پی خواهد داشت.

اما همیشه در خصوص وقوع زلزله مباحثی مطرح شده است اماباید بدانیم باید پس از این حادثه و یا بحران های دیگر چه كرد. در این زمینه با  شاهین مظفری معاون بازیابی، توانمند سازی و مشاركت جامعه محور سازمان  پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به گفت و گو نشستیم.



در بیشتر مواقع مسوولان در خصوص وقوع حوادث و آسیب های آن صحبت می كنند و اینكه مثلا اگر زلزله رخ دهد اینقدر از ساختمان ها اسیب دیده و تعدادی از شهروندان جان خود را از دست می دهند و .... اما درخصوص اقدامات پس از حادثه توضیحات جامعی داده نشده است لطفا توضیح دهید سازمان مدیریت بحران شهر تهران چه برنامه ای برای بعد از حوادث در شهر تهران دارد؟

دانش و تجارب كسب شده، برای كتابخانه نیست/مدیریت مطلوب شرایط اضطراری پس از بلایا، بستگی به هماهنگی ها و برنامه ریزی های قبلی دارد

سوانح و بلایای طبیعی همواره صدمات جبران ناپذیری به ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی و محیط زیست انسان ها وارد كرده است. به تجربه و در مطالعات مختلف تأیید شده كه مدیریت مطلوب شرایط اضطراری پس از بلایا، بستگی به هماهنگی ها و برنامه ریزی های قبلی سازمان ها ،شهر و شهروندان دارد.

بازگشت به شرایط زندگی عادی و اقدامات و آمادگی های متناسب با آن، اهمیتی صد چندان دارد

با توجه به آسیب پذیری های بعضاً چندین و چند ساله كلان شهر تهران و تمركز بخش قابل توجهی از سرمایه های انسانی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی كشور در این شهر، اهمیت توجه به مرحله بازیابی بعد از حوادث و بلایا، رفع نواقص و مشكلات، بازگشت به شرایط زندگی عادی و اقدامات و آمادگی های متناسب با آن، اهمیتی صد چندان می یابد.

اقداماتی كه فراتر از پاسخ به سانحه، پشتیبانی نیازهای سریع حیاتی و چالش های اولیه را در بر گرفته و تا رسیدن جامعه به وضعیت پایدار و خود اتكاء و افزایش توانایی ها و ظرفیت ها، تداوم می یابد.

برای كاهش خطرات ناشی از حوادث چه برنامه ای دارید؟ آیا مدیریت یكپارچه در هنگام بروز حوادث در كشور وجود دارد؟

اولویت رویكرد حذف و كاهش خطرات/هزینه های مقابله و مدیریت سوانح و بلایا/ایجاد مدیریت یكپارچه در سیاستگذاری و برنامه ریزی فرآیند بازسازی

توجه و اقدام مناسب در پایش، حذف و كاهش پتانسیل های خطر در سطح شهر، با هماهنگ سازی اقدامات، ایجاد مدیریت یكپارچه در سیاستگذاری و برنامه ریزی فرآیند بازسازی و بازتوانی و آگاه سازی ذینفعان؛ در كاهش تعداد، تكرار و شدت خسارات حوادث، یك رویكرد اثبات شده و به روزاست،كه كاهش دوره زمانی و هزینه های مقابله و مدیریت سوانح و بلایا و تأمین نیازمندی های بازسازی و بازتوانی پس از بلایا را به دنبال خود خواهد داشت.

 در حوزه مدیریت بحران برای مدیریت شرایط اضطراری چه برنامه ای دارید؟ ازظرفیت اجتماعی متخصصین در این امر استفاده می شود؟

شبكه سازی متخصصین، تقویت دانش و مهارتهای اختصاصی/ استفاده از خدمات توانبخشی جسمی و روانی و حتی اقتصادی و خانوادگی

شاید بتوان گفت در جامعه امروز ما، فرهنگسازی لازم و فراگیر در استفاده از خدمات توانبخشی جسمی و روانی و حتی اقتصادی و خانوادگی، انجام نشده است و در شرایط بروز و حاد شدن یك آسیب است كه در مقام جستجوی درمان و رفع آن برمی آییم و البته بازهم شناخت علل پدید آمدن آسیب و مسائلی از این دست، جایگاه لازم را ندارد. یكی از راهكارهایی كه در حوزه مدیریت بحران برای مدیریت شرایط اضطراری پیشبینی و در زمان عادی نیز قابل پیگیری و بهره برداری میتواند باشد؛ شبكه سازی متخصصین، تقویت دانش و مهارتهای اختصاصی ایشان، معرفی خدمات آنها به جامعه و تقویت تعاملات اجتماعی در این حوزه است.

چطور گروه ها آسیب پذیر در مناطق و محلات مختلف شهر را شناسایی می كنید؟ در این زمینه توضیح دهید.

تقویت مهارت های كمك های اولیه روانشناختی و جسمی/ اجرای طرحهای مختلف فرهنگی و ارائه خدمات توسط متخصصین به صورت رایگان و داوطلبانه

اگر در محدوده هر محله، موقعیت و زمانبندی و ارائه كنندگان خدمات مختلف توانبخشی برای مردم محلی مشخص باشد گروههای مختلف آسیب پذیر شناسایی و دیگر افراد نیازمند به مزیت های استفاده از این خدمات آگاهی یابند، چه بسا با تقویت مهارت های كمك های اولیه روانشناختی و جسمی،شناخت مسئله و ... كاهش قابل توجهی را در آسیب های نیازمند خدمات جدی درمانی، شاهد باشیم.

 اجرای طرحهای مختلف فرهنگی و ارائه خدمات توسط متخصصین به صورت رایگان و داوطلبانه در یك یا چند روز خاص از سال، به نظر می رسد میتواند در فرهنگسازی و اصلاح نگرشها، نقش موثری ایفا كرده، ظرفیتی قابل اعتماد و تقویت شده برای مدیریت شرایط اضطراری در آن محدوده، فراهم كند.



چقدر برای مواقع پس از بحران آماده هستید؟ آیا اموزش های لازم در این زمینه را به شهروندان داده اید؟ وظیفه مدیران در تهران پس زلزله چیست؟ دراین باره توضیح دهید.

بهبود شرایط اضطراری جامعه، بیش از هر زمینه دیگری، موضوعی فرهنگی است/  عدم كفایت یا صرف تسهیلات بازسازی و بازتوانی در محل نامناسب

عبارتهایی از این دست كه "خُب مسئولین رسیدگی كنند. مسئولان باید بیایند و ببینند و تصمیم بگیرند. تا زمان عادی شدن وضعیت، تمام نیازمندیهای افراد سانحه دیده از بیرون منطقه تأمین می شود. عدم كفایت یا صرف تسهیلات بازسازی و بازتوانی در محل نامناسب یا باقی ماندن ساختمان ها و تأسیسات در وضعیت خسارت دیده، با هدف انجام ارزیابی های تخمین خسارت یا تعیین و تخصیص اعتبارات، نقش ضعیف بنگاه های اقتصادی و جبران خسارات توسط شركت های بیمه گر"،  همگی نشان از كم كاری ماست.

بهبود شرایط اضطراری جامعه، بیش از هر زمینه دیگری، موضوعی فرهنگی است

مشاركت ذینفعان متعدد به ویژه افراد و منطقه آسیب دیده در پیشگیری و كاهش زمینه های ایجاد یا افزایش خسارات یا جبران خسارات وارد شده و بهبود شرایط اضطراری جامعه، بیش از هر زمینه دیگری، موضوعی فرهنگی است. دانشی كه در مدیریت حوادث به طور كامل عملیاتی نشده و از مواهب آن از جمله آمادگی به مراتب بیشتر در حوادث مشابه، بی نصیب مانده ایم. 

چقدر زیر ساخت برای وقوع رویدادهای طبیعی داریم و اینكه نقش مردم بعد از وقوع بحران چقدر است؟

مدیریت بحران پس از بلایا، یك موضوع مردمی است/شرایط اضطراری، شرایط آزمون و خطا نیست

اتفاقات طبیعی مانند زلزله ، طوفان یا سیل، بسته به شدت و تعداد تكرار، تغییرات محیطی را با خود به همراه خواهند داشت. هرچه آشنایی و آمادگی مردم در برابر آنها بیشتر باشد و زیرساخت ها با لحاظ احتمال وقوع این رویدادهای طبیعی برپا شده باشند، اثرات سوء این تغییرات كاهش چشمگیری خواهد داشت. پرداختن حداكثری به تمامی موارد قابل پیشبینی و پیشگیری از خطرات در كنار اعتماد كامل به لطف خدا، موضوعی است كه از مردم آغاز و با همراهی مردم، انجام پذیر میشود.



برای گروه های آسیب پذیر جمعیتی از جمله زنان، سالمندان، كودكان، افراد دارای معلولیت و افراد آسیب دیده بعد از وقوع حوادث طبیعی چه برنامه ای دارید؟

اگر بیمه ها در مواقع بحران حمایت و پوشش لازم را ندارند و یا دسترسی مناسب و كافی به تجهیزات و اقلام كمكی وجود ندارد؛ جای تأمل اساسی است/شرایط اضطراری به هیچ وجه، جای آزمون و خطا نیست

اگر با بررسی نحوه پاسخگویی به نیازهای روزمره توانبخشی اجتماعی، جسمی و روحی گروه های آسیب پذیر جمعیتی از جمله زنان، سالمندان، كودكان، افراد دارای معلولیت و افراد آسیب دیده و درمعرض آسیب اجتماعی از جمله افراد بی خانمان، كودكان كار و خیابان و ... به این نتیجه رسیدیم كه كار زیادی برای انجام دادن هست. اگر بیمه های مختلف، از تمامی این نیازها، حمایت و پوشش لازم را ندارند و یا دسترسی مناسب و كافی به تجهیزات و اقلام كمكی وجود ندارد؛ جای تأمل اساسی است. چه رسد به ساز و كار ارائه خدمات در شرایط اضطراری بعد از بلایا كه به جمعیت این گروه های آسیب پذیر و فوریت رسیدگی ها، افزوده می شود و به هیچ وجه، جای آزمون و خطا نیست. 

ایا تمام جوانب حوادث دیده شده است؟مسوولان، سازمان ها و نهادهای مربوطه در این زمینه وظایف خود را می دانند؟

اینكه از حادثه ای به حادثه دیگر اشتباهات و نا آمادگی هایی تكراری را حتی در مواردی محدود، تجربه كنیم، زیبنده فرهنگ غنی ما نیست

اینكه به تمامی جوانب حتی یك حادثه كوچك بپردازیم و از كنار آن به سادگی نگذریم علت یا علل مختلف رخداد و حادثه را جستجو كنیم تمامی آسیب دیدگان و مسئولان مرتبط با آن را مدنظر قرار دهیم و درس آموخته های آن را در اصلاح فرآیندها و دستورالعمل ها لحاظ كنیم و از حادثه ای به حادثه دیگر، اشتباهات و ناآمادگی هایی تكراری را حتی در مواردی محدود، تجربه كنیم، زیبنده فرهنگ غنی و منش عالی مردم ما نیست.

حمایت و الزام قانونی برای برنامه ملی بازسازی و بازتوانی وجود دارد؟ آیا سازمان مدیریت بحران كشور در این زمینه ورود می كند؟ در این باره توضیح دهید.

برنامه ملی بازسازی و بازتوانی توسط سازمان مدیریت بحران كشور به دستگاه های مرتبط ابلاغ شد

در همین راستا برنامه ملی بازسازی و بازتوانی بر اساس بند ج ماده 4 قانون مدیریت بحران كشور توسط سازمان مدیریت بحران كشور به دستگاه های مرتبط ابلاغ شده است. در این سند ضوابط، چارچوب ها، الگوها و روش های مؤثر و تهیه طرح های بازسازی قبل و بعد از حوادث و سوانح با مشاركت همه سازمان ها و دستگاه های مسئول موضوع ماده 2 این قانون با رعایت سایر قوانین و مقررات در چارچوب راهبرد ملی مدیریت بحران تهیه شده است.

در هنگام حوادث و بحران ها، پیامدها و صدماتی قابل توجه كه در موارد زیادی قابل پیشگیری بوده اند/ جزئیات و فرآیندهای اختصاصی اجرایی، برنامه ریزی ها و اقدامات بازسازی و بازتوانی در هریك از استانها

 این سند در سطح ملی است و نیازمند جزئیات و فرآیندهای اختصاصی اجرایی، برنامه ریزی ها و اقدامات بازسازی و بازتوانی در هریك از استانها و مناطق مختلف كشور است. باید دقت داشت كه غفلت از تدوین سیاست ها، راهبردها و برنامه های منطقه ای مبتنی بر نیازها و چالش ها و درنظر گرفتن این جزئیات در هر شهر، استان و شهرستان و كاستی های اجرایی بعد آن ، در هنگام حوادث و بحران ها، پیامدها و صدماتی قابل توجه كه در موارد زیادی قابل پیشگیری بوده اند را، برای مردم منطقه حادثه دیده در بر خواهد داشت.

همیاری و مشاركت فعال جمعی از اساتید، مدیران صاحب تجربه و فعالان اجتماعی در حوزه بازسازی و بازتوانی شهر

 البته حمایت نخبگان هم مهم است.تشكیل كمیته ها و هیأت های اندیشه ورز از دیگر راهبردهایی است كه با هدف تقویت نگاه كارشناسانه، علمی و همه جانبه نگر به مسائل شهر و شهروندان مدنظر بوده و با همیاری و مشاركت فعال جمعی از اساتید، مدیران صاحب تجربه و فعالان اجتماعی در حوزه بازسازی و بازتوانی شهر و شهروندان پس از حوادث و بلایا نیز، در حال پیگیری آن هستیم.

برنامه های سازمان مدیریت بحران در گروه های دوام را توضیح دهید؟

دوره های تخصصی ویژه اعضای دوام و بهره مندی از ظرفیت این گروه های مردمی برای فرهنگ سازی

 گروه های دوام با بیش از 21 هزار نفر از بزرگ ترین تشكیلات ساماندهی شده است. دوره های تخصصی ویژه اعضای دوام و بهره مندی از ظرفیت این گروه های مردمی برای فرهنگ سازی و ارتقای ایمنی بیشتر خانواده ها و محلات برگزار می شود.

كتاب های در زمینه مدیریت بحران، مخاطرات طبیعی،  پدافند غیرعامل، HSE، سلامت در بلایا داریم

البته بنده همین جا در خصوص كتابخانه سازمان  مدیریت بحران توضیحاتی هم بدهم كه با گذشت بیش از 10 سال از تاریخ تأسیس، با دارا بودن 2530 عنوان كتاب فارسی و 261 عنوان كتاب لاتین ظرفیت مناسبی برای بهره برداری  شهروندان است و در این كتابخانه كتاب های در زمینه مدیریت بحران، مخاطرات طبیعی،  پدافند غیرعامل، HSE، سلامت در بلایا، تاب آوری، عمران – معماری - اطلاعات مكانی،شهرسازی، ارتباطات و بحران، بهسازی لرزه ای و حوزه های مرتبط وجود دارد و هدف اصلی كتابخانه سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، تهیه و گردآوری منابع علمی و تقویت پشتیبانی علمی از برنامه های مطالعاتی و ارتقاء دانش در حوزه مدیریت بحران و سازمان است.

انتهای پیام/