اردبیل - ایرنا - طرح سنجش جسمانی و آمادگی دانش آموزان بدو ورود و پیش دبستانی در كشور، فقط برای شناسایی مشكلات جسمی و ذهنی جامعه هدف اجرا می شود و افراد دارای نبوغ خاص در آن ملاحظه نمی شوند، در حالی كه از این فیلتر ورودی مدارس، می توان برای كشف استعدادها و خلاقیت ها نیز استفاده كرد.

به گزارش خبرنگار ایرنا طرح سنجش جسمانی و آمادگی دانش آموزان بدو ورود و پیش دبستانی به مدارس از 31 خرداد ماه در سراسر كشور آغاز شده است و اولیا با فرزندان خود به مراكز اجرای این طرح مراجعه و از خدمات آن استفاده می كنند.

هدف نهایی از اجرای این طرح، شناسایی دانش آموزان مشكل دار از حیث بینایی، شنوایی، روحی و هوشی و حمایت از آنها با برنامه های توانبخشی، پوشش بیمه و تامین سمعك، ویلچر و عینك است تا جامعه هدف از كاروان دانش بازنماند و زیر نظر مربیان و معلمان متخصص آموزش و پرورش استثنایی، به تحصیل علم و دانایی مشغول شوند.

آموزش و پرورش استثنایی بیش از 141 هزار دانش آموز را در قالب هفت گروه آسیب بینایی، شنوایی، ذهنی، جسمی حركتی، اوتیسم، چندمعلولیتی و مشكلات ویژه یادگیری تحت پوشش دارد.

یكی از راهبردهای مهم سازمان آموزش و پرورش استثنایی در كنار آموزش، ارائه خدمات توان بخشی و مشاوره به دانش آموزان كم توان و ناتوان است. برابر اطلاعات موجود، آموزش و پرورش استثنایی بیش از 141 هزار دانش آموز را در قالب هفت گروه آسیب بینایی، شنوایی، ذهنی، جسمی حركتی، اوتیسم، چندمعلولیتی و مشكلات ویژه یادگیری تحت پوشش دارد.

گستره خدمات سازمان آموزش و پرورش استثنایی به حدی است كه به گفته حمید طریفی حسینی رییس این سازمان، در سال گذشته حدود 6 و نیم میلیارد تومان خدمات حمایتی به دانش آموزان ارائه شده، خدمات حمایتی كه به طور عمده در حیطه وظایف سایر دستگاه ها مانند سازمان بهزیستی قرار دارد.

وی تصریح كرد: سازمان، حدود 6 میلیارد در حوزه توانبخشی در بیرون از مدرسه برای دانش آموزان اختصاص داده و دانش آموزان پس از مراجعه به مراكز درمانی و توانبخشی، هزینه خدمات خود را از سازمان دریافت می كنند و البته این اقدام، بخشی از وظایف سایر دستگاه ها مانند بهزیستی و وزارت بهداشت و سازمان های بیمه گر است.

ملاحظه می كنید سازمان مدنظر در راستای عمل به رسالت مهم خویش، برنامه ریزی های جامع و اقدام های ارزشمندی دارد و با همراهی برخی سازمان های مرتبط، فیلتری برای معاینه و تشخیص مشكلات و نارسایی های جسمی، روحی و هوشی دانش آموزان فراهم كرده است تا افراد دارای مشكل، شناسایی و برای رفع یا كاهش موانع و مشكلات تحت حمایت و بیمه قرار گیرند.



غفلت از استعدادهای خاص در سنجش جسمانی و آمادگی

در ارزش، اهمیت و تاثیر این سازمان در غربالگری دانش آموزان بدو ورود و پیش دبستانی و پیگیری تعلیم و تربیت آنها تردیدی نیست اما نكته ای كه به نظر می رسد می تواند همزمان و به موازات اجرای طرح سنجش جسمانی و آمادگی دانش آموزان مدنظر قرار گیرد، شناسایی آینده سازان دارای نبوغ، خلاقیت و هوش و استعدادهای برتر است و بی شك متخصصان و مربیان مراكز سنجش، هنگام پایش و بررسی دانش آموزان، همانگونه كه افراد دارای مشكل را تشخیص می دهند، می توانند نونهالان دارای قابلیت های خاص را نیز مشاهده و تعیین كنند.

چون وظیفه اصلی متخصصان و مربیان مراكز سنجش، بررسی و تعیین نوع و میزان معلولیت و نارسایی های جسمی و روحی دانش آموزان است، در برخورد به نمونه های سالم و عادی و هوش سرشار، از كنار آن می گذرند و فقط سلامت عمومی فرزندان را به پدر و مادرها اعلام می كنند.

والدین در بسیاری از مواقع، شناخت كافی از كم توانی و شاید توانایی خاص فرزند خود ندارند و اغلب همانگونه كه نام طرح یعنی سنجش جسمانی و آمادگی دانش آموزان القا می كند، فقط برای رفع نگرانی از بابت كم توان نبودن و مشكل جسمی و روحی نداشتن فرزند خود، آنها را به مراكز سنجش می آورند، در حالی كه به یقین در بین آن همه گل های باغ زندگانی، شكوفه های دارای نبوغ و توانمندی خاص نیز وجود دارد اما فیلتر این طرح روی آنها متمركز نیست.

پدری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اذعان كرد كه سال ها پیش پسرم را به یكی از مراكز سنجش جسمانی و آمادگی تحصیلی استان اردبیل برده بودم و فرزندم بعد از اینكه از اتاق های مخصوص بررسی قد، وزن، بینایی، شنوایی و هوش خارج شد و بعد از اینكه از سلامت عمومی فرزندم مطلع شدم، با قدردانی از عوامل مركز به همراه پسرم از آن خارج شدم اما بلافاصله یكی از كاركنان مركز به دنبالم آمد و گفت: فرزند شما از هوش بالا برخوردار است و این نكته را جدی بگیرید و برای تحصیل او بیشتر اهمیت بدهید.

این پدر ادامه داد: اكنون پسرم دانشجوی رشته پزشكی یكی از دانشگاه های معتبر كشور است و اگر آن روز آن مربی مركز سنجش، آن نكته را به من نمی گفت، چه بسا به تحصیل فرزندم آنچنان اهمیت نمی دادم و امروز به این درجه علمی و پیشرفت نمی رسید.

مواردی از این قبیل زیاد است اما همانطور كه گفته شد، چون وظیفه اصلی متخصصان و مربیان مراكز سنجش، بررسی و تعیین نوع و میزان معلولیت و نارسایی های جسمی و روحی دانش آموزان است، در برخورد به نمونه های سالم و عادی و هوش سرشار، از كنار آن می گذرند و فقط سلامت عمومی فرزندان را به پدر و مادرها اعلام می كنند.



وجود نوابغ در میان نابینایان و ناشنوایان

رییس آموزش و پرورش استثنایی استان اردبیل می گوید: بهتر است شناسایی نبوغ و استعدادها نیز در سنجش جسمانی و آمادگی دانش آموزان انجام شود، اما به این نكته توجه نمی شود و این خلاء وجود دارد.

دكتر محمد شفایی معتقد است كه طرح سنجش جسمانی و آمادگی فقط در مسیر هدف اصلی آن كه از عنوان آن مفهوم می شود اجرا می گردد و چه بسیار نونهالان خلاقی كه فقط به اعلام سلامتی عمومی آنها اكتفا می شود.

رییس آموزش و پرورش استثنایی استان اردبیل می گوید: بهتر است شناسایی نبوغ و استعدادها نیز در سنجش جسمانی و آمادگی دانش آموزان انجام شود، اما به این نكته توجه نمی شود و این خلا وجود دارد.

وی این نكته را نیز گوشزد كرد كه طرحی به نام طرح جهش تحصیلی از اول تا پایه ششم ابتدایی در مدارس اجرا می شود كه بر اساس آن، اولیا و مربیانی كه دانش آموزان نادر و برخوردار از توان و استعداد و هوش خاص را شناسایی می كنند، آنها را به مركز تخصصی آموزش و پرورش استثنایی معرفی می كنند و در سال گذشته از میان فرزندانی كه به گمان هوش و قابلیت برتر در استان اردبیل به ما ارجاع داده شده بودند، حدود 50 درصد مستعد تشخیص داده شدند.

شفایی به وجود نابغه های ذهنی در میان دانش آموزان نابینا و ناشنوا اشاره كرد و گفت: این افراد شاید در بدو ورود به مراكز سنجش جسمانی و آمادگی، انسان هایی دارای نقصان و كم توان و نیازمند حمایت های ویژه به نظر برسند اما به مصداق شعر "خدا گر ز حكمت ببندد دری / گشاید ز رحمت در دیگری" كارهای خارق العاده ای از برخی از آنان سر می زند تا جایی كه تعدادی از آنان به مدارس تیزهوشان نیز راه می یابند.

رییس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان اردبیل به امیرهادی بایرامی خردسال ترین حافظ كل قرآن در میان نابینایان جهان اشاره كرد و گفت: این دانش آموز نابینا از استان اردبیل، به جهت این توان ذهنی خاص جزو افتخارات استان و ایران است و نمی توان جایگاه او را به واسطه نقص جسمی، نادیده گرفت.

شفایی به وجود دانش آموزان نابینا و ناشنوا اما قهرمان ورزشی در استان اردبیل اشاره كرد و افزود: نمونه ای از اینها حسن جعفری است كه به تركیب تیم ملی گلبال نابینایان و ناشنوایان كشور نیز راه یافته است.

وی قهرمانی حسین نوری در كشتی و مدال های متعدد حسین صداقت در دو میدانی را نیز نمونه هایی از توفیق دانش آموزان كم توان یا نابینا و ناشنوا در عرصه ورزش اعلام كرد و ادامه داد: این افراد چه بسا در زمان مراجعه و بررسی در طرح سنجش جسمانی و آمادگی تحصیلی دانش آموزان، افراد دارای محدودیت و معلولیت تشخیص داده شده اند اما بعدها نور نبوغ آنها درخشش كرده است.

نگاهی به طرح سنجش جسمانی در استان اردبیل و نتیجه گیری

با این اوصاف و استدلال، یقین حاصل می شود كه سنجه های تعیین محدودیت و معلولیت ذهنی و حركتی، فقط بر این مشكلات و موانع متمركز هستند و الماس های درخشان استعداد در این ترازو سنجیده نمی شوند و اگر بعدها زمینه و بستر شكوفایی و تجلی نور و نبوغ آنان مهیا نشود، شاید آن ویژگی بارز و كمیاب هرگز عیان نشود و جامعه انسانی از آن ثروت و سرمایه برای همیشه محروم بماند.

امسال طبق گفته مدیركل آموزش و پرورش اردبیل، 27 هزار دانش آموز بدو ورود و پیش دبستانی در 13 پایگاه و یك مركز تخصصی استان در دو مرحله عمومی و تخصصی تحت بررسی و معاینه قرار می گیرند و اگر دانش آموزی به علت نقص و مشكل مضاعف، نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد، به طور رایگان به مركز سنجش تخصصی ارجاع داده می شود.

كلام الله صفری با بیان اینكه بر اساس میانگین آمار جهانی 10 تا 15 درصد دانش آموزان بدو ورود به مدرسه، دچار نارسایی های جسمی، روحی و هوشی هستند، اظهار كرد: تلاش می كنیم آموزش دانش آموزان، متناسب با توانایی ها و استعدادهای آنها باشد و از این رو غربالگری، شناسایی و سنجش دانش آموزان حائز اهمیت است.

رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان اردبیل نیز گفت: اگر دانش آموزی نارسایی هوشی داشته باشد، در مدارس ویژه آموزش خواهد دید و تا پایان دوره دوم متوسطه در مدارس استثنایی خواهد بود اما اگر فردی از حیث هوشی مشكل نداشته باشد، می تواند در مقاطع بعدی در مدارس عادی حضور یابد و برخی دانش آموزان استثنایی كه فقط از نظر جسمانی مشكل دارند به دانشگاه نیز راه می یابند.

شفایی افزود: از 25 هزار دانش آموزی كه سال گذشته در استان اردبیل ارزیابی شده بودند، یك درصد و به تعداد 247 نفر به مدارس استثنایی ارجاع شده بودند و تعدادی نیز كه دچار عارضه روحی نبودند، در قالب طرح فراگیر به مدارس عادی معرفی شدند.

استان اردبیل یك میلیون و 280 هزار نفر جمعیت دارد و بیش از 85 هزار دانش آموز در مدارس آن حضور می یابند و طبق اعلام مسئولان امر، هر سال به پایش و تشخیص نارسایی های ذهنی، جسمی و هوشی پیش دبستانی ها و دانش آموزان بدو ورود رسیدگی و افراد دارای معلولیت و محدودیت به مدارس استثنایی و سایر افراد به آموزشگاه های عادی معرفی می شوند.

نتیجه می گیریم كه استعدادهای برتر در این روند نادیده گرفته می شوند و به تناسب جمعیت دانش آموزان بدو ورود و پیش دبستانی استان اردبیل كه امسال 27 هزار نفر هستند، آمار جامعه هدف در استان های سراسر كشور را نیز در نظر گرفت تا معلوم شود كه چه میزان دانش آموز هوشمند و نابغه از دید و تشخیص مراكز سنجش دور می مانند.

برچسب ها
- مدارس
- استان اردبیل
- سازمان آموزش و پرورش كودكان استثنایی
- سازمان آموزش و پرورش استثنایی
- وزارت آموزش و پرورش
- مدارس استثنایی
- دانش آموزان