خبرگزاری فارس-مریم آقانوری؛ علی یاورزاده معلمی بازنشسته و شوخ طبع كه حالا در 56 سالگی شب و روزش را به هم دوخته تا با دست همتی آسمانی، نقص در حركت معلولان و جانبازان را به گونه ای جبران كند، آنها را از خانه بیرون بكشد. تلاش كرده چرخی برای پاهای بی حركت معلولان و یا فرمانی برای دست های جامانده شان در بهشت باشد.
همتی برای كمك به معلولان
با ته لهجه شیرین آذری و بغضی كه به طاق گلویش چسبیده ودرخشندگی اشك را درقاب چشمانش نمایان كرده، از مادری با جثه و قامت كوچك یاد می كند كه كودك معلولش را با ویلچر به مدرسه می آورد و وقتی همان كودك به نوجوانی رسید و هیكلش 3 برابر مادر شد، مادر دیگر توان حركت دادن ویلچرش در سربالایی مدرسه را نداشت.
هوای دلش ابریست از دردهایی كه به چشم دیده و حالا انگار مثل فیلم ازذهنش عبور می كند و چون صاعقه بر قلبش فرود می آید؛ باران اشك پهنای صورتش را گرفته، با همان حال می گوید: خانه نشینی معلولان و همه آنهایی كه نقص حركتی دارند، آنها را از دنیای واقعی جدا می كند و برای خیلی هایشان افسردگی می آورد.
آنها به عنوان بخشی از جامعه، حق زندگی و استفاده از امكانات را دارند؛ درحالیكه به نیازها و احساساتشان توجهی نمی شود. در تمام دوران كاری ام با دیدن مشكلات هر یك از بچه ها، از صمیم قلبم می خواستم برایشان كاری بكنم و از خدا می خواستم در این راه به من كمك كند. پس از بازنشستگی این فكر مرا رها نكرد و با كمك دو باجناقم، هرچه داشتیم وسط گذاشتیم، تا یك وسیله حركتی ساده و ارزان برای حركت معلولان و متناسب با نیاز آنها بسازیم.
كارگاه یاورخان
كارگاه سه چرخه سازی یاور خان به نام پدر مرحومش ثبت شده و حالا پس از حدود 6 سال، اندك تولیدات آن با برند هریس، شهرستان محل تولدش در آذربایجان شرقی، به دست مشتریانش می رسد.
با هزار قرض و قوله، یك كارگاه اجاره ای در یك جوجه كشی متروكه درمحدوده پیك در فردیس راه اندازی كردیم كه در حریم برق بود و گازكشی نداشت. در زمستان از بخاری هیزمی برای گرم كردنش استفاده می كردیم. هیچ امكاناتی نداشتیم و مهمترین ابزارمان سنگ فرز و دستگاه جوش بود. حتی ابزار خم كردن لوله ها را نداشتیم و مجبور بودیم دو برابر زحمت بكشیم كه نبود تجهیزات لازم و ضروری جبران شود. درآمدمان كم بود، اما با عشق و تكیه بر توانایی های همدیگر طی دو سال حدود 50 سه چرخه و وسیله مختلف برای معلولان و جانبازان تولید كردیم. نگهداری از معلولان هزینه زیادی برای خانواده هایشان دارد و اغلب به لحاظ مالی ضعیف هستند. ما تلاش می كنیم با كمترین سود، وسایل مورد نیازشان را تولید كنیم.
آن روزها هر چه در می آوردیم برای تهیه وسایل مورد نیازمان هزینه می شد و خرجی خانه باجناق ها از داشته هایشان و خرجی خانه من از حقوق بازنشستگی می گذشت.
طراحی تجربی همراه با آزمون و خطا
می خندد و می گوید كه از بچگی دلم می خواست دل و روده وسایل مختلف مثل رادیو، ساعت و غیره را بیرون بریزم و و از طرز كارشان سردربیاورم. برای ساخت سه چرخه ها الگوی خاص و یا طراحی حرفه ای بلد نبودیم. سه چرخه ها و همه وسایل حركتی را با آزمون و خطا ساختیم.
معلولیت ها متفاوت است، یكی دستانش حركت نمی كند، یكی پاهایش و...و برای هر كدام باید كارایی های مختلف در سه چرخه ها ایجاد شود. سه چرخه معلول قطع نخاعی كه فقط با دست حركت می كند؛ با سه چرخه ای كه برای یك فرد سنگین وزن با دیسك كمر طراحی می شود؛ فرق دارد.
بیشتر كارهای ما خلاقانه است و از صفر تا صد با توجه به معلولیت اشخاص، مخصوص آنها طراحی و ساخته می شود. در كارها آزمون و خطا بسیار داریم و بدون محاسبات و بر اساس تجربه و یك نقشه ذهنی طراحی می كنیم. از مطالب موجود در گوگل هم كمك می گیریم و سه چرخه ها را می سازیم.
كمبود تجهیزات به ویژه در سال های اول گاهی باعث می شد، با وجود تلاش و صرف وقت و هزینه بسیار نتوانیم به هدف برسیم. یكی از سفارشات وسیله ای به عنوان بالابر برای معلولان بدون پا و یا قطع نخاعی بود تا بتواند بدون كمك كسی و به راحتی سوار ویلچر شود. اما با وجود تلاش یك ماهه و صرف بیش از سه میلیون هزینه، كار به نتیجه نرسید.
نه به كار پرزحمت توسط جوانان تحصیلكرده!
برای توسعه و طراحی اصولی كار خواستیم از تخصص جوانان تحصیلكرده كمك بگیریم؛ اما متاسفانه همه آنها ابزارهای پیشرفته می خواستند و حاضر به انجام كار پرزحمت نبودند.
سرمایه گذار هم آوردیم اما همه به فكر درآمد و سود كلانند و حاضر نیستند با درآمد كم برای خدمت به مردم و رضای خدا كار كنند.
كار برای معلولان هم زمینی است و هم آسمانی. ما سرمایه گذار نمی خواستیم؛ عاشقی می خواستیم كه كنارمان بایستد و دلش برای خدمت به معلولان بتپد و فقط به دنبال پول و سود كلان نباشد.من دلم می خواهد قیمت ها پایین باشد و آرزویم این است كه هر معلول یك وسیله برای خود داشته باشد.
كمبود درآمد باجناق ها را فراری داد
كارگاهش زیاد بزرگ نیست، اما وضعیت كارگاه به آنچه از كمبود امكاناتش گفته بود، زیاد شباهت ندارد. چند نفری هم در حال كارند. چشم چشم می كنم و دنبال باجناق می گردم.
می گوید: پس از چندسال این كارگاه را خریدیم. اما با وجود تورم و درآمد كم، باجناق ها مجبور شدند هر كدام كارشان را جداكنند. حالا من با 7 نفر دیگر اینجا مشغول كاریم. رئیس و مرئوس هم نداریم، همه رفیقیم. صبح تا شب همه باهم اینجا كار می كنیم اما شاید باورتان نشود به زور و به اندازه دستمزد یك كارگر برای من می ماند. یك فروشگاه دوچرخه راه انداخته بودیم كه كمك خرجمان باشد، اما یكی دوماه پیش مجبور شدیم جمع كنیم.
این مدت تلاش كردم حقوق بچه ها سر موقع باشد و عقب نیافتد. اما این یكی دوماه اخیر گاهی پس و پیش می شود و می ترسم كه شرمنده شان شوم.
اگر جمع كنم چه می شود؟
بدهی هایم سنگین است وحق بیمه و دستمزدها نسبت به گذشته چندبرابر شده است. كارگاه را چندسال پیش 160 میلیون تومان خریدم كه با تورم این سال ها، شاید بیشتر از 1 میلیارد قیمت داشته باشد. اگربفروشم هم بدهی را می دهم هم شاید بتوانم كاربی دردسری برای خودم دست و پا كنم.
من فقط می خواستم برای توسعه كارم و حفظ كارگاهم وام بگیرم كه كمك نكردند. حتی از فرمانداری درخواست كردم كه كمك كنند یك غرفه ای برای اجاره دادن دوچرخه و سه چرخه در پیست پارك بهشت به من بدهند تا كمك خرج كسریهای كارگاهم باشد، اما هیچ اقدامی نشد.
فكری می شود و می گوید: اگر من كارگاهم را جمع كنم معلوم نیست كه بازهم كسی به فكر ساخت وسیله برای معلولان بیافتد یا نه؟! كسی به فكرشان هست؟!
استخدام با اولویت پذیرش معلولان
از لحظه ورودم به كارگاه در بین همه همكارانِ علی یاورزاده و به قول خودش رفقای باحالش، یك نفر با قد خیلی كوتاه، توجهم را جلب كرد. بر عكس بقیه بی اعتنا به كار ما بود و مشغول تنظیم پره های دوچرخه. گاهی می آمد و می رفت و حتی به ما نگاه هم نمی كرد.
زمان كرونا به كارگاهشان رفته بودیم و همه ماسك داشتند. اما سیاوش برای عكس دسته جمعی هم ماسكش را برنداشت. اجازه گرفتم كه با او صحبت كنم. از اینكه چطور به كارگاه یاورخان راه پیدا كرده؟!
آقا سیاوش می گوید: توی دیوار آگهی استخدام با اولویت پذیرش معلولان را دیدم، تماس گرفتم و قبول كردند.
آقای یاورزاده میان حرفش می دود و می گوید: تو كه معلول نیستی...
بغض می كند و رگبار گریه به صورتش چنگ می زند؛ با همان حالت می گوید كه وقتی سیاوش تماس گرفت، گفت: آقا قدم تو كارتون لازمه ؟! گفتم: نه عزیزم...و چشمانش بیشتر می بارد...
شیرینی و بركت كار
آرام كه می شود، خاطره ای در ذهنش جرقه می زند و چشمانش از لذت و شیرینی لحظه خوشحالی معلول و خانواده اش، برق می زند؛ هر بار میخواهد لذت این كار را به ما یادآوری كند و بركت و دست كمك غیبی خداوند در لحظات زندگیش را... وقتی برای مادر و همسری كه سالها خود را روی زمین كشیده تا كارهای خانه را انجام دهدو پوستش پینه بسته؛ وسیله ای مثل اسكوترساختیم كه برای اولین بار توانست در خانه اش به راحتی حركت كند؛ بهترین خوشحالی و دلگرمی برایمان بود.
تولیدات كارگاه یاورخان
در بین صحبت هایش از تولید سه چرخه ای برای فروشندگان دوره گرد می گوید، كسی كه از قزوین با تاكسی آمد و با سه چرخه اش كه یك گاری برایش تعبیه شده بود، تا قزوین ركاب زد.
می گوید: ما را زیاد نمی شناسند. معرفی و فروشمان از طریق صفحه اینستاگرام است. اما اغلب افراد ضعیف هستند و كمتر برای واریز بیعانه اعتماد می كنند. جز سه چرخه ها و لوازم آنها، هر وسیله ای كه مشتری سفارش بدهد، با هر رنگی كه بخواهد،سعی می كنیم برایش بسازیم.
گاهی مشتری ها از نمونه های خارجی عكس می فرستند؛ اخیرا یك وسیله ورزشی سفارش دادند كه برای تمرین آبشار زدن در بازی والیبال استفاده می شود. درمانگاه ارتوپدی یك وسیله فیزیوتراپی برای ركاب زدن در حال خوابیده سفارش داد.
سال های اول با كمك باجناق ها، یك اتوبوس ركابی با بدنه چوبی و امكانی برای ركاب زدن 10 نفر به عنوان كافه سیار برای چارباغ اصفهان ساختیم كه قابلیت پذیرایی و درست كردن نوشیدنی گرم برای توریست ها را دارد. طرح اولیه اتوبوس ركابی اروپایی بود و برای اولین بار در خاورمیانه به شكلی پیشرفته تر آن را ساختیم.
حالا 24 مدل تولید مختلف داریم كه بر حسب سفارش مشتری ساختیم وتحویل دادیم و فقط فیلم و عكس هایش موجود است. به خاطر درآمد كم، نمایشگاه و نمونه اضافه از تولیداتمان نداریم. حتی یك سه چرخه را كه مدت هاست به همسرم قول دادم، نتوانستم برایش بسازم.
در حال حاضر یك سه چرخه چینی بدون دنده 15 میلیون تومان است و ما همان سه چرخه را با 10 امتیاز بیشتر از مدل چینی، 12 و نیم میلیون تومان می فروشیم. به عنوان مثال مدل چینی زین دارد و در مدلی كه من می سازم جایگاه نشستن معلول، صندلی مبلی دسته دار است كه تعادل فرد روی آن بیشتر است.
دنده ایست كه می تواند راحت سربالایی و سرپایینی برود و به جای چرخ های آهنی مدل چینی ما آلومینیوم دولایه می زنیم كه به لحاظ قیمت و مقاومت، زمین تا آسمان متفاوت است. سه چرخه های دو نفره یا سه چرخه هایی كه از پشت هدایت می شود و صندلی هایش قابلیت تنظیم دارد، بیشتر هوادار دارد.
اگرچه از جایی حمایت نمی شویم، اما سعی می كنیم با كمترین سود، وسیله ای كه مشتری ها به خصوص معلولان نیاز دارند را برایشان بسازیم و با دیدن رضایتشان انگار تمام دنیا را به من می دهند.
انتهای پیام/ج/م