خبرگزاری میزان _ فارس نوشت: بیشتر از یكسال از شیوع كرونا در سرتاسر جهان می گذرد و دیگر هیچ بخشی از زندگی بشر نیست كه از این ویروس عجیب و از محدودیت های بعد از همه گیری آن تاثیر نگرفته باشد. ذائقه خبری مردم نیز یكی از همین بخش هاست؛ مخصوصا اینكه هم اطلاع رسانی در مورد ویروس و محدودیت ها و هم حجم گسترده اخبار جعلی پیرامون آن از طریق رسانه ها و شبكه های اجتماعی منتشر شده است. «موسسه رویترز برای مطالعات روزنامه نگاری» به عنوان زیرمجموعه دانشكده علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه آكسفورد انگلیس پژوهشی را در مورد میزان توجه مردم به اخبار در سال 2020 انجام داده كه نشان می دهد در سال میلادی قبل شیوع كرونا تحولات خاصی را در این زمینه به وجود آورد. در ادامه به بررسی این گزارش پرداخته ایم.

افزایش استفاده مردم از منابع خبری سنتی مانند تلویزیون بحران كرونا در سال 2020 تا بدان حد جدی بود كه نیاز به روزنامه نگاری دقیق و قابل اتكا را تقویت كرد تا اطلاع رسانی صحیح و سریع به مردم و مقابله با اخبار جعلی ممكن شود. در عین حال باید توجه داشت كه در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات، روزنامه نگاران دیگر به تنهایی دسترسی به اطلاعات را كنترل نمی كنند و وجود انبوهی از پلتفرم های اینترنتی و شبكه های اجتماعی به مردم امكان داده تا به طیف گسترده ای از منابع و واقعیت های خبری دسترسی یابند. برخی از این منابع داده های گمراه كننده، دروغین یا مغایر با توصیه های رسمی دولتی منتشر می كنند و همین مساله می تواند مشكل آفرین باشد.

برای افزایش دقت داده های این تحقیق بعد از شیوع ویروس كرونا، بخش هایی از پژوهش یادشده در شش كشور آمریكا، انگلیس، آلمان، اسپانیا، كره جنوبی و آرژانتین در ماه آوریل تكرار شده است. بر همین اساس، شیوع ویروس كرونا موجب افزایش استفاده مردم از منابع خبری سنتی به خصوص تلویزیون شده، اما استفاده از منابع خبری آنلاین را هم افزایش داده است.

تحول در درآمدزایی رسانه ها یك چالش دیگر در دنیای روزنامه نگاری در سال 2020 كاهش درآمد حاصل از این طریق است. اگر چه بر اهمیت این شغل افزوده شده، اما كاهش سفارش آگهی در نشریات چاپی و افزایش توجه به سایت ها و پلتفرم های اینترنتی زنگ خطر را برای شغل مذكور به صدا درآورده است؛ لذا دریافت حق اشتراك برای مطالعه مطالب نشریات دیجیتال در حال افزایش است. این امر به خصوص در آمریكا، نروژ و انگلیس مورد توجه قرار گرفته است.

روزنامه نگاران معتقدند كه تداوم حیات این شغل در درازمدت وابسته به ارتباط عمیق تر با مخاطبان فضای آنلاین است. برای این كار باید ارسال ایمیل های خبری و تولید پادكست و دیگر روش های خلاقانه توزیع و انتشار خبر مورد توجه قرار بگیرد.

مهمترین نتایج تحقیق اهم یافته های بررسی مذكور كه در 40 كشور انجام شده و بعد از شیوع كرونا در شش كشور تكرار شده به شرح زیر است:

1- در تمامی كشور های یادشده مصرف و دریافت خبر از رسانه های جریان اصلی مانند تلویزیون و سایت های خبری بعد از شیوع كرونا افزایش یافته است. در عین حال مطالعه روزنامه های چاپی به علت اختلال در روند توزیع آن ها به علت تعطیلی های اجباری كاهش یافته است؛ لذا كرونا روند مهاجرت خبری به دنیای دیجیتال را تسریع كرده است.

2- استفاده از رسانه های آنلاین و شبكه های اجتماعی در اكثر كشور ها افزایش یافته است. بیشترین رشد در این زمینه مربوط به واتس اپ بوده كه استفاده از آن در سال 2020 نسبت به سال 2019 حدود ده درصد افزایش یافته است. 51 درصد از پاسخ دهندگان از گروه های آنلاین بسته یا باز در شبكه های اجتماعی برای ارتباط با یكدیگر و به اشتراك گذاری اطلاعات استفاده می كردند.

3- از آوریل سال 2020 به این طرف، اعتماد به پوشش رسانه ای كرونا در رسانه های رسمی در تمامی كشور های محل تحقیق بالا بوده است. این اعتماد هم سطح با اعتماد به دولت های ملی و بیشتر از اعتماد به سیاستمداران بوده است. همچنین اعتماد به این رسانه ها دو برابر اعتماد به شبكه های اجتماعی، پلتفرم های ویدئویی و نرم افزار های پیام رسان بوده است.

4- نگرانی جهانی از انتشار اخبار دروغین در اینترنت كماكان بالاست. حتی قبل از شیوع ویروس كرونا، بیش از نیمی از شركت كنندگان در این پژوهش از اینكه اخبار دروغ و راست در اینترنت به شكلی غیرقابل تشخیص در كنار هم منتشر می شوند اظهار نارضایتی كرده بودند. از نظر آنان سیاستمداران داخلی كشور ها مهم ترین منبع انتشار اخبار غلط بوده اند. اما در آمریكا شرایط متفاوت بوده و شهروندان راست گرای افراطی و حامی ترامپ رسانه ها را عامل انتشار اخبار دروغ می دانسته اند. فیس بوك از جمله عوامل انتشار اخبار دروغین در اینترنت دانسته شده، اما رفتار واتس اپ در زمینه مقابله با این نوع اخبار به خصوص در كشور هایی مانند برزیل و مالزی مسئولانه تر دانسته شده است.

5- 38 درصد از پاسخ دهندگان گفته اند كه در اكثر مواقع به اخبار اعتماد دارند. این رقم در سال 2019 برابر با 42 درصد بوده است. 46 درصد هم گفته اند كه به اخباری كه خودشان مورد استفاده قرار می دهند اعتماد دارند. به نظر می رسد شكل گیری دوقطبی های سیاسی ناشی از افزایش عدم اطمینان به رسانه های رسمی باعث كاهش اعتماد به اخبار آن ها در بین برخی افراد با گرایش های جدی سیاسی شده است.

6- علیرغم وجود این چالش، اكثریت 60 درصدی پاسخ دهندگان كماكان اخباری را ترجیح می دهند كه دیدگاه سیاسی خاصی را ترویج نكند و تنها اقلیت 28 درصدی از آن ها اخباری را ترجیح می دهند كه دیدگاه های سیاسی شخصی آن ها را پشتیبانی كرده و تقویت كند. علاقه به رعایت بی طرفی در نقل اخبار به خصوص در آمریكا افزایش یافته است.

7- اكثریت 52 درصدی پاسخ دهندگان ترجیح می دهند رسانه های خبری اظهارات خلاف واقع و دروغین سیاست مداران را برجسته كرده و منعكس كنند و تنها 29 درصد از عدم تاكید بر آن ها حمایت كرده اند. مردم همچنین مشاهده تبلیغات سیاسی از تلویزیون را به مشاهده این نوع محتوا از طریق موتور های جستجو و شبكه های اجتماعی ترجیح می دهند. 58 درصد از مردم هم گفته اند ترجیح می دهند پلتفرم های اینترنتی تبلیغات سیاسی حاوی ادعا های غیردقیق را مسدود كنند، حتی اگر این تبلیغات به هدف كمك به شناسایی واقعیت تولید شده باشند.

8- پرداخت پول برای دریافت اخبار آنلاین در برخی كشور ها افزایش یافته و در آمریكا و نروژ به ترتیب 20 و 42 درصد از پاسخ دهندگان این كار را انجام داده اند كه نسبت به سال 2019 به ترتیب 4 و 8 درصد افزایش نشان می دهد. این رشد كم و بیش در سایر كشور ها هم رخ داده است. البته هنوز در اكثر كشور های جهان پرداخت پول برای مطالعه اخبار متداول نیست و شیوع ویروس كرونا نیز تغییری در این وضعیت نداده است.

9- مهم ترین عواملی كه موجب علاقه به پرداخت پول برای دسترسی به اخبار می شود، متمایز بودن و كیفیت بالای اخبار است. افرادی مشترك اخبار پولی می شوند كه به این جمع بندی برسند از این طریق اطلاعات بهتر و باكیفیت تری دریافت می كنند. در عین حال بسیاری از مردم بر این باورند كه بدون اشتراك اخبار هم می توانند مطالب باكیفیت دریافت كنند. 40 درصد پاسخ دهندگان در آمریكا و 50 درصد آن ها در انگلیس گفته اند كه هیچ چیزی آن ها را قانع نمی كند كه برای دسترسی به خبر پول پرداخت كنند.

10- در كشور هایی مانند نروژ و آمریكا با سطح پرداخت های بالاتر بین یك سوم تا نیمی از مشتركان اخبار تنها از اخبار پولی موسسات خبری و رسانه های بسیار مشهور استفاده می كنند. اما یك اقلیت قابل توجه از افراد در هر دو كشور اغلب علاوه بر اشتراك اخبار یك رسانه مشهور، مشترك یك رسانه محلی یا تخصصی نیز می شوند.

11- در اكثر كشورها، روزنامه های محلی و وب سایت های آن ها برترین منبع اخبار در مورد یك شهر یا منطقه خاص هستند و 44 درصد كاربران هر هفته به این رسانه ها مراجعه می كنند. در مقابل 31 درصد كاربران از فیس بوك و سایر شبكه های اجتماعی مشهور برای مطالعه اخبار محلی استفاده می كنند.

12- در تمامی 40 كشور مورد بررسی تنها 28 درصد كاربران برای دسترسی به اخبار از وب سایت ها یا اپلیكیشن ها استفاده می كنند و اكثر كاربران و به خصوص گروه سنی 18 تا 24 سال بیشتر ترجیح می دهند از شبكه های اجتماعی برای مطالعه اخبار استفاده كنند. استفاده خبری از اینستگرام هم از سال 2018 دو برابر شده و انتظار می رود در سال 2021 از توئیتر هم پیشی بگیرد.

13- سایت ها و اپلیكیشن های خبری برای مقابله با مهاجرت كاربران به شبكه های اجتماعی به ارسال ایمیل و خبررسانی بر روی گوشی روی آورده اند. در آمریكا 21 درصد كاربران به طور هفتگی ایمیل های خبری را مطالعه می كنند و نیمی از آن ها این ایمیل ها را روش اصلی دسترسی به اخبار دانسته اند. این رقم در كشور های اروپایی بسیار پایین تر است و در كشوری مثل فنلاند به تنها 10 درصد می رسد.

14- نیمی از پاسخ دهندگان گفته اند كه پادكست های خبری دسترسی به خبر ها را با عمق و درك بیشتری ممكن می كند. سایت اسپاتیفای مهم ترین پلتفرم انتشار پادكست های خبری در سال 2020 بوده و اپلیكیشن پادكست اپل را پشت سر گذارده است.

- بیشتر بخوانید:
- كرونا جمعیت زنان شاغل را كاهش داد انتهای پیام/
خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع كاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.