با تشكیل شورای جهاد تبیین در جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی، این شورا با اولویت پرداختن به آسیب های اجتماعی تلاش می كند با بهره گیری از نظرات و پیشنهادات صاحبنظران عرصه جهاد تبیین و آسیب های اجتماعی خدمات علمی و دانش بنیانی در اختیار مردم استان و كشور قرار دهد. در همین راستا، در ملاقات و گفتگوی هادی زینی؛ دبیر شورای جهاد تبیین جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با محمد علی رنجبر، استاد علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و دبیر مؤسسه مطالعات راهبردی رسالت، در محل جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی، ضمن تشریح ساختار و هدف اصلی شورا، نظرات علمی و پیشنهادات فنی با طرح سوالاتی دریافت شد.

به گزارش ایسنا، محمد علی رنجبر، استاد علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و دبیر مؤسسه مطالعات راهبردی رسالت در پاسخ به این سوال كه جهاد تبیین تا چه اندازه و چگونه می تواند سبب شود كه ادراك درستی از آسیب ها داشته باشیم و راهكار مناسبی برای آن رائه دهیم، گفت: در اولین گام، باید گفت جهاد تبیین فراتر از یك بحث عمومی، یك بحث هدایت و راهبری اجتماعیِ نرم و فرهنگی است؛ بنابراین اولین كار در جهاد تبیین این است كه وضعیت شناسی خوبی نسبت به آنچه كه الان هستیم و آن چه كه آسیب های اجتماعیِ عمده ساحتهای اجتماعی محسوب می شود، داشته باشیم، به عبارتی نسبت به آسیب هایی كه در شهر، استان، كشور، منطقه و حتی جهان قابل پیگیری است، باید اسیب شناسی خوبی داشته باشیم.

وی افزود: در گام دوم، باید مطلوب نگاری صورت گیرد، مطلوب نگاری، باید متناسب مسائل واقعی باشد نه بحثهای انتزاعی و یا چیزی كه تناسبی با منطقه ناحیه و شهر نداشته باشد. مطلوب نگاری باید گام به گام باشد، هدف گذاری در این گام باید به صورت كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باشد.

رنجبر بیان كرد: سومین گام پس از وضعیت شناسی و مطلوب نگاری، نقشه نویسی برای برون رفت از وضعیت آسیب زا و بحران زای موجود و دستیابی به وضعیت مطلوب است. سرانجام علاوه بر نقشه نویسی باید راهبری هم وجود داشته باشد.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل ، با اشاره به اولویت اصلی شورای جهاد تبیین یعنی آسیب های اجتماعی، افزود: این آسیب شناسی باید خودش آسیب شناسی شود كه چگونه وضعیت شناسی و مطلوب نگاری صورت پذیرد، در حال حاضر متاسفانه آسیب شناسی و وضعیت شناسی بسیار جزء گرا است، شناسایی آسیبها بسیار مهم است. با عبور از سطح شهر، استان، كشور و رصد آسیب ها با هزاران آسیب و بحران و مشكل مواجه می شویم، چه باید كرد و كدام بحران باید بحران اول باشد.

رنجبر با طرح این سوال كه آیا مشكلات و مسائل جزئی مانند صنف معلمان، دانشجویان و .. باید اولویت باشد یا آسیب كلانی كه مربوط به كشور و مربوط به خراسان جنوبی و شهر بیرجند است؟، گفت: باید بحران و مشكل مشترك را دریابیم و سپس نقطه زنی درست داشته باشیم؛ بنابراین آسیبِ مهم جزئی نگری باید مورد توجه قرار گیرد به خصوص كه این اسیب سبب می شود كه اسیر حاشیه نگاری ها و مسائلی شویم كه دشمن برای ما مسئله كرده است مثلاً موضوعات، حجاب، اعتیاد، طلاق و .. را می توانیم با مسائل كلان و اصلی مربوط به خودش بررسی كنیم یا با مسائل حاشیه ای و تحمیلی كه دشمن مطرح كرده است.

وی افزود: بنابراین می توانیم موضوعی را مورد نظر قرار دهیم و متناسب با واقعیت های جامعه مسئله ای را تألیف كنیم و پس از تألیف درست مسإله مردم را به سمت مسإله تـألیفی خودمان سوق دهیم؛ بنابراین این كه مسائل كلان، واقعی و تألیفی مطرح شود بسیار مهم است.



رنجبر ادامه داد: مطلوب نگاری نیز نباید جزئی و خرد باشد. مثلا نباید اصرار كنیم كه سریع نقطه را برای رسیدن مشخص كنیم بلكه باید متناسب مساله، مشخص كنیم كه در كوتاه مدت مثلا شش ماه باید به نقطه خاص، میان مدت و مثلا دو ساله به نقطه خاص دیگر و در بلند مدت به نقطه خاصی دیگری برسیم؛ بنابراین هدف پنج ساله را نمی توان اصرار بر تحقق شش ماهه داشت كه كاملا غیر واقعی است. بنابراین با آرمان خواهی انتزاعی نمی توان به هدف دست یافت. نقشه نویسی نیز این گونه است.

وی افزود: نقشه نویسی نیز باید گام به گام و با نگاه به موانع و ظرفیت ها باشد، مثلاً اگر ظرفیت بالقوه است، بالفعل شود و اگر بالفعل است، توسعه داده شود و اگر مانعی وجود دارد تلاش كنیم مانع را برداریم؛ اگرمانع ساختاری است باید ساختار اصلاح شود اگر مانع رفتاری است باید رفتار تغییر و اصلاح شود و اگر مانع رویكردی است باید رویكرد اصلاح شود. در حال حاضر مسإله اصلی و كلان كشور مسإله اقتصادی و مقاوم سازی اقتصاد است كه در قالب تولید دانش بنیان در شعار سال نیز توسط مقام معظم رهبری مورد تأكید قرار گرفته است. این مساله كلان كشوری مربوط به استان، شهر و مردم نیز است.

دبیر مطالعات راهبری رسالت با اشاره به اینكه در مسئله تبیین با سه لایه مواجه هستیم، گفت لایه نخست، مردم (سمن ها) اصلی ترین لایه است از این جهت كه می خواهیم كارهایی در عمل توسط آنها صورت گیرد؛ لایه دوم، لایه نخبگانی و دانشگاهی است و لایه سوم، لایه حاكمیتی است كه مسئولان هستند.

وی بیان كرد: دوری و انقطاع این سه لایه از یكدیگر و عدم شناخت نسبت به ظرفیت ها و موانع یكدیگر یكی از مشكلات اساسی است. در این میان، نخبگان نقشی چون كاتالیزور دارند كه حلقه اتصال عموم جامعه مردم و حاكمیت هستند. تا تلاش كنند، نه مردم بسیار درگیر حاشیه نگاری و جزئی نگری و مسائل صنفی شوند و نه این كه حاكمیت به گونه ای شود كه به افكار عمومی و جامعه كه در آن است، توجهی نداشته باشند.



حضور نخبگان؛ ویژگی مهم جهاددانشگاهی

رنجبر ادامه داد: لایه نخبگانی بسیار مؤثر است و جهاد دانشگاهی كه خود در لایه نخبگانی قرار گرفته است، باید زمینه ارتباط دو لایه دیگر را فراهم سازد. یعنی پیوند نخبگان حوزه و دانشگاه و عموم مردم. البته در این وظیفه خطیر نخبگان و جهاد دانشگاهی باید توجه داشته باشند كه نه اسیر عوام گرایی شوند به این عبارت كه به جای همدردی با مردم، در مسیر همراهی گام برداند. چون همدردی با همراهی تفاوت دارد، مانند مهری كه والدین در همدردی نسبت به فرزند دارند اما در همه خواسته ها با وی همراه نیستند.

دبیر مطالعات راهبری رسالت ادامه داد: به عنوان مثال در حال حاضر با جامعه ای مواجه هستیم كه به مسائل ده سال آینده توجهی ندارد و باید اقدامی صورت گیرد كه چنین جامعه به مسائل 10 سال آینده توجه داشته باشد. همچنین از طرفی حاكمیت باید به نوعی رویكرد مردمی خود را حفظ كند و اگر با موانع ساختاری مواجه است باید چنانچه برای خودش مقدور نیست از نخبگان بخواهد كه مشكلات حاد ساختاری را برای مردم در حوزه فرهنگی، اقتصادی، سیاست داخلی و دیپلماسی تبیین كنند.كه چه مشكلاتی وجود دارد، این یكی از رسالت های شورا است كه مشكلات موجود به مردم منتقل شود و از طرف دیگر دغدغه ها و خواست های مردم نیز به حاكمیت منتقل شود تا حاكمیت پیام مردم را دریافت كند؛ در این صورت بسیاری از مشكلات حل می شود.

وی تصریح كرد: بنابراین لایه وسط نقش قلب را دارد كه چنانچه درگیر عوام زدگی و یا آرمان زدگی نشود نتایج خوبی را در برخواهد داشت. مثلا چنانچه مردم چیزی را بخواهند كه به لحاظ ساختاری ممكن نیست باید برای مردم تشریح شود تا با تنگناهها آشنا شوند؛ این گونه افكار عمومی توجیه می شود. از سوی دیگر آسیبی در برخی از سطوح مسئولان وجود دارند كه با فاصله گرفتن از مردم نمی دانند مشكلات اصلی مردم چیست و درگیر گزارشات پر از تناقضی هستند كه در اختیارشان قرار گرفته است.

رنجبر در مقام مقایسه عملكرد شورای جهاد تبیین به مقایسه اندیشكده ها و پژوهشكده ها پرداخته و افزود: در حال حاضر اندیشكده ها كه هر چند در ساختار حاكمیت نیستند اما بی ارتباط نیز نیستند، كمك شایانی به رفع مشكلات می كنند؛ اندیشكده خارج از ساختار، به حركت كلی مجموعه حاكمیت نگاه می كند و بهتر می تواند همه نقاط قوت و ضعف را در یابد مانند عابری كه بیرون از وسیله نقلیه قرار گرفته كه هم وسیله نقلیه را می بیند، هم مسیر حركت آن و هم مردمان پیرامون آن را اندیشكده با چنین كارایی تأثیراتی شگرفی دارد.

رنجبر بیان كرد: دانشگاه ها و جهاد دانشگاهی باید به سمت تشكیل اندیشكده بروند تا پژوهشكده؛ اندیشكده ارتباط مستمر با جامعه دارد و برخلاف بسیاری از پژوهشكده هادر فضای منقطع از جامعه فعالیت نمیكند، درست مانند آن چه شورای جهاد تبیین به دنبال آن است.



وضعیت شناسی دقیق در جهاددانشگاهی

هادی زینی، دبیر شواری جهاد تبیین در جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی نیز گفت: امید است كه این شورا با ساختاری متشكل از سمن های مردم نهاد، مسئولان صاحبنظر و مطرح استان و همچنین توان علمی اساتید دانشگاه بتواند در شناسایی آسیب های اجتماعی، اولویت بندی آنها و جستجوی راهی مطلوب برای رفع آنها گام بردارد.

وی یادآور شد: این شورا خواهد كوشید با وضعیت شناسی دقیق، مطلوب نگاری و نقشه نویسی با مثلثی متشكل از سمن های مردم نهاد، نخبگان دانشگاهی و مسئولان حاكمیتی برای كاهش آسیب های اجتماعی استان تلاش كند.

انتهای پیام