ندا اظهری، مترجم: معلولیت شاید محدودیت نباشد اما در بسیاری از موارد باعث می شود نگاه متفاوتی به این گروه از افراد جامعه وجود داشته باشد. برخی معلولیت آنها را بهانه ای برای یك جا نشستن و دورماندن از فعالیت های اجتماعی تلقی می كنند و همین امر، بی توجهی نسبت به آنها را به دنبال دارد. اما آنچه تجربه ثابت كرده این است كه این افراد نه تنها چیزی از بقیه كم ندارند، بلكه باتوجه به اعتمادبه نفسی كه دارند قادرند فعالیت هایی را انجام دهند كه شاید افراد عادی به سختی از عهده آنها برآیند. درست است كه در برخی جوامع، این گروه از افراد خاص مورد بی توجهی و بی مهری قرار می گیرند اما بسیاری از دولت ها هم هستند كه نگاه ویژه ای به این قشر از جامعه دارند و توانمندی های آنها را باور كرده و روی آنها سرمایه گذاری می كنند تا آنها نیز فرصت كافی برای ظهور و بروز قابلیت های خود را پیدا كرده و بتوانند خود را ثابت كنند. در ادامه به بررسی آموزش عالی چند كشور دنیا می پردازیم كه شرایط خاصی را برای تحصیل دانشجویان با شرایط خاص فراهم كرده اند.

طرح 7 ساله دسترسی ملی در ایرلند

دانشگاه های ایرلند در نظر دارند در طرح جدیدی موسوم به «طرح دسترسی ملی» با آخرین و جدیدترین اصلاحات ممكن، شرایط مناسبی را برای تحصیل دانشجویان با شرایط خاص فراهم كنند. به گزارش universityworldnews، این طرح كه قرار است بین سال های 2022 تا 2028 اجرایی شود، به دنبال پیشرفت بیشتر در زمینه افزایش پذیرش دانشجویان خاص است. البته استارت این طرح از چند سال گذشته زده شده اما هنوز هم نقص هایی وجود دارد و باید تسهیلاتی در این زمینه صورت گیرد. به گفته سیمون هریس، وزیر آموزش عالی، پژوهش، نوآوری و علوم ایرلند، این طرح كه چهارمین طرح ملی دسترسی به شمار می رود، یك استراتژی عملیاتی برای یكسان سازی دسترسی، مشاركت و موفقیت در آموزش عالی گروه های خاصی از دانشجویان است. این طرح در اولویت ملی وتعهدی كلیدی در برنامه های دولتی است. سازمان آموزش عالی ایرلند با اختصاص 35 میلیون یورو اضافی در طول این برنامه 7 ساله، اعلام كرده است كه كل سرمایه گذاری روی این طرح ملی در مجموع به 98 میلیون یورو می رسد.
افزایش سهم دانشجویان مناطق محروم: جدیدترین آمارها نشان می دهد احتمال ثبت نام جوانان طبقه مرفه در دانشگاه های ایرلند تقریبا دو برابر جوانان طبقه محروم جامعه است. هدف طرح جدید این است كه بتواند آمار ثبت نام جوانان محروم را كه درحال حاضر 42 درصد از دانشجویان دانشگاه های ایرلند را شامل می شود، به 54 درصد برساند. یك پنجم از تمام دانشجویان محرومی كه وارد دانشگاه می شوند باید دانشجویان بالغ باشند، درحالی كه این آمار در حال حاضر تنها 11 درصد را شامل می شود. دانشجویان محرومی كه شامل این طرح می شوند، افراد بی خانمان، بازماندگان خشونت های خانگی، مهاجران، پناهندگان و كسانی را در بر می گیرد كه تجربه ای در سیستم مراقبت یا سیستم عدالت كیفری دارند.
دانشجویان غیر ایرلندی: مسافران ایرلندی و جوامع رومی نیز از دیگر گروه های هدف این طرح هستند. درحال حاضر، حدود یك درصد از مسافران ایرلندی در مقایسه با 55 درصد از جمعیت عمومی بزرگسالان دارای مدرك سطح سه دانشگاهی هستند. در سال تحصیلی گذشته تنها 33 مسافر ایرلندی در آموزش عالی این كشور ثبت نام كردند كه قرار است در طرح جدید این تعداد به 150 نفر افزایش یابد كه بیانگر 0.32درصد از تمام ورودی ها در مقایسه با 0.07درصد از ورودی های جدید است.
دانشجویان معلول: از دیگر گروه هایی كه قرار است در این طرح تحت پوشش قرارگیرند، دانشجویان دارای معلولیت های ذهنی هستند كه در سال تحصیلی حاضر، 12.4 درصد از كل دانشجویان دانشگاه های ایرلند را تشكیل می دهند. البته این معلولیت، ناتوانی جسمی حركتی، ناشنوایی یا كم شنوایی و نابینایی و اختلال دید را نیز شامل می شود. این طرح جدید قرار است آمار تمام ورودی های جدید را تا 16 درصد رشد دهد.
جذب دانشجویان مبتلا به اوتیسم: دانشگاه های ایرلند در نظر دارند در قالب طرح دسترسی ملی تعداد بیشتری از مبتلایان به اوتیسم را در دانشگاه ها ثبت نام كنند. تاكنون هیچ آمار رسمی از شمار دانشجویان مبتلا به اوتیسم در دانشگاه های ایرلند منتشر نشده، این درحالی است كه دست كم 1400 دانشجو با اختلال طیف اوتیسم در دانشگاه ها تحصیل می كنند. این طرح كه بخشی از طرح دسترسی ملی است، از سال 2022 تا 2025 در قالب طرحی چهار ساله اجرایی می شود و در این راستا قرار است سالانه بودجه ای 3 میلیون یورویی را دریافت كند كه طی چهارسال، سهم 12 میلیون یورویی از بودجه 98 میلیون یورویی این طرح را به خود اختصاص خواهد داد. طبق این طرح، قرار است كاركنان و استادان دانشگاه ها برای برخورد با این دانشجویان آموزش های ویژه ببینند و شیوه های فراگیر در پردیس های دانشگاهی برقرار شود. این موارد شامل بهبود دسترسی به پردیس های دانشگاهی با طراحی اتاق های حسی یا نقاط آرام می شود.

حضور مشاور یا هماهنگ كننده دانشجویان خاص در دانشگاه های انگلیس

دانشگاه ها و كالج های انگلیس به طور فزاینده ای از نیازهایی كه دانشجویان ناتوان و معلول دارند، آگاه هستند و به شیوه های مختلف تلاش می كنند از این قشر حمایت كنند و حتی كمك های مالی به آنها ارائه كنند. دانشگاه ها و كالج های آموش عالی این كشور تلاش كرده اند خوابگاه و اقامتگاهی را دراختیار دانشجویان معلول و خاص قرار دهند كه طبق نیاز آنها طراحی و مجهز شده باشد. همچنین مراقبت های لازم برای آنها درنظر گرفته شده و برای این منظور از كارگران حرفه ای برای مراقبت از این دانشجویان بهره می برند. برخی دانشگاه ها برای این امر از داوطلبان كمك به دانشجویان معلول استفاده می كنند. به گزارش nidirect، معمولا هركدام از دانشگاه ها و كالج های انگلیس دارای یك مشاور یا هماهنگ كننده یادگیری در امور معلولان هستند تا این دانشجویان بتوانند بیشترین بهره را از زمانی كه برای آموزش صرف می كنند، ببرند.
بیشتر دانشگاه های انگلیس خدماتی را به این دانشجویان ارائه می دهند كه از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره كرد: ارائه مواد درسی به خط بریل و دیگر فرم های دردسترس كه قابل استفاده دانشجویان معلول و خاص باشد؛ اطمینان از اینكه بنا و سازه و نیز تجهیزات دانشگاه برای استفاده دانشجویان معلول مناسب هستند؛ ترغیب به استفاده از شیوه های انعطاف پذیر در آموزش؛ حمایت و كمك به دانشجویان معلول هنگام برگزاری آزمون و ارائه زمانی اضافی برای تكمیل واحدها. علاوه بر این خدمات، امكانات دیگری هم دراختیار این گروه از دانشجویان قرار می گیرد مانند اینكه فردی باشد كه كلمات را در قالب زبان اشاره برای آنها تفسیر كند؛ برایشان نت برداری كند؛ كلمات را به عنوان مثال در جلسه آزمون یادداشت كند و به آنها كمك كند بر موانع فیزیكی غلبه كنند.
در كنار تمام مزایایی كه در اختیار دانشجویان معلول در دانشگاه های انگلیس قرار می گیرد، این گروه از دانشجویان درصورت داشتن یك اختلال وضعیت خاص سلامت مانند سلامت ذهنی یا دشواری در یادگیری مانند اختلال در خواندن می توانند از كمك های مازاد مالی بهره مند شوند. اگر این دانشجویان واجد شرایط كمك هزینه دانشجویان معلول هستند، علاوه بر آن، كمك های استانداردی فراتر از آنچه به آنها اعطا شده، دریافت می كنند.

رشد دانشجویان معلول در دانشگاه های آمریكا

به گزارش greatvaluecolleges، موضع مواجهه با دانشجویان معلول و ارائه خدمت به این قشر در ایالت ها و دانشگاه های مختلف آمریكا متفاوت است. برخی كالج ها و دانشگاه ها در آمریكا به خوبی برای حضور دانشجویان معلول مجهز شده اند، درحالی كه برخی از آنها هنوز برای تجهیز شدن راهی طولانی را باید طی كنند. خوشبختانه دانشگاه های این كشور با ارائه خدمت به دانشجویان معلول نشان داده است كه معلولیت نشانه عقب ماندن از آموزش و جامعه نیست. دانشگاه میسوری آمریكا در بخشی كه به عنوان مركز معلولان راه اندازی كرده، به دانشجویان خاص كمك می كند راحت تر بتوانند از امكانات ارائه شده در دانشگاه بهره مند شوند. در بخشی از این مركز، امكان دستیابی دیجیتال در اختیار این گروه از دانشجویان قرار گرفته كه طراحی و توسعه وب سایت، نرم افزار و سایر رسانه ها را برای هر گروهی فارغ از معلولان قابل استفاده می كند. در بخش مركز معلولان توصیه شده كه نوشته ها و متونی كه به صورت دیجیتال برای معلولان نوشته می شوند باید براساس سرفصل از هم جدا شوند و طبق سبك صفحه ای با سرفصل از هم جدا شوند تا استفاده از متن برای این گروه از دانشجویان راحت تر قابل استفاده باشد.
علاوه بر این توصیه شده كه از رنگ های متضاد برای نوشتن در داخل پوسترها، تراكت و صفحه های وب استفاده شود تا به ویژه برای دانشجویانی كه كوررنگی دارندیا كم بینا هستند یا معلولیت دیگری دارند، راحت تر قابل مشاهده و استفاده باشد. حتما برای تصاویر و عكس های به كاررفته داخل سایت زیرنویس یا تگ استفاده كنید. این كار علاوه بر توضیح راحت تر عكس ها، انتشار آنها را نیز آسان تر می كند. در مركز معلولان این دانشگاه طرحی با عنوان مربیان دانشگاه در نظر گرفته شده كه دانشجویان معلول را برای بهره مندی از امكانات این مركز راهنمایی می كند. این طرح دانشجویان را به فردی متصل می كند كه قادر است از دانشجویان معلول در روابط دانشگاهی حمایت و آنها را ترغیب و هدایت كند. این فرد هماهنگ كننده علاوه بر هماهنگی خوابگاه، در برقراری تعادل در خواسته های دانشگاه، ایجاد فرصت های لازم برای ارتباط آنها با دانشگاه نیز موثر عمل می كنند. برای بسیاری از دانشجویانی كه دچار معلولیت در یادگیری هستند، در درك دوره های درسی با كمك شیوه های سنتی كلاس درس مشكل دارند. از این رو بسیاری از دانشگاه های آمریكایی خدمات حمایتی را برای كمك به دانشجویان در پیشرفت بیشتر و یادگیری در دستور كار قرار داده اند. دستیاران حاضر در كلاس درس، ارائه فناوری های تطبیقی و زمان اضافی برای تكمیل تكالیف ازجمله امتیازهایی است كه برای این قبیل دانشجویان در نظر گرفته می شود. از هر پنج دانشجوی مقطع كارشناسی، یك دانشجو از معلولیت رنج می برد یا دچار مشكل در یادگیری است. بسیاری از این دانشجویان در دانشگاه های آمریكا از طرح های آموزشی شخصی یا طرح های اقامتی ویژه استفاده می كنند كه شامل دستورالعمل ها، خدمات و امكانات آموزشی موردنیاز برای كمك به موفقیت آنهاست. فضای فیزیكی دانشگاه ها به گونه ای طراحی می شود كه با شرایط دانشجویان معلول منطبق بوده و از فناوری های كمكی برای بهبود یادگیری آنها استفاده می شود. همچنین تغییراتی در ارائه مفاهیم، مواد آزمون و طرح ریزی تكالیف انجام شده است. بسیاری از دانشگاه های آمریكا از شیوه یادگیری جایگزین استفاده می كنند كه به دانشجویان در یادگیری موثرتر كمك می كند.

اصلاحات آموزش عالی در چین به نفع دانشجویان معلول

بیشتر دانشجویان معلول در چین از طریق آزمون ورودی دانشگاه ها موسوم به «گائوكائو» پذیرش می شوند. آمارها نشان می دهد كه شمار جذب دانشجویان معلول در مقایسه با گذشته افزایش یافته و این گروه همراه با فردی كه به آنها كمك می كند، وارد دانشگاه می شوند. این افزایش جذب، به بهبود وضعیت اقتصادی و توسعه اجتماعی كمك می كند. در چین حدود 85 میلیون فرد معلول ثبت شده اند. طبق آخرین آماری كه در سال 2007 ارائه شده بود، تنها 1.13 درصد از معلولان بالای 6 سال در این كشور از آموزش برخوردار می شوند. این درحالی است كه نرخ سواد در چین 44 درصد اعلام شده است. دانشگاه های چین علاوه بر اینكه متون به خط بریل را برای دانشجویان فراهم می كنند، برخی دوره های اختصاصی را هم برای آنها برگزار می كنند تا بتوانند در صورت عدم حضور در كلاس های درس، دروس ارائه شده را در برنامه درسی خود جایگزین كنند. همچنین از گروه های داوطلب برای كمك به این گروه از دانشجویان استفاده می شود.
به گزارش chinadaily، مقامات دانشگاهی چین در نظر دارند در چهاردهمین طرح پنج ساله بین سال های 2021 تا 2025، حضور دانشجویان معلول را در پردیس های دانشگاهی و محیط های كار تقویت كنند. بین سال های 2016 و 2020، حدود 57 هزار و 477 دانشجوی معلول در دانشگاه های چین ثبت نام كرده بودند كه نسبت به سال های 2011 تا 2015 با رشد 50 درصد روبه رو بوده اند. مقامات تلاش می كنند مدارك فنی وحرفه ای و آزمون های زبان انگلیسی دانشگاهی به طور فراگیر برای داوطلبان معلول قابل دسترس باشد. حمایت از آنها در محوطه دانشگاه ها نیز افزایش می یابد. بیشتر دانشجویان معلول دارای نقص بینایی در رشته طب سوزنی و ماساژ و دانشجویان ناشنوا و كم شنوا بیشتر در رشته موسیقی تحصیل می كنند. افزایش زمان آزمون ها، دسترسی به خط بریل یا استفاده از كاراكترهای بزرگ تر در صفحات كاغذ و استفاده از زبان اشاره، معافیت از شركت در آزمون های درك شنیداری زبان های خارجی جزء امكاناتی است كه دانشگاه های چین در اختیار دانشجویان معلول خود قرار می دهد.

تمام امكانات رفاهی برای دانشجویان معلول در دانشگاه های ژاپن

دانشگاه های ژاپن هم مانند دیگر كشورها خدماتی را به دانشجویان معلول خود ارائه می دهد تا آنها بتوانند را آرامش بیشتری به تحصیل بپردازند. آزمون مركز ملی پذیرش دانشگاه ها در ژاپن اقدامات امتحانی ویژه ای را برای دانشجویان معلول تعیین كرده است. دانشگاه ها تا حد امكان برای تردد دانشجویان معلول آماده شده تا در ورود و خروج و جابه جایی در آن دچار مشكل نشوند. كلاس های درس مجهز به سیستم رزرو صندلی هستند و بر این اساس طبق نیاز دانشجویان معلول، دانشگاه ترتیبی داده تا آنها بتوانند با كمك این سیستم رزرو صندلی، نقطه مناسبی را در كلاس درس برای خود رزرو كنند. برخی خوابگاه ها هم دارای اتاق های قابل دسترسی هستند كه امكان استفاده برای این گروه از دانشجویان را تسهیل می كند. استفاده از سیستم بزرگنمایی فونت نوشته ها كه امكان بزرگ تر كردن فونت متون را به آنها می دهد ازجمله امكانات دانشگاهی به شمار می رود. سیستم تبدیل متن به PDF امكان دیگری است كه می تواند متون مختلف را به فرمت PDF تبدیل كند تا دانشجویان معلول بتوانند به راحتی آنها را با استفاده از قابلیت زوم در كامپیوتر مطالعه كنند. سیستم دیگر، تبدیل متن به گفتار است تا آنها بتوانند با استفاده از این امكان، متن را تبدیل به گفتار و آن را در كامپیوتر گوش كنند. این قابلیت برای دانشجویان نابینا بسیار كاربردی است. همچنین یك سیستم نرم افزاری تبدیل متن به خط بریل هم برای آنها در نظر گرفته شده كه برای كتاب های متنی مورداستفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، یك فرد حامی می تواند متن یا سایر نوشته ها را با صدای بلند برای دانشجو بخواند. برای این كار اتاق های خاصی در كتابخانه های دانشگاهی ژاپن تعبیه شده است. در مطالب ویدئویی، فرد حامی می تواند متن گفت وگوی فیلم های آموزشی كلاس های درس را پیش تر دریافت كند تا بتواند گفت وگوها را رونویسی كرده و آنها را به شرح فیلم اضافه كند.