دانستنی های سلامت؛
روش های درمان آرتوروز فك
طبق بررسی های صورت گرفته احتمالاً حدود 15٪ از جمعیت جهان به آرتروز فك مبتلا هستند. همچنین مطالعات نشان می دهد كه احتمال شیوع آرتروز فك در زنان بیشتر از مردان است.
آرتروز فك چیست؟
به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مركز سمنان ،مفصل فك نیز مانند سایر مفاصل بدن امكان دارد كه دچار آرتروز شود. آرتروز فك می تواند شكل و عملكرد فك را تغییر دهد. این عارضه ممكن است در یك یا هر دو طرف فك رخ دهد. شدت آرتروز فك می تواند خفیف یا شدید باشد و ممكن است با گذشت زمان بدتر شود. این بیماری همچنین منجر به بروز علائم مرتبط با اختلالات مفصل گیجگاهی فكی خواهد شد.
طبق بررسی های صورت گرفته احتمالاً حدود 15٪ از جمعیت جهان به آرتروز فك مبتلا هستند. همچنین مطالعات نشان می دهد كه احتمال شیوع آرتروز فك در زنان بیشتر از مردان است.
شایع ترین علائم آرتروز فك
علائم آرتروز فك بسته به شدت آن متفاوت است. برخی از شایع ترین علائم آرتروز فك عبارتند از:
• احساس دردی كه می تواند در هنگام حركت فك رخ دهد
• التهاب در مفاصل فك یا اطراف آن
• محدود شدن حركت مفصل یا قفل شدن فك
• حساسیت فكی
• صدا دادن فك
• سفتی فك به خصوص در صبح
• مشكل در جویدن
• درد صورت یا درد در اطراف گوش یا گردن
• سردرد
• درد دندان
درصورت مشاهده یك یا چند مورد از این علائم بهتر است به دندان پزشك مراجعه كنید تا علت را ریشه یابی كند.

نحوه تشخیص آرتروز فك
وقتی به علت درد فك به پزشك مراجعه می كنید. ممكن است پزشك برای تشخیص دقیق علت درد در ناحیه فك آزمایش های تصویربرداری را تجویز كند. این آزمایش ها شامل موارد است:
• آزمایش اشعه ایكس از فك؛
• آزمایش سی تی CT (توموگرافی كامپیوتری) برای بهتر دیدن استخوان های فك و بافت مفصلی؛
• MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) برای اینكه مشخص شود آیا فك شما از نظر ساختاری مشكلی دارد یا خیر.
آیا برای درمان آرتروز فك راهی وجود دارد؟
تاكنون هیچ راه مؤثری برای درمان آرتروز فك ارائه نشده است. راه های درمانی موجود برای كنترل بیماری استفاده می شوند. آرتروز فك با تخریب بافت های سخت و نرم اطراف مفصل فك بروز می كند.
برای درمان آرتریت فك باید به علت بروز آن توجه كرد. به طور كلی اهداف زیر در درمان آن دنبال می شود:
• جلوگیری از آسیب های بعدی فك
• مدیریت درد بیمار
• حفظ عملكرد فك ها

اقدامات اولیه برای درمان
اقدامات اولیه برای جلوگیری از پیشرفت آرتروز فك باعث می شود بیمار از بروز علائم جدی این بیماری در امان بماند. از جمله این اقدامات اولیه برای درمان آرتروز فك می توان به این موارد اشاره كرد:
• استراحت دادن به فك ها
• تمرینات فیزیوتراپی
• مصرف دارو های ضدالتهابی و غیراستروئیدی
• استفاده از محافظ دهان برای جلوگیری از ساییده شدن دندان ها

معرفی شیوه های درمان
با توجه به شدت و میزان علائم، پزشك جهت درمان آرتریت فك احتمالاً روش های زیر را تجویز خواهد كرد:
• تحریك الكتریكی
• پماد های موضعی
• تزریق استروئید
• تزریق اسید هیالورونیك
• طب سوزنی
مصرف دارو های خوراكی برای تسكین درد كمك زیادی می كند.

درمان با دارو های خوراكی
• شل كننده های عضلانی
• دارو های تسكین دهنده ی درد
• دارو های ضد افسردگی
• دارو های تعدیل ¬كننده و سركوب¬ كننده¬ ی سیستم ایمنی

روش های طب فیزیكی برای درمان آرتروز فك
روش های نوین طب فیزیكی می تواند درجات خفیف تا متوسط آرتروز را به راحتی درمان كند. رایج ترین روش های درمان آرتروز فك در طب فیزیكی عبارتند از:

روش های فیزیوتراپی

در روش های فیزیوتراپی پزشك طب فیزیكی از روش های درمانی فعال و غیر فعال استفاده می كند. در روش فعال پزشك ورزش های خاصی را به بیمار آموزش می دهد كه با حركات ورزشی، درد، التهابات مفصل و فشار روی فك تا حدود زیادی كاهش پیدا كند. همچنین متخصص طب فیزیكی و توانبخشی از ماساژ برای درمان آرتروز فك نیز بهره می گیرد. ماساژ درمانی باعث افزایش جریان گردش خون در بافت می شود و باعث ترشح اپیوئید های درون زاد و سركوب كننده های درد مانند انكفالین می شود و مشكلات بیمار تا حدود زیادی كاهش می یابد.

لیزر درمانی

درمان آرتروز فك با لیزر تراپی می تواند یك روش درمانی مكمل باشد. طول موج های نور باعث كاهش التهاب مفصل می شوند و با افزایش گردش خون در محل فك درد را نیز كاهش می دهند. افرادی كه با مشكل قفل شدن فك مواجه هستند؛ بعد از این روش درمانی مشكلات آن ها كمتر می شود.

آیا می توان از جراحی برای درمان آرتروز فك استفاده كرد؟

جراحی فك آخرین گزینه برای درمان آرتروز فك است. درحقیقت چنانچه درمان های سبك تر در تسكین درد فك یا دیگر مشكلات بیمار مؤثر نباشند پزشك ممكن است جراحی فك را پیشنهاد دهد. یكی از گزینه های جراحی فك، آرتروسكوپی با روش آرتروسنتز است. در این روش، بدن مورد حداقل تهاجم قرار می گیرد و در عین حال، با میزان موفقیت بالایی نیز درمان می گردد.
در طی این روش، پزشك متخصص یك یا چند سوراخ كوچك در بالای مفصل فك ایجاد می كند. سپس با استفاده از یك آرتروسكوپ، مفصل را مورد بررسی قرار می دهد. این ابزار پزشكی مجهز به نور و لنز است و زمانی كه به داخل بدن هدایت می شود، تصویر واضحی از اندام های درونی در اختیار پزشك قرار می دهد. جراحی با استفاده از ابزار های دیگر انجام خواهد شد.
تعویض مفصل نیز دیگر گزینه برای درمان آرتروز فك می باشد .

اقدامات پزشكی برای جراحی فك شامل موارد زیر است:

• خارج كردن بافت آسیب دیده
• تغییر شكل مفصل
• تسكین ورم
همچنین در طی عمل فك، پزشك مایعی را به فك تزریق خواهد كرد. به این شیوه ی درمانی آرتروسنتز گفته می شود. این مایع باعث از بین رفتن مواد شیمیایی می‏ شود كه در اثر التهاب تولید شده اند. این امر سبب می شود تا فشار از روی مفصل فك كاهش یابد. در نتیجه، فك دامنه ی حركت طبیعی خود را پیدا خواهد كرد.
تعویض مفصل نیز دیگر گزینه برای درمان آرتروز فك می باشد.

استفاده از روش های خانگی
اگر آرتریت فك شدید نباشد می توانید آن را با راهكار های ساده ای كنترل كنید. برخی از اقدامات خانگی به بهبود درد و علائم كمك می كند.
به فك خود استراحت دهید
برای این منظور لازم است تا از باز كردن بی مورد فك اجتناب نمایید. همچنین بهتر است به سراغ مواد غذایی بروید كه كمتر نیاز به جویدن دارند. از خوردن خوراكی هایی كه باعث ایجاد چسبندگی در دهان و دندان می شوند خودداری نمایید.
از كمپرس سرد و گرم استفاده نمایید
كمپرس سرد با كاهش جریان خون باعث كاهش درد در ناحیه ی آسیب دیده می شود. این در حالی است كه كمپرس آب گرم، باعث جریان خون بهتر شده و منجر به ترمیم بافت آسیب دیده می شود.
تمرینات مخصوص فك
انجام تمرینات اختصاصی فك ممكن است به تقویت عضلات فك و بهبود حركت مفاصل كمك كند.
به سراغ تمرینات ریلكسیشن بروید.
برای كاهش درد فك هنگام استرس، فك خود را ببندید و تمرینات آرامش بخش انجام دهید. این امر اضطراب را كاهش داده و باعث آرامش عمومی بدن خواهد شد.
عضلات فك را ماساژ دهید
ماساژ دادن عضلات فك به بهبود جریان خون كمك خواهد كرد.
ممكن است پزشك برای درمان آرتروز فك استفاده از محافظ دندان را پیشنهاد دهد.

محافظ دهان چیست و چگونه به درمان آرتروز فك كمك می كند؟
اگر به آرتروز فك مبتلا هستید و مستعد دندان قروچه هم هستید ممكن است پزشك به شما استفاده از محافظ دهان را پیشنهاد دهد. محافظ دهان وسیله ای است كه برای محافظت از دندان ها در برابر حركات نابه جای فك و یا آسیب دیدگی های ورزشی استفاده می شود. این محافظ همچنین می تواند به كاهش خر و پف نیز كمك كند. با این حال، این وسیله برای همه ی كاربرد ها به طور یكسان طراحی و ساخته نمی شود.
از انواع محافظ دهان می توان به این موارد اشاره كرد:
محافظ های پیش ساخته دهان (Stock)
این نوع از گارد های دهانی از مقرون به صرفه ترین انواع آن ها هستند. این ابزار در اكثر داروخانه ها و فروشگاه ها به فروش می رسد و در اندازه های كوچك، متوسط و بزرگ ساخته می شود. این نوع محافظ معمولاً دندان های فوقانی را پوشش می دهد.
محافظ دهان Boil and bite
این محافظ ها در یك سایز تهیه می شوند و با قرار گرفتن در آب داغ، تغییر اندازه می دهند.
محافظ دهان سفارشی
این نوع محافظ دهان بعد از اندازه گیری دقیق فك بیمار ساخته می شود.
تشخیص زودهنگام آرتروز فك به جلوگیری از دیگر آسیب های فك كمك خواهد كرد.

كلام آخر...
تشخیص به موقع آرتروز فك یا اختلالات مفصل گیجگاهی فك به جلوگیری از دیگر آسیب های فك كمك خواهد كرد. پس اگر مدت زیادی است كه در ناحیه فك درد و ناراحتی دارید بهتر است حتماً به دندانپزشك مراجعه كنید تا علت آن را شناسایی كند. معمولاً اولین خط درمانی كه پزشك به شما پیشنهاد خواهد داد، روش های سبك تر درمانی است.