شیب تند سالمندی در كشور نسبت به كشورهای توسعه یافته سرعت سالمند شدن در كشور نسبت به كشورهای توسعه یافته سریعتر است ،زمان كمتری برای ایجاد زیرساخت در اختیار داریم. فرهنگ سازی ،اصلاح نگرش باید از سطح ملی انجام شود. به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از استان مركزی؛ آمارها در ایران حاكی از آن است كه هرم جمعیتی كشور به شیب سالمندی گرایش دارد و تا سال 1410 جمعیت میانسال به ایستگاه پیری می رسد. بیش از 30درصد مردم كشور بالای 50سال خواهند داشت كه این امر هشداری برای تصمیم سازان كلان اجرایی و شهری است تا با اقدامی بهنگام زیرساخت های لازم را از هم اینك مهیا كنند.

سازمان ملل پیری جمعیت را اینگونه تعریف كرده است.

پیری جمعیت فرآیندی است كه طی آن افراد مسن به یك سهم بزرگ از كل جمعیت تبدیل می شوند، جهان به سرعت در حال پیرشدن است، پیری جمعیت یك فرآیند شناخته شده تحت عنوان انتقال جمعیتی است كه مرگ و میر و نرخ باروری آن در جمعیت كاهش و امید به زندگی افزایش می یابد و ساختار سنی جمعیت از گروه جوان به گروه سالمند تغییر پیدا می كند.

پیری جمعیت را از دو جنبه می توان مورد بررسی قرار داد: یكی مربوط به سالخوردگی ساختار سنی جمعیت و جنبه دیگر مربوط به افزایش تعداد سالمندان كه نتیجه آن باز سالخوردگی جمعیت است .

پدیده ی افزایش جمعیت سالمندان یكی از مهمترین چالش های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در قرن بیست ویكم بشمار می رود.

افزایش تعداد و نسبت سالمندان در جامعه، در صورت آماده نبودن زیرساخت های لازم، یك چالش جدی برای نظام های رفاه اجتماعی و سلامت ایجاد می كند .

مسائلی چون نبود حمایت های اجتماعی، نداشتن شغل و نقش اجتماعی، مخارج زندگی و به ویژه هزینه های بهداشتی درمانی سرسام آور و غیره از جمله مواردی است كه لزوم توجه بیشتر به این قشر از جامعه را نمایان می سازد. برنامه ریزی آینده محور برای حل مشكلات این قشر از جمعیت یكی از مسائل ضروری است.

با توجه به موارد بیان شده خبرگزاری علم و فناوری از استان مركزی؛ به گفتگویی با خانم دكتر شهلا نظری مدیرگروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشكی اراك داشته كه در ذیل آمده است.

1-متولی كمیته راهبردی ساماندهی سالمندان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و دانشگاه علوم پزشكی است تا امروز چه اقداماتی در استان مركزی در رابطه با سالمندی انجام داده است؟

سندملی سالمندان كه در سال 1399 ابلاغ شده است این سند توسط چندین دستگاه از جمله وزارت بهداشت ، وزارت كشور ، وزارت رفاه ، سازمان بهزیستی ، كمیته امداد ، سازمان برنامه و بودجه و... تدوین شده است.

وزارت بهداشت هم مثل سایر دستگاه ها در اجرای برنامه های راهبردی سند دخیل است و یكی از این راهبردها كه جزء وظایف اصلی وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشكی است. توانمندسازی سالمندان و دیگری حفظ ارتقای سلامت جسمی ، روانی ، اجتماعی و معنوی سالمندان هر چند در برخی از راهبردهای دیگر نیز به عنوان همكار ایفای نقش می كند.در حال حاضر اقدامات دانشگاه علوم پزشكی مراقبت سالمندان در مناطق تحت پوشش خود در روستا و شهر طبق مراقبتهای تعریف شده از طرف اداره سالمندان انجام می شود. از نظر سلامت جسمی و روانی سالمندان تحت پوشش بررسی می شوند و در صورت نیاز ارجاع به پزشك و سطوح بالاتر انجام می شود.البته همه سالمندان جهت مراقبت مراجعه نمی كنند.

2-با توجه به اینكه یكی از پیرترین شهرها هستیم امكاناتی كه برای سالمندان در نظر گرفته شده و زیرساختهای لازم چیست؟ اقدامات دستگاه های اجرایی در رابطه با سالمندی جمعیت چیست؟

استان مركزی از استان های سالمند كشور است (بین سومین تا پنجمین استان)و تفرش پیرترین شهر استان می باشد. فراهم كردن زیرساختها فقط به عهده علوم پزشكی نیست و نیاز به اقدامات اساسی توسط سایر دستگاه ها می باشد (در حوزه سلامت برخی اقدامات از جمله انجام مراقبتها بخشی از سالمندان در واحدهای بهداشتی صورت گرفته و خدمات تشخیصی و درمانی نیز در حوزه درمان انجام می شود.



3-ارائه راه حل مناسب برای مشكل سالخوردگی جمعیت، در اراك چیست؟

راه حل مناسب افزایش نرخ باروری كل در سطح استان است كه منجر به افزایش جمعیت جوان و مولد خواهد شد كه قطعا در سالخوردگی استان تاثیر گذار است.امید است با اجرای كامل و دقیق قانون جوانی جمعیت به این هدف نائل شویم. البته كار بسیار سخت و هزینه بر و دیربازدهی می باشد.

4-استان با پیری جمعیت روبرو است كه تبعات زیادی را به همراه دارد .با توجه به اینكه باید كرامت این قشر حفظ شود از آنجایی كه این قشر دریافت كننده خدمات هستند و نیاز به اقدامات درمانی و دارویی زیاد دارند آیا بستر برای نگهداری آنها در استان فراهم است؟

بستر لازم كه فراهم نیست ، امكانات موجود كافی و مناسب نیست مراكز نگهداری شبانه روزی سالمندان در شهرهای اراك-آشتیان- تفرش و دلیجان وجود دارد. تعدادی مركز ارائه خدمات روزانه در سطح شهر اراك هم وجود دارد ولی كافی نیست و همه سالمندان امكان استفاده از آنها را ندارند.در ضمن برای استفاده از آنها پرداخت شهریه نیاز است كه اكثر سالمندان توان پرداخت آنرا ندارند.



5-جلوی روند پیری را قادر نیستیم بگیریم ولی می تونیم شهری كه دوستدار سالمند هست را تدارك ببینیم مثل دسترسی آسان به وسایل حمل و نقل، ارتباطات و اطلاعات، اشتغال متناسب با پیری، امكانات بهداشتی و درمانی و تفریحی را به صورت ویژه برای افراد كم توان حركتی و سالخوردگان دنبال كرد آیا برای این مسائل اقداماتی در استان انجام شده است؟

شهر دوستدار سالمند یكی از پیشنهادات مطرح شده در شورای سالمندان استان بوده است كه چندین سال است اراك را به عنوان شهر پیشنهادی مطرح كردند ولی اقدام خاصی در این زمینه انجام نشده است البته جلساتی در این خصوص با حضور دستگاه های مسئول و همكار برگزار شده است ولی متاسفانه اقدام اساسی و تغییرات مورد نیاز در شهر دیده نمی شود.

6-پدیده سالمندی در قرن 21 برای همه جهان در حال وقوع هست در رابطه با فرهنگ سازی و اصلاح نگرش در سطوح تصمیم سازی در این راستا توضیحی را بفرمایید؟

بله پدیده سالمندی جهانی است ولی سرعت سالمند شدن در كشور ما نسبت به كشورهای توسعه یافته بسیار سریعتر است و این باعث می شود كه زمان كمتری برای ایجاد زیرساخت در اختیار داشته باشیم. فرهنگ سازی -اصلاح نگرش بایستی از سطح ملی انجام شود البته در سطوح استانی هم با توجه به اختیارات و وظایف موجود در این زمینه و سالمند بودن استان باید حتما در اولویت قرار گیرد.



7-اراك برای جمعیت سالمند كلینیك طب سالمندی با هدف تكریم، احترام و حقوق سالمندی در چندین سال پیش افتتاح كرد ؟ چه خدماتی در این كلینیك ارائه می شود و چه میزان رشد داشته آیا استقبال بوده است؟

هنوز كلینیك طب سالمندی در اراك افتتاح نشده است .هر چند كه كلینیك توانبخشی ایثار زیر مجموعه دانشكده توانبخشی دانشگاه علوم پزشكی اراك از حدود 2سال پیش خدماتی از جمله شنوایی سنجی، فیزیوتراپی را به گروه سالمندان در كنار سایر مراجعین ارائه می دهد.

8-چه زیر ساختهایی در استان مركزی امروز انجام شده و در حال انجام است كه در آینده سالمندان ما كیفیت زندگی بهتری داشته باشند؟

نسبت به زیرساختهای مورد نیاز و مطلوب بسیار فاصله وجود دارد ولی فعلا در حد ارائه خدمات مراقبتی برای بخشی از سالمندان در واحدهای بهداشتی شهر و روستا و شناسایی سالمندان پرخطر و ارجاع آنان به سازمان های حمایتی در حوزه معاونت بهداشتی و در اولویت قرار دادن مراجعین سالمند برای دریافت نوبت در كلینیك های وابسته به دانشگاه علوم پزشكی اقداماتی صورت گرفته است. سایر زیرساختهای بایستی از دستگاه های متولی دیگری مطالبه شود.



9-یكی از مباحثی كه در سال 1400مطرح شد سالمندی زنانه در اراك بود به گونه ای كه طبق آمار بیان شد به ازای هر 100 زن سالمند 92مردسالمند داریم دلیل به وجود آمدن این مورد چیست؟

زنانه شدن سالمندی فقط مربوط به اراك نیست در سطح كشور این موضوع مطرح است كه مهمترین علت آن امید به زندگی بالاتر در زنان است (زنان بیشتری نسبت به مردان زنده می مانند).

انتهای پیام/طاهره جوكار