خبرگزاری فارس-گروه آسیب های اجتماعی،مهدی امیری پور: گفت و گو با او گرمی خاصی دارد، برای حضور در خبرگزاری فارس دعوتش كردیم تا روای قصه روشن دلان جامعه باشد، آن هایی كه عصای سفید به دست دارند و نمادی از عزت و توانمندی كشور هستند اما خود او سرگذشت جالبی دارد و نابینای مادر زاد نیست، جانباز است و نیت كرده جانش را برای وطن فدا كند اما در یكی از عملیات ها از ناحیه چشم ها جانباز جبهه های جنگ می شود تا برای همیشه یك یادگاری از بعثی ها در وجودش باقی بماند.

مثل یك رزمنده سحرخیز بود و سر ساعت، شاهد حضورش در خبرگزاری بودیم، كمی مزاح كرد و گفت اگر تصویرش را در خبرگزاری فارس پخش كنیم باید عطری می زد، گپ و گفت ما با او 2 ساعتی طول كشید، مهربان است و ذره ای از عِرق به وطن عقب نشینی نكرده است، با این حال تلاش می كند تا این بار در سنگری دیگر یك رزمنده واقعی باشد.

با او درباره چالش های پیش روی روشن دلان جامعه صحبت كردیم، از دغدغه هایش گفت و روای بی مهری ها نسبت به جامعه روشن دل بود، از تحریم ها و ظرفیت های جوانان برای دور زدن تحریم ها صحبت كردیم تا آن وظایفی كه مسئولان در قبال نابینایان دارند.متن زیر حاصل این گفت وگوی ما با حمید جعفری مدیرعامل شبكه ملی افراد دارای معلولیت بینایی و رزمنده تخریب چی است:



به عنوان سوال نخست، اساساً نابینایی را چگونه تفسیر می كنید؟

به نوبه خودم هفته عصای سفید یا روز جهانی عصای سفید را به همه نابینایان و روشن دلان كشور تبریك می گویم، امیدواریم بتوانیم با همدیگر محیط امن و همراه با آرامش ایجاد كنیم.

 تعریفی كه از نابینایی می شود داشت آن است  كه نابینا شخصی است كه دارای اختلالات بینایی باشد، به حدی كه نتواند امورات روزانه و روزمره خود را به تنهایی جلو ببرد. طبق فرمول های جهانی ممكن است  دید یك فرد یك دهم یا یك بیستم باشد و حتی كمتر از این ها دید باشد، به این تناسب نابینا و كم بینا تعریف می شود.

تشكلی نوپا برای خدمت به روشن دلان جامعه

شبكه ملی نابینایان در چه سالی تأسیس شد و چه اهداف و رویكردهایی را دنبال می كند؟

شبكه ملی نابینایان یك سازمان مردم نهاد است و در سال 1399 تأسیس شده است، این شبكه یك تشكل نو و جدیدی است كه در عرصه نابینایان فعالیت می كند و نخستین شبكه ملی نابینایانی است كه در تمام كشور دارای شعب است.

ما اهدافی برای این شبكه داریم، ایجاد همگرایی، هم افزایی با دیگر شبكه های داخلی و خارجی، حمایت از افراد دارای معلولیت، نظارت بر اجرای قانون حمایت از افراد دارای معلولیت و ایجاد محیط آرام در قالب مناسب سازی و مبلمان شهری و محیط خانه، برگزاری سلسله كلاس های آموزشی برای نابینایان و آشنایی با فناوری های نوین. ما در این بحث حرف بسیاری داریم چرا كه تجهیزات می تواند میزان وابستگی یك فرد دارای معلولیت نابینایی را به محیط اطراف خود كاهش دهد.

 ایجاد یك ارتباط ارتباط ارگانیك با دیگر تشكل ها به ویژه تشكل های بین اللملی نیز یكی از اهداف ماست و  در همین راستا اقدامات مطلوب و متعددی را اجرا كرده ایم كه از آن جمله می توان به دیدار با سازمان های مردم نهاد و  حضور در نمایشگاه های بین المللی داخلی خارجی اشاره كرد. در واقع ما به یك سمتی می رویم تا ساختاری را ایجاد كنیم كه یك نابینا بتواند به راحتی از امكانات داخلی استفاده و میزان وابستگی خود به محیط اطراف را كمتر كند.

این تشكل نوپا است اما در تلاشیم تا تمامی 7 كارگروه را در این تشكل فعال كنیم و بتوانیم در آن مسائل مربوطه را پیگیری كنیم، یكی از آن كارگروه ها، آمار است كه در حال فعالیت است و امروز قریب به 60 تشكل در تمامی استانهای كشور داریم.

وجود حدود 200 هزار نابینا در كشور

آماری از نابینایان و روشن دلان كشور دارید؟ 

افراد نابینا در كشور ما نیز به تناسب با دیگر كشورها است، در واقع یك نسبتی در دنیا وجود دارد كه می گویند آمار معلولان كشورها بین 8 تا 10 درصد آمار آن جامعه است، من در دیداری كه با انجمن نابینایان برلین پایتخت آلمان داشتم آنها تأكید كردند كه قریب 140 هزار نابینا در كشور آن ها وجود دارد.

ما تقریبا بین 140 هزار تا 200 هزار نابینا به صورت رسمی در كشور نابینا داریم كه اما تحت پوشش بهزیستی شاید حدود 70 هزار نفر است كه پرونده دار هستند و مستمری به آن ها تعلق می گیرد  و قریب به 800 هزار كم بینا داریم كه در مجموع كم بینا و نابینا در كشور به 1 میلیون نفر می رسند.



بی مهری سازمان ها نسبت به استخدام 3درصدی ها

عمده مشكلاتی كه روشن دلان با آن روبرو هستند چه هست؟

 معلولان به تبع نیازمند برخی امكانات هستند تا خود را با محیط جامعه وفق داده و از این رو همیشه این افراد دارای مشكلات هستند، بر این اساس مشكلات زیادی وجود دارد برای یك فرد نابینا، جسمی حركتی یا معلولان ذهنی و اعصاب و روان، جنس مشكلات متفاوت است اما در چند موضوع مشترك هستند، نخستین مسأله بحث اشتغال است، اگر این مسأله برای یك فرد عادی بحث معیشتی باشد برای معلول دوچندان است، یك شخص معلول اگر در خانه بنشیند بیماری های بسیاری به سراغ او می رود و مشكلات او چندین برابر می شود.

ما می توانیم بگوییم مشكل اساسی همه معلولان در كشور اشتغال است، براساس قانون حمایت از افراد دارای معلولیت در سال 1397، 3درصد از استخدام های كشور می بایست از طبقه معلولان باشد، در دفترچه های استخدام معمولاً این نیازمندی ها را چاپ می كنند اما متأسفانه دستگاه ها همكاری لازم را نمی كنند، برخی اوقات این همكاری نكردن ها به دلیل قوانین ناقصی است كه ایجاد شده است. به طور مثال دستگاه های عمومی مانند بانك ها و شهرداری ها یا این 3درصد را جذب نمی كنند و یا اصلاً نظارتی بر فعالیت آن ها دراین باره صورت نمی گیرد كه ببینند آیا این 3درصد را توانسته اند جذب كنند یا خیر!

 ما در كمیته چهارم كه  آقای مخبر حضور داشت به این ماجرا اعتراض كردیم و قرار شد تا این بحث حل شود، به آقای لطیفی سازمان امور استخدامی كشور دستور داده شد تا برای نظارت بر استخدام 3درصد در دستگاه های عمومی دستورالعملی صادر و تدوین شود. این یك حركت خوبی بود و باید از آقای مخبر قدردانی كنیم.

آقای مخبر در یكی از جلسات تأكید كرد كه سازمان بهزیستی به كمك وزارت كار رصد خانه ای را ایجاد كند تا تمام دستگاه ها را موظف كنند تا چه میزان از قوانین حمایت از افراد دارای معلولیت را رعایت كرده اند، اگر رعایت نكرده باشند نام آنها در یك سایتی كه طراحی شود باشد آورده شود تا دستگاه های كم كار را مردم بدانند.

آمار اشتغال نابینایان را دارید؟

هنوز آمار درستی از اشتغال نابینایان و كم بینایان جامعه در دست نیست اما برخی می گویند نزدیك 50 هزار نیازمند به كار هستند، باید تلاش كرد تا برخی كارهایی كه مختص معلولان هستند را دستگاهها بتوانند از همین معلولان استفاده كنند، به طور مثال همین اپراتورهای 118 بسیار برای اشتغال معلولان مناسب است اما به بخش خصوصی واگذار شده است و بخش خصوصی نیز نابینایان را نمی پذیرد!



گفتند هر زمانی بینا شدید بیایید برای مصاحبه!

اشاره كردید كه نابینایان را به سختی استخدام می كنند، این روند چگونه است و در چه مراحلی آن ها را رد می كنند؟

نابینایان و كم بینایان در مرحله كتبی آزمون تقریبا رد نمی شوند چرا كه امروزه یكی از گروه های معلولانی كه تواسنته اند از نظر علمی پیشرفت كنند همین نابینایان و كم بینایان هستند، اما در مصاحبه، مصاحبه كنندگان این عزیزان را رد می كنند چرا كه دست آن ها برای امتیاز دهی باز هست. به طور مثال در یكی از شهرها یك وزارتخانه ای جذب داشته و در مرحله آزمون مصاحبه، از شخص نابینا می پرسند كه چند بچه دارید، گفته است 2 فرزند و او را رد كرده اند، این جای تأسف دارد و باید با فرموده های رهبر معظم انقلاب درباره جمعیت تطبیق داد. به چند خواهر نابینا دیگر گفته اند هر زمانی بینا شدید بیایید برای مصاحبه! این در حالی است كه جامعه آماری نابینایان نشان می دهد از رشد علمی بالایی برخوردار هستند. 

بنده در سال 2010 دیداری با برخی مدیران  تشكل های مردم نهاد در اسپانیا داشتیم، در آن دیدار از مدیرعامل آنجا پرسیدم كه شما چند نفر استاد دانشگاه در این كشور دارید،پاسخ داد شنیده ام یك نفر در مادرید در حال تدریس است. این در حالی است كه در ایران دهه ها نفر از نابینایان در مقاطع دكتری در حال تدریس هستند و بنده هم حدود 10 سال است در دانشگاه آزاد اسلامی در حال تدریس هستم.

مناسب سازی در ایران متولی خاصی ندارد

یكی از موضوعات اهم برای جامعه نابینایان، مناسب سازی خیابان هاست، چقدر امروز این مهم صورت گرفته است؟

حقیقت آن است كه مناسب سازی در كشور به شكل منسجم انجام نمی شود، هر شخصی، ارگان و سازمانی به تناسب خود در حال اجرای این موضوع است، خوب است اما بعضاً می بینیم نتیجه های خوبی را شاهد نیستیم، ما می بینیم در برخی اوقات  نابینایان با تابلوهای خیابان تصادف می كنند، یا موزاییك های برجسته یا حتی تیرك های در پیاده روها را به وفور می بینیم. زمانی كه آقای قالیباف شهردار تهران بود در جلسه ای نسبت به نصب و جانمایی تیرك ها در پیاده روها اعتراض كردیم، این اقدام به جای عقوبت موتورسوارها و یا... نابینایان یا زنانی را تنبیه خواهد كرد كه در حال عبور از پیاده رو هستند.



بحث مناسب سازی در ایران مسیر بسیار دشواری دارد و یك مركزیت باید این موضوع را هدایت كند. اگر یك جایی می آید نسبت به نصب موزاییك ها اقدام می كند باید توجه كند موزاییك ها با یك نابینا حرف می زند، اگر برجسته باشد معنای دیگری دارد و اگر كوچكتر باشد معنای دیگری دارد اما می بینیم كه این مسیرها را برعكس كار می گذارند و گاهی اوقات موجب تصادم نابینا می شود.

تولید عصای هوشمند ایرانی

طیف روشن دلان جامعه در بحث خرید تجهیزات نیز با مشكلاتی روبرو هستند، تفسیر شما از این گلایه ها چیست؟

امروز متاسفانه تجهیزاتی خریداری می شود كه در انبارها دپو می شود چرا كه نابینایان قادر به استفاده از آنها به دلیل بی كیفیتی نیستند، ببینید ما كار عملی در باره تجهیزات انجام داده ایم. یكی از مسائل و مشكلات پیش روی ما  مربوط به بحث لوازم توانبخشی در كشور است. تلاش كرده ایم نسبت به بومی سازی برخی تجهیزات كارهایی انجام دهیم، یكی از كارها این است كه ما تولید تجهیزات توانبخشی را آغازكردیم به گونه ای اگر تجهیزات خوبی در دنیا می دیدیم حتی بدون خرید یكی از آنها تلاش كردیم تا آنها را بومی سازی كنیم به طور مثال مانند دستگاه مكان یاب، قلم هوشمند و دستگاه پول شناس و ... این را بهتر از نمونه خارجی آن تولید كردیم.

ما اخیراً یك عصای هوشمندی را طراحی كردیم كه این عصا 2 ویژگی دارد كه در دنیا بی نظیر هستند و اصلا در دیگر كشورها ساخته نشده است، این عصا با فرستادن امواج و برخورد با مانع، تبدیل به ویبره می شود یا نشان می دهد كه نابینا نزدیك یك مانع می شود. ما در كنار این ویژگی عمومی كه در دنیا وجود دارد 2 تكنولوژی جدید اضافه كردیم، این كه عصای هوشمند قادر است چاله ها و شیب های رو پایین را شناسایی و به نابینا اعلام كنند، در دنیا این عصا وجود دارد اما تنها سطح را شناسایی می كند و این دستگاه نسبت به جوی آب، پله ها، چاله های به سمت پایین و شیب های پایین هشدار می دهد.

 نمونه اولیه این عصا تولید شده و در حال قالب گیری هستیم و اگر بتوانیم در هفته معلولان در 12 آذرماه رونمایی می كنیم، یك تكنولوژی دیگر این است كه یك نابینا وقتی حركت می كند یك پل سست وجود دارد این عصا تا فاصله 25 سانتی متری را اسكن می كند، اگر سطح محكم باشد اجازه حركت به نابینا را می دهد و اگر سطح سست باشد با تولید صدا مانع حركت او می شود.

ما در بحث بومی كردن تجهیزات قابلیت را داریم و می توانیم به شرط آنكه حمایت شویم، واقعا نیاز داریم كه حمایت شویم، بنده شخصاً این هزینه عصا را پرداخت كردم و آن دانشجویی كه روی این موضوع كار می كند می گوید از هزینه ماهانه خودم برای روی این پروژه هزینه كرده ام. ما در حال تلاشیم تا یك شركت دانش بنیان را ایجاد كنیم تا بتواند تجهیزات ویژه نابینایان و حتی معلولان را تولید كنیم.

حمایت بیمه؛ تقریبا هیچ!

از آنجایی كه نابینایان به مانند دیگر معلولان دچار مشكلات جسمی می شوند، نقش حمایت بیمه ها را چگونه ارزیابی می كنید؟

در بحث درمان و مسائل پزشكی و تجهیزات توانخبشی و توانخبشی باید هزینه های معلولان و حق پرستاری پرداخت شود، به این معلولان ماهانه  1میلیون تومان پرداخت می شود با معلولیت شدید. ما پینشهاد  دادیم كه بیمه تكمیلی هم در قالب بیمه سلامت باشد و بیمه ای كه بتواند تمام خدمات معلولان را پوشش بدهد باید باشد اما تاكنون این موضوع محقق نشده است و بیمه ای با این اختیارات وجود ندارد.كما اینكه امروز قریب به 58 خدمت ستاره دار است كه باید بیمه ها از آن حمایت كنند كه بیمه سلامت 8 خدمت آن را تحت پوشش قرار داده است اما تلاش می كند تا دیگر خدمت ها نیز ارائه شود.


در كمسیون بهداشت مجلس كمیته بهزیستی تشكیل شده كه آقای بندپی ریاست آن را برعهده دارد و در آن برخی از مشكلات جامعه افراد دارای معلولیت را بررسی می كنیم، در واقع هزینه های مشاوره فاقد پوشش هیچ بیمه ای هستند و اگر بخواهم بگویم بیمه ها چندان به نابینایان توجهی ندارند، قرار است با بیمه سلامت جلسه ای داشته باشیم تا راهكاری را برای خدمت بهتر به این جامعه ترسیم كنیم.

از طرفی دیگر هم جان نابینایان همیشه در خطر است، متأسفانه طی 4 سال گذشته برخی از همین عزیزان در اثر سقوط در چاله های مترو و آسانسور سقوط كرده اند و جان خود را از دست داده اند، باید بیمه ها نیز به این موضوع ورود جدی كنند و از نابینایان حمایت كنند.

ضبط صوت، قلم و خودكار ما است

یكی از بحث های دارای اهمیت، مسأله تحصیل نابینایان در دانشگاه ها و مدارس است، آیا در این باره توجهی به طیف شما شده است؟

در بحث آموزش و پرورش در مقاطع ابتدایی و راهنمایی مدارس استثنایی وجود دارد كه نابینایان و اساساً معلولان در این مدارس مشغول به تحصیل هستند، ما در این زمینه رشد خوبی داشته ایم اما حدود 2دهه است كه متوقف شده است و باید در قوانین، نوع آموزش ها و مسائل دیگر تجدید نظر شود.

در مقاطع دانشگاهی، بحث متفاوت تر است، آنجا دیگر افراد معلول از امكاناتی مانند مدارس استثنایی برخوردار نیستند بلكه باید در كنار دیگر دانشجویان تحصیل كنند و امكاناتی كه برای دانشجویان وجود دارد تنها در همان بدو ورود به دانشگاه است، برای معلولان جایگاه خاصی در روز آزمون وجود دارد و از طرفی دیگر در آزمون ها از وجود یك منشی برخوردار هستند. البته نقدهایی به این موضوع دارم، این منشی برای پر كردن آزمون كمك می دهند. متاسفانه این منشی ها غالباً ناتوان هستند به طوری كه اغلب نابینایان به كمك سرایداران و یا افرادی غیر متخصص سوالات امتحانی را پاسخ می دهند كه اگر اغلب اوقات با خطاهای فاحشی روبرو می شوند. علاوه بر آن برخی از استادان دانشگاه به نابینایان اجازه استفاده از ضبط صوت را نمی دهند و ما هم می گوییم این ضبط صوت قلم و خودكار ما است!

لزوم ورود دانش بنیان ها به نیازمندی های نابینایان/ وقتی  یك جانباز نابینا پوزه آمریكایی ها را به خاك مالید

شركت های دانش بنیان چقدر توانسته اند نیازهای نابینایان و حتی جامعه افراد دارای معلولیت را رفع كنند؟

در كشورهای دنیا بسیاری از نرم افزارها و سخت افزارهای ویژه افراد دارای معلولیت وجود دارد كه در ایران به دلیل گران بودن وارد نمی شود، به طور مثال انواع ساعتها در كشور تولید نمی شوند، ساعتهای مطلوب حدود 3 میلیون و حتی به بالاتر است، ما باید در این زمینه ها ورود كنیم یا حتی ما تجهیزات پزشكی مانند تست های قند خون و فشارسنج خون و ترازوی گویای ویژه نابینایان نداریم البته بنده با یكی از شركت های داخلی هماهنگی های صورت دادم كه یك ترازوی آلمانی كه تبدیل به ترازوی گویا كنیم و یا حتی دستگاه فشار سنج را به فارسی تبدیل كنیم كه این امر محقق شد.در این زمینه ها كمبود شدید داریم و باید به طور جد شركت های دانش بنیان وارد این موضوع شوند.

ما هرجایی حرفی برای گفتن داشته باشیم طرف مقابل سر تسلیم فرود می آورد، بنده به یك واقعه جالب اشاره می كنم: در دنیا یكی از مهمترین رویدادهای نابینایان، تأسیس یك نمایشگاه بین المللی بود كه در سال 2003 اتفاق افتاد كه در آلمان كه كشور نمایشگاه ها است تأسیس شد و هر ساله برگزار می شود، برخی از كشورها با یك دستگاه به میدان این نمایشگاه می آمدند و اما حضورشان را تثبیت كرده بودند، ما در حال بازدید از نمایشگاه بودیم كه رژیم صهیونیستی با یك تلفن كه دكمه های آن را برای نابینایان بزرگ كرده بود حضور داشت، واقعاً به غیرت ما برخورد، با بنیاد شهید صحبت كردیم و گفتیم می خواهیم آنجا غرفه داشته باشیم و خوشبختانه 6 سال است كه در آن نمایشگاه غرفه داریم.



در  2 تا 3 قبل ما در آن نمایشگاه با یك شركت بزرگ آمریكایی صبحت كردیم، این شركت تولید كننده نرم افزارهای مهم برای نابینایان است، گفتیم می خواهیم با شما برای ساخت یك نرم افزار همكاری كنیم اما نپذیرفتند، بعد از آن در كشور با همكاری یك شركت آن نرم افزار را تولید كردیم و بعد از آن سال به نمایشگاه رفتیم، من لپ تاپ را روشن كردم و نرم افزار روشن بود، دیدم یك هیأتی آمد و مترجم گفت این ها آمریكایی هستند، آمده اند با شما دیدار كنند، گفتند كه ما شنیده ایم شما نرم افزاری را برای تولید صدا برای كامپیوتر طراحی كرده اید و حتی اسم آن را بیان كردند و آن ها از این نرم افزار خوششان آمد. كشوری كه به ما توجه نمی كرد به ما گفتند كه حاضر به همكاری با شما هستیم، ببینید شما وقتی حرفی برای گفتن داشته باشید طرف مقابل زانو می زند.

از آنجایی كه حرفی برای گفتن داشته ایم آمریكایی ها در این زمینه ها ورود كرده اند، آنها می خواهند ما نباشیم و با نسل خلاق ایرانی مشكل دارند و مسأله عمیق تر از آنجا است.توصیه می كنم به جوانان برای سازندگی كشور فعالیت كنند، بنده یك جانباز جنگ هستم و معلول مادر زاد نیستم، تخریب چی بودم، ما یك زمانی نیاز بود كه جانمان را فدای كشور كنیم اما بخشی از عضو بدنمان را فدای كشور كردیم، امروز كشور نیاز به بازسازی و سازندگی دارد و این ما هستیم كه می توانیم این وطن را بسازیم، تخریب وطن كاری ندارد اما سازندگی است كشور را سرافراز است، همان طور كه امروز در عرصه علمی سرافراز است.

پایان پیام/