تجویز و مصرف بی رویه دارو در ایران
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: میانگین تعداد اقلام داروی موجود در یك نسخه در دنیا، 1.2 تا 1.8، یعنی كمتر از 2 قلم است، اما در ایران، این عدد بالاست و میانگین آن حدود 3.6 قلم است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از  وبدا، دكتر یونس پناهی افزود: در ایران، تجویز و مصرف بی رویه دارو نیز داریم و این موضوع، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چراكه هرچه تعداد داروی مصرفی بیمار بیشتر باشد، ممكن است كه عوارض بیشتر و تداخل دارویی بیشتر برای بیمار ایجاد كند. علاوه بر این، برای بیمار و برای تامین كننده دارو كه باید از كشور های مختلف این دارو ها را تهیه كند، هزینه بیشتر داشته و افراد بیشتری را در سیستم بهداشت و درمان كشور، درگیر این بخش می كند، درصورتی كه می توان از توان تخصصی افراد شاغل در این بخش، به صورت بهینه و در جای لازم استفاده كرد.
وی ادامه داد: به دلیل اهمیت این موضوع، نشستی ترتیب داده شد و از معاونین آموزشی، درمان و سازمان غذا و دارو برای شركت در این نشست دعوت شد. چراكه ما در ارتباط با تجویز و مصرف بی رویه دارو، نیاز به فعالیت های آموزشی در این زمینه داریم. پزشكانی كه تحت آموزش دانشگاه های علوم پزشكی كشور هستند، باید با همه اشكال دارویی موجود در كشور و فارماكوپه دارویی كشور آشنا شوند. آموزش های ما، آموزش های فوق تخصصی است و پزشكان پس از فارغ التحصیلی، بیشتر دارو های فوق تخصصی تجویز می كنند.
وی با اشاره به نقش كادر درمان مراكز درمانی در تحقق این هدف، گفت: متاسفانه در بیمارستان ها، گا ها پزشكان فقط براساس تمایل بیمار، نسبت به نسخه كردن برخی دارو ها اقدام می كنند و یا اینكه افرادی بدون نسخه پزشك، مستقیما دارو را از داروخانه ها تهیه و مصرف می كنند.
معاون تحقیقات وزارت بهداشت تاكید كرد كه تجویز و مصرف منطقی دارو كه صرفا، كمتر مصرف كردن نیست، یك كار تیمی را می طلبد. یعنی برای تحقق این هدف، حتما باید آموزش های لازم داده شود، و حتما باید زیرساخت های لازم مهیا شود، كادر درمانی حتما در جریان عوارض دارو، تداخلات دارو و نحوه استفاده و تزریق دارو باشند، تا ضمن حفظ سلامتی افراد جامعه، از تجویز و مصرف بی رویه دارو جلوگیری شود.
دكتر پناهی افزود: در پایان این نشست مشترك، مقرر شد تا پیشنهاد های شركت كنندگان كه در طول سمینار به صورت مكتوب جمع آوری شد، و همچنین مطالبی كه سخنرانان ارائه دادند، مورد كار كارشناسی قرار گیرد و مجموعه معضلات و مشكلات این بخش استخراج شود و مجددا در یك جلسه تخصصی، این معضلات و مشكلات بررسی شده و مشكلاتی را كه راه حلی برای آن ها نداریم، به مراكز تحقیقاتی واگذار كنیم تا با اجرای طرح های تحقیقاتی، راهكار های لازم به دست آمده و با ارائه این راهكار ها به عنوان نقشه راه، به سیاستگذاران حوزه سلامت و در راس آن ها وزیربهداشت، بتوانیم در اصلاح فرایند ها و از همه مهمتر، در تجویز و مصرف منطقی دارو، و حتی در تولید دارو و مواد اولیه مورد نیاز، برنامه ریزی كنیم و در نهایت، از هزینه ای كه متوجه مردم و نظام سلامت می شود، جلوگیری كنیم.
وی در پاسخ به اینكه سوال كه چه تضمینی برای اجرای این پروتكل ها در اقصی نقاط كشور وجود دارد؟ گفت: این برنامه، به دستور وزیربهداشت اجرا می شود و نقشه راه كه از این برنامه تدوین شود، در شورای معاونین وزارت بهداشت و به ریاست وزیر بهداشت، مطرح می شود و هرچه كه در این شورا مصوب شود، در كل كشور لازم الاجرا خواهد بود و همه معاونان بر حسن اجرای مصوبات نظارت خواهند داشت، ضمن آنكه بخش بازرسی وزارت بهداشت را مشاركت خواهیم داد تا تمام نتایج و مصوبات مربوط به اجرای این برنامه كه باید به " تجویز و مصرف منطقی و درست دارو " بینجامد، تحت نظارت باشد و اجرای صحیح آن را شاهد باشیم.
وی در پاسخ به سوال دیگری كه نقش مردم در تحقق این هدف، چقدر می تواند پررنگ باشد؟، گفت: نقش مردم در این موضوع، خیلی مهم است. مخاطب اصلی خدمات سلامت، مردم هستند و اگر مردم در جریان واقعیت های دارو قرار بگیرند، خودشان بی رویه به مراكز درمانی مراجعه نمی كنند، و مصرف بی رویه دارو نخواهند داشت و این نكته بسیار مهم است كه مردم بدانند، منظور از " مصرف منطقی "، مصرف درست داروست، و شامل این موضوعات نیز می شود كه دارو كمتر تجویز نشود و كمتر از زمان تاثیرگذاری آن، مصرف نشود، و یا نوع دارویی كه تجویز می شود (نوع تزریقی یا خوراكی یك دارو) و یا تجویز دارو های مشابه، با توجه به شرایط بیمار، و دیگر ابعاد این موضوع، مورد توجه باشد و درست تجویز شود و داروخانه ها نیز بدرستی عمل كرده و بیمار را راهنمایی كنند.
وی تاكید كرد: مردم باید در درجه اول بدانند كه دارو را هر وقت كه واقعا نیاز است، مصرف كنند. نه آنكه خودشان مستقیما دارو را بدون تجویز پزشك، از داروخانه تهیه كرده و مصرف كنند. چرا كه هر دارویی بالاخره دارای عوارضی است كه باید با نظر متخصصان مربوطه استفاده شود. ضمن آنكه، دارو، یك كالای استراتژیك است و هم برای خود بیمار و هم برای نظام سلامت كشور هزینه دارد و تجویز و مصرف درست آن، در نهایت، به نفع مردم خواهد بود.
گفتنی است؛ نخستین سمینار «تصمیم گیری مبتنی بر شواهد علمی، بررسی چالش های دارویی در اقتصاد سلامت و ارائه راهكار ها برای آن»، به همت معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و با حضور معاونان تحقیقات و آموزشی وزارت بهداشت، و رئیس سازمان غذا و دارو، در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی برگزار شد.