به گفته محمد رضا هوشیار مدیركل بهزیستی فارس، بیش از 100 هزار معلول جسمی، حركتی و بینایی در شهر شیراز زندگی می كنند و این در حالی است كه به گفته سردار مؤمنی، رئیس پلیس راهور فراجا، فارس در رده نخست تصادفات كشور قرار گرفته است و شهر شیراز بیشترین جان باختگان تصادف ها را دارد و همچنین شهر شیراز بیشترین تعداد مصدومان و مجروحان تصادفات را دارد به گونه ای كه 17 درصد از تصادفات منجر به قطع نخاع و معلولیت می شود.

علاوه بر این آمار، تعداد دیگری از افراد جامعه در سال به دلایل مختلف دچار معلولیت می شوند كه سبب افزایش آمار شهروندان معلول می شود.

معلولانی كه طبق آیین نامه اجرایی ماده 2 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان آمده است كه اصلاح محیط و تداركات وسایل حمل و نقل به گونه ای باشد كه افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط اطراف خود از اماكن عمومی، معابر، محیط شهری و بین شهری و ساختمان های عمومی حركت كنند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره مند شوند.

اما معلولان می گویند بیشتر ساختمان های اداری استاندارد های را لازم برای تردد افراد معلول و حتی سالمندان ندارند و چهره شهر آن گونه نیست كه آن ها بتوانند به راحتی همه جا رفت و آمد كنند و كار های خود را بدون نیاز به دیگران و بدون دغدغه انجام دهند.

بر اساس قانون، شهرداری ها باید از صدور پروانه ساخت و یا پایان كار برای آن تعداد از ساختمان ها و اماكن عمومی و معابری كه استاندار های تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نكرده باشند خودداری كنند و سازمان بهزیستی كشور مجاز است بر مناسب سازی ساختمان ها و اماكن دولتی و عمومی دستگاه ها نظارت و گزارشات اقدامات آن ها را درخواست كند.

دستیار استاندار فارس در امور مرتبط با معلولان هم معتقد است نبود نظارت جدی بر ساخت وساز هایی كه بدون در نظر گرفتن استاندارد ها صورت می گیرد مشكلات معلولان را دوچندان كرده است.

سعید فانی نامناسب بودن محیط شهری و رعایت نكردن اصول استانداردسازی اماكن و معابر عمومی برای تردد معلولان را از معضلات جدی در سطح شهر شیراز می داند و معتقد است كه اگر یك فرد معلول موفق به ورود در عرصه های مختلف علمی و فرهنگی و اجتماعی شود، اما از امكانات و استاندارد های لازم برای حضور در جامعه محروم باشد نمی تواند از توانمندی خود بهره ببرد.

مدیركل بهزیستی فارس می گوید هم اكنون 40 خیابان پر تردد برای معلولان شناسایی شده كه برای مناسب سازی نیاز به همكاری شهرداری شیراز است.

شه دوست شیرازی، معاون حمل و نقل و ترافیك شهرداری شیراز گفت: معابر كلانشهر شیراز بر اساس اولویت تردد معلولان و افراد توان خواه مناسب سازی و سپس شناسنامه دار می شود. بر اساس اطلاعات و میزان تردد معلولان و افراد توان خواه در هر معبر، برنامه ریزی، تخصیص اعتبار و اولویت بندی اجرایی انجام خواهد شد كه این كار در مدت زمان ٣ سال انجام خواهد شد.

محمدحسن اسدی شهردار شیراز نیز اعلام كرد: برای مناسب سازی و تردد معلولین 100 درصد پای كار هستیم، حتی اگر قانون ما را مكلف نكرده باشد وظیفه انسانی و اجتماعی ما ایجاب می كند به دنبال فراهم كردن محیط مناسب برای تردد افراد دارای معلولیت در اجتماع باشیم.

طبق قانون هر ارگان دولتی باید 3 درصد از ظرفیت جذب نیرو های خود را به معلولان اختصاص دهد، اما معلولان می گویند این قانون در بسیاری از نهاد ها اجرا نمی شود.

به گفته مدیركل بهزیستی فارس، كارفرمایانی كه مددجویان بهزیستی ساكن شیراز و یا شهرستان های دیگر فارس را در ازای پرداخت حقوق، بیمه و مزایا در چارچوب قرارداد قانون كار به كار بگیرند می توانند به ازای هر مددجو از وام كارآفرینی 100 میلیون تومانی با سود چهار درصد و بازپرد اخت 7 ساله تا سقف 2 میلیارد تومان بهره مند شوند.

محمد رضا هوشیار می گوید: هر كارفرما می تواند 20 نفر از مددجویان بهزیستی را به كار گیرد و به ازای این ایجاد اشتغال، تسهیلات دریافت كند و علاوه بر آن، به نسبت شدت معلولیت مددجو، سهمی با عنوان سرانه نیز به كارفرما پرداخت می شود كه این میزان با افزایش شدت معلولیت افزایش می یابد.

مدیركل بهزیستی فارس گفت: كارفرما می تواند از مشوق های بیمه ای استفاده كند و در این باره حق بیمه سهم كارفرما به مدت 7 سال توسط بهزیستی پرداخت می شود.

به گفته او، كارفرما می تواند از مشوق های جبران كارایی هم به تناسب میزان معلولیت استفاده كند و اگر مددجو با دلایلی ازجمله شدت معلولیت نتواند تمام وقت كار كند، ماهانه مبالغی را با عنوان جبران كارآیی به كارفرما پرداخت می شود.

مرتضی نیازی معاون توسعه اشتغال اجتماع محور بنیاد بركت در سفر به فارس گفت كه در مناطق كم برخوردار استان فارس هزار طرح هم متعلق به گروه های ویژه اجتماعی از جمله معلولان و زنان سرپرست خانوار است.

خانواده های بعضی از معلولان در گفتگو با خبرنگار ما گفتند: به دلیل هزینه های مراقبت و درمان اعضای معلول خانواده، قادر به خرید و حتی پرداخت اجاره خانه نیستند و این در حالی است كه طبق قانون به خانواده های دارای بیش از 2 معلول، مسكن رایگان تعلق می گیرد.

مدیركل بهزیستی فارس با استناد به ماده 24 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، گفت: همه هزینه های اشخاص حقیقی و حقوقی در ساخت، تجهیز، توسعه و مناسب سازی تمامی مراكز توانبخشی، نگهداری و مراقبتی حرفه آموزی، آموزشی، كارآفرینی، رفاهی و مسكن مورد نیاز افراد دارای معلولیت با تایید سازمان به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب می شود.

محمدرضا هوشیار گفت: هزینه های فوق در صورتی كه به تایید كارشناسان سازمان بهزیستی رسیده باشد قابل ارایه به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی است.

معلولان می گویند نامناسب بودن مبلمان شهری و فضا های آموزشی، ورزشی، اداری و مسكونی، بی توجهی به ناوگان حمل و نقل عمومی برای استفاده معلولان و مهم تر از همه نگرش منفی به توانمندی های معلولان و بی رغبتی كارفرمایان در خصوص استخدام معلولان، شرایط را برای این گروه از جامعه بسیار سخت و آنان را از دسترسی به بسیاری از فرصت های اجتماعی محروم كرده است.

مهم تر از تصویب قوانین و دغدغه اینكه آیا ضمانت اجرایی دارد یا ندارد ضرورت تغییر نگاه جامعه و مسئولان درباره توانمندی های معلولان است.

به گفته معلولان اگر فرهنگ سازی به گونه ای باشد تا به دور از ترحم به معلولان، حقوق آن ها محترم شمرده شود، شرایطی فراهم خواهد شد كه حتی بدون وجود قانون هم حقوق معلولان پایمال نخواهد شد.

با توجه به حرف های معلولان و دیگر متولیان حوزه معلولان، با وجود تصویب قوانین حمایتی از جامعه معلولان، نهاد های فعال در خصوص حقوق معلولان به ویژه نابینایان هم باید در كنار نهاد های دولتی به میدان بیایند و با فرهنگ سازی و دفاع از حقوق معلولان مسیر را برای شكوفا ترشدن استعداد های نابینایان در مسیر رشد و بالندگی كشور هموار كنند.

امروز دوازدهم آذرماه به نام روز جهانی معلول نامگذاری شده است.