كودك باید بیاموزد چگونه از خود مراقبت كند

یك پژوهشگر اجتماعی، گفت: اگر كودكان آموزه های خودمراقبتی را یاد بگیرند مورد سرقت، كیف قاپی و تعرض ها قرار نمی گیرند، باید بدانیم بی اطلاعی، خجالت و كم كاری والدین در ارائه آموزه های خودمراقبتی به كودكان منجر به بروز آسیب ها می شود.

مسعود مهدویان فر مدرس دانشگاه و رئیس اداره امور اجتماعی شهرداری اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اهمیت موضوع خودمراقبتی كودكان برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی در یك برنامه زنده در فضای مجازی، اظهار كرد: خودمراقبتی از كودكان از موضوع های ضروری است باید خانواده ها به این مسئله حساسیت لازم داشته باشند، نظام خانواده نسبت به دهه های قبل مورد تغییر قرار گرفته و لازم است با برخورداری از شرایط متفاوت سبك های فرزندپروری را تغییر دهند.

آسیب های تهدیدكننده كودكان در فضای حقیقی و مجازی وی با بیان اینكه نظارت هایی كه قبلاً خانواده ها بر فرزندان داشتند والدین امروزی ندارند، افزود: پدر و مادر امروزی نمی توانند محافظت لازم را از كودكان داشته باشند به دلیل اینكه چنین امكانی برای والدین امروزی فراهم نیست و مرتب نمی توانند فرزند را در فضای حقیقی و مجازی كنترل كنند، برای خودمراقبتی باید به كودكان بیاموزیم بتواند در مقابل آسیب های تهدید كننده فضای حقیقی و مجازی از خود مراقبت كنند.

این پژوهشگر سیاست گذاری اجتماعی، با تاكید بر اینكه اگر كودكان آموزه های خودمراقبتی را یاد بگیرند مورد سرقت، كیف قاپی و تعرض ها قرار نمی گیرند، گفت: آمارها نشان می دهد در همه دنیا این دغدغه ها مطرح است، یونیسف و سازمان بهداشت جهانی بر روی این مسائل تاكید دارند.

مهدویان فر درباره اینكه معمولاً كودكان مورد فریب قرار می گیرند، تصریح كرد: لازم است والدین آگاهی و توجه بیشتری در این زمینه داشته باشند، باید بدانیم بی اطلاعی، خجالت و كم كاری والدین در ارائه آموزه های خودمراقبتی به كودكان منجر به بروز آسیب ها می شود.

والدین حریم خصوصی فرزندان را به رسمیت بشناسند وی ادامه داد: درصدی از افراد بزه دیده در كودكی در ایام نوجوانی و جوانی بزهكار می شوند، كودكانی كه آگاهی های لازم برای خودمراقبتی را ندارند در بزرگسالی دچار افسردگی، بی ثباتی شخصیت و یا حتی درگیر مصرف الكل و مواد مخدر می شوند، لازم است والدین برای ارائه آموزه های خودمراقبتی به فرزند از سن چهار سالگی با او صحبت كنند.

این مدرس دانشگاه در خصوص اینكه باید فرزندان بتوانند حریم خصوصی خود را بشناسند، اظهار كرد: لازم است والدین برای كودك حریم خصوصی قائل شوند و وارد شدن به حریم خصوصی دیگری را به او بیاموزند، تمرین و آموزش این رفتارها و احترام به حریم خصوصی دیگران موجب یادگیری این مسئله مهم در سن كودكی و رعایت آن در بزرگسالی می شود.

مهدویان فر تصریح كرد: كودكان حریم خصوصی، وسیله بازی، تخت خواب و كمد لباس خصوصی دارند، احترام به حریم خصوصی آنها موجب می شود از همان كودكی نقض نكردن حریم خصوصی دیگران را یاد بگیرند و این مسئله اولین آموزه خودمراقبتی در كودكان است.

كودك صاحب حق است وی با تاكید بر اینكه كودك صاحب حق است و توجه به این موضوع از سوی والدین ضرورت دارد، گفت: والدین باید حریم خصوصی فرزندان را به رسمیت بشناسند، دانستن این موارد فرهنگ سازی در خانواده و وارد نشدن به حریم شخصی دیگری نیاز به یادگیری دارد. بهتر است والدین كودك را به انجام كاری مانند دست دادن با اقوام، بوسیدن و بازی كردن كه تمایلی ندارند، مجبور نكنند و در سلام دادن به كودك پیش قدم باشند.

رئیس اداره امور اجتماعی شهرداری اصفهان، خاطرنشان كرد: كودكان حق «نه گفتن» به برخی از مسائل زندگی را دارند، نباید والدین با اعمال زور آنها را وادار به انجام فعالیت هایی كنند كه مورد علاقه و شأن آنها نیست، به رسمیت شناختن حق فرزند برای والدین لازم است.

وی اضافه كرد: باید كودك از سن چهارسالگی اندام خصوصی بدن خود را شناخته و بداند هیچ كسی اجازه نگاه كردن و لمس حریم خصوصی او را ندارد و بدن او متعلق به خود او است، باید از آن مراقبت كند و هر زمانی مورد تعرض قرار گرفت اعتراض كردن را یاد بگیرد و با صدای بلند، نه گفتن، دست نزن، برو كنار، دوست ندارم، متنفرم را بر زبان بیاورد، یاد دادن این نوع رفتارهای جرأت مندی به فرزند بر عهده والدین است.

مهدویان فر با اشاره به اینكه یاد گرفتن این عبارت ها در هنگام سرقت و كیف قاپی ها نیز نوعی مهارت برای فرزندان است، اظهار كرد: باید كودكان «نه گفتن» به این مسائل را از پدر و مادر یاد بگیرند، نباید ارائه این نوع آموزش ها و هشدارها به مدرسه، آموزگار و افراد دیگر واگذار شود، بهتر است فرزندان از همان ابتدای كودكی بیاموزند احساس ناراحتی و غمگین بودن خود را بدون ترس با جرأت و شجاعت ابراز كنند.

این پژوهشگر اجتماعی درباره مفهوم امنیت و ناامنی، تاكید كرد: برای بزرگسالان این دو مفهوم قابل درك است اما كودكان درك صحیحی از ناامنی ندارند، باید والدین فضاهای امن و ناامن را با بردن كودك به پارك و خیابان خلوت به صورت عملی توضیح دهند و توضیحات لازم برای زمان سرقت و كیف قاپی را برای خودمراقبتی از خود آموزش دهند.

واكنش های والدین در برابر بیان رازهای كودكان مهم است وی افزود: لازم است والدین مفهوم راز را برای كودكان بازگو كنند و واكنش های پدر و مادر در برابر بیان رازهای فرزندان مهم است، سرزنش كردن والدین هنگام بیان رازهای فرزندان جایز نیست، باید آنها واكنش های رفتاری به دور از سرزنش كردن داشته باشند تا كودكان از گفتن حقیقت و رازها اجتناب نكنند، آغوش والدین بهترین مكان امن برای كودكان است تا رازها را در مكان های دیگر بازگو نكنند.

مهدویان فر با اشاره به اینكه پدر و مادر تنها افرادی هستند كه اجازه ورود به حریم خصوصی كودكان را دارند، اظهار كرد: والدین بدانند ورود به این حریم خصوصی تا اندازه ای جایز است كه آموزه های خودمراقبتی را به كودكان یاد دهند، بسیاری از اوقات باید پدر و مادر این آموزه ها را در بازی ها، داستان گویی و دیكته گفتن به كودكان تكرار كنند و حریم خصوصی را به آنها یاد دهند.

این پژوهشگر اجتماعی، خاطرنشان كرد: مسئولیت اصلی این كار بر عهده والدین است، باید این مسائل را برای فرزندان بازگو كنند و آموزش این موضوعات را به مدرسه، آموزگار، كانون ها و صدا و سیما و اگذار نكنند، افزایش آگاهی والدین با خواندن كتاب ها در این زمینه بسیار كمك كننده است، می توانند مهارت «نه گفتن» در مقابل ترس و ناامنی ها را به كودكان یاد دهند و رازهای خوب و بد را برای آنها باز گو كنند.

وی تصریح كرد: پدر و مادر به كودكان بیاموزند كه از غریبه ها هدیه دریافت نكنند، به آنها اعتماد نكنند، در ارائه آموزش ها به كودكان به طور مطلق از مفهوم تجاوز، تعرض و آزار جنسی صحبت نكنند كه منجر به ایجاد ترس و وحشت آنها شود، بهتر است والدین هم جنس (پدر به پسر و مادر به دختر) در ارائه های آموزش های خودمراقبتی، عدم ورود به حریم خصوصی دیگران، گفتن رازها به همدیگر و آموزش مهارت ها به كودكان در خانواده همكاری لازم را داشته باشند.