براساس آخرین آمار، زنان سهم 25درصدی در مدیریت زیست بوم دانش بنیان بر عهده دارند و پراكندگی و تنوع فعالیت آنها از حوزه دارو و تجهیزات پزشكی تا نرم افزار و فناوری اطلاعات را شامل می شود.
خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری؛ 4 هزار و 106 نفر از سهامداران حقیقی شركتهای دانش بنیان را زنان تشكیل می دهند. این شركتها در حوزه های مختلف فناوری اطلاعات، ماشین آلات و تجهیزات، برق، دارو، زیست فناوری و تجهیزات پزشكی فعالیت می كنند و به ارائه خدمات و محصول می پردازند.
استان تهران با 321 نفر بیشترین مدیرعامل زن را در شركتهای دانش بنیان دارد كه 76 نفر نسبت به سال 1398 افزایش داشته است. علت تفاوت قابل توجه تعداد اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل زن در تهران و سایر استان ها به دلیل استقرار بیشتر شركتهای دانش بنیان در تهران است.
زنان در 706 شركت در جایگاه مدیر عاملی فعالیت می كنند و 2592 نفر از بانوان نیز در كسوت عضویت هیئت مدیره شركت های دانش بنیان فعال اند.
سهم اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل زن به تفكیك دسته فناوری
بر اساس آخرین آماری كه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ارائه كرده، زنان 17 درصد از سهام شركتهای دانش بنیان را در اختیار دارند و حوزه دارو و فرآورده های تشخیص و درمان بیشترین هیأت عاملان زن را به خود اختصاص داده است.
با احتساب اعضای هیأت مدیره، نقش بانوان در مدیریت شركت های دانش بنیان به 25 درصد می رسد كه این میزان بالاتر از كل شركت های كشور است.
نمودار نقش آفرینی زنان در سهام شركتهای دانش بنیان
در راستای اهمیت موضوع مدیریت زنان در زیست بوم دانش بنیان چندی پیش نمایشگاهی از دستاوردهای بانوان كارآفرین ایرانی در حوزه های مختلف نظیر برق و الكترونیك، تجهیزات پزشكی، مراكز شتاب دهنده و مشاغل خانگی، خودرو، نرم افزار و … در خانه نوآوری و فناوری ایران (iHiT) به نمایش گذاشته شد.
برای برپایی این نمایشگاه از بین 900 بانوی توانمند شركت های دانش بنیان بیش از 60 نفر به عنوان نماینده حوزه علم و فناوری برگزیده شدند.
در حین برگزاری این نمایشگاه میهمانانی از 80 كشور دنیا از جمله ژاپن، سوئد، روسیه، چین، سنگاپور، استرالیا، ایرلند، كامرون، نیجریه، ارمنستان و صربستان و آذربایجان، مالزی، سریلانكا، تایلند و پاكستان، الجزایر و …بازدیدی از دستاوردهای فناورانه حاصل تلاش بانوان ایرانی داشتند.
گزارش پیش رو تلاش كرده به استناد محصولات ارائه شده در این نمایشگاه، تصویری از نقش آفرینی زنان ایرانی در عرصه دانش بنیان و اثربخشی تولیدات آنها در صنعت و اقتصاد كشور ارائه دهد.
كیت های تشخیص سریع آلودگی شیر با 3 آنتی بیوتیك
یكی از محصولاتی كه به سرتیمی یكی از زنان ایرانی به تولید رسیده كیت های تشخیصی است كه در كارخانجات لبنی مورد استفاده قرار می گیرد. بتالاكتام ها، تتراسایكلین ها و سولفونامیدها، پرمصرف ترین آنتی بیوتیك ها برای درمان عفونت های باكتریایی در گاوهای شیری است. اما استفاده از آنتی بیوتیك ها برای اهداف غیر درمانی منجر به توسعه باكتری های مقاوم به آنتی بیوتیك می شود كه از طریق لبنیات به زنجیره غذایی انسان وارد خواهد شد. همین موضوع خطر بزرگی برای سلامتی افراد محسوب می شود. از این رو تشخیص چنین آنتی بیوتیك هایی قبل از ورود لبنیات به چرخه غذایی انسان از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا كیت های تشخیص این آنتی بیوتیك ها به تولید رسید.
محدثه حاجی عبدالوهاب، دكتری بیوتكنولوژی و مدیر تیم استارت آپی تولید این كیت در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ما كیت های تشخیص آنتی بیوتیك در شیر را تولید می كنیم كه می تواند در محل تولید شیر برای كنترل روزانه یا در آزمایشگاه ها برای تجزیه و تحلیل مجموعه ای از نمونه های شیر استفاده شود.
وی با اشاره به ویژگی های این كیت گفت: تشخیص آنتی بیوتیك ها، حساسیت بالا، تكرار پذیری، استفاده آسان، سریع و مقرون به صرفه بودن از ویژگی های این محصول به شمار می رود. البته كه نمونه ایرانی این محصول در كشور وجود نداشته و همین باعث صرفه جویی ارزی می شود.
به گفته حاجی عبدالوهاب، الزام كارخانجات لبنی و شیر، استفاده از این كیت هاست لذا ما می توانیم ماهانه 500 هزار كیت را در اختیار این كارخانجات قرار دهیم. امكان صادرات در این شركت نیز وجود دارد اما اولویت تامین نیاز كشور است و سپس بنا داریم این محصول را به كشورهای خاورمیانه و سپس اروپایی صادر كنیم.
پایش خطوط انتقال برق با پردازش تصویر توسط محصول ساخته شده توسط بانوان ایرانی
یكی دیگر از دستاوردهای بانوان متخصص ایرانی كه در نمایشگاه «بانوان تاثیرگذار ایرانی» نیز حضور داشت، نرم افزاری برای تشخیص عیوب خطوط انتقال برق به واسطه پردازش تصویر بود. این نرم افزار ایرانی بر اساس هوش مصنوعی كار می كند و گزارش كامل را در اختیار تكنسین برق قرار خواهد داد.
زهرا السادات عطاری نماینده یك شركت دانش بنیان سطح یك در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینكه نرم افزاری كه تهیه كردیم می تواند بیشتر از 80 نوع عیوب خطوط انتقال برق را با الگوریتم های هوش مصنوعی تشخیص دهد و گزارش را به صورت كامل در اختیار مدیر برق قرار می دهد، گفت: پیش از اینها، چنین عیب هایی با بازدید صعودی تك به تك دكل های برق صورت می گرفت و این امری هزینه بر و زمان بر بود.
وی با بیان اینكه همچنین در گذشته با پهپادهای صنعتی و با اطلاعات GPS عیب ها مشخص می شد، گفت: پهپادهای صنعتی به دلیل وجود میدان مغناطیسی در اطراف دكل ها، دچار سقوط می شدند یا GPS دچار مشكل می شد. اما با نرم افزاری كه تهیه كردیم می توانیم بر اساس پردازش تصویر بدون اختلالات دیگری عیوب خطوط انتقال برق را گزارش دهیم.
وی افزود: این نرم افزار در زمان كوتاهی دكل های برق را پایش و نقطه خطا را نیز با دقت مشخص می كند. در حال حاضر شركتهای برق منطقه ای و شركت توانیر از این نرم افزار بهره می برند.
ورود بانوان به عرصه تولید لوله های صنعت نفت و گاز
عرصه تولید لوله های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی از دیگر حوزه های نقش آفرینی زنان حول محوز دانش بنیانی است. عطیه اندخشیده، مدیر عامل یك شركت دانش بنیان تولید كننده لوله های مورد نیاز صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینكه در این شركت لوله هایی برای صنعت نفت، گاز و پتروشیمی تولید می شود، گفت: این شیشه ها از الیاف شیشه و انواع مختلف رزین تولید می شوند.
وی با بیان اینكه این لوله های كامپوزیتی نسبت به لوله های فلزی كاربردی در صنعت نفت و گاز مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند، افزود: استحكام لوله های كامپوزیتی شبیه محصولات فلزی است اما مقاومت شیمیایی بسیار بالایی دارند.
مدیرعامل شركت دانش بنیان با بیان اینكه این لوله ها را متناسب با محیط هایی كه دچار خوردگی می شود تولید كردیم، گفت: این لوله ها علاوه بر پتروشیمی ، نفت و گاز می تواند در صنعت آب و فاضلاب نیز مورد استفاده قرار بگیرد. طی آزمایش هایی كه داشتیم عمر این محصول 50 سال تخمین زده شده است.
اندخشیده در پاسخ به این سوال كه در تولید این لوله ها از مواد اولیه ایرانی بهره برده شده یا خیر گفت: برای تولید محصولات شركت از مواد اولیه موجود در كشور استفاده می كنیم؛ همچنین در تولید از تكنولوژی نانو بهره می بریم و تاییدیه نانو مقیاس این محصول را از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو اخذ كرده ایم.
مدیر شركت دانش بنیان با اشاره به ویژگی های این محصول عنوان كرد: مقاومت به سایش و خوردگی و خواص الكتریكی ویژگی های این لوله ها است.
راه اندازی پلتفرم مشاوره آنلاین پزشكی با مدیریت بانوان
دریافت خدمات سلامتی برای اغلب بیمارانی كه به طور مداوم در معرض خطر هستند بسیار پر هزینه است و پایش سلامت از طریق نرم افزارها و گوشی های هوشمند یك روش مداوم و بلند مدت برای نظارت بر این بیماران به شمار می رود. یك تیم استارت آپی توسط بانوان با هدف ارائه خدمات مشاوره انلاین پزشكی سلامتی در سراسر كشور فعالیت خود را آغاز كرده و این امكان را می دهد كه بیماران سریعاً به پزشك مد نظرشان ارتباط داده شوند؛ ضمن اینكه به واسطه این نرم افزار، ارتباط تصویری، تلفنی، صوتی، متنی برای مشاوره بیمار با پزشك وجود دارد.
از مزیت هایی این نرم افزار این است كه می توان حتی با دامپزشك نیز ارتباط گرفت. ویزیت پزشك و دامپزشك در محل بیمار، مشاوره تغذیه، ارائه فیزیوتراپی و گفتاردرمانی، پاسخگویی در هر لحظه از شبانه روز، حفاظت از حریم شخصی بیمار، ارائه خدمات ازمایش در محل بیمار و… از مزینهای این محصول به شمار می رود.
این استارت آپ به عنوان بزرگترین استارت آپ در حوزه سلامتی خدمات ارائه می دهد. تعداد مشاوره های موفق از طریق این نرم افزار 255 هزار جلسه بوده و بیش از یك میلیون و 900 هزار نفر از كاربران در آن فعال هستند. همچنین بیش از 4 هزار و 500 پزشك و مشاور در این نرم افزار به بیماران خدمات ارائه می كنند.
ارائه خدمات ارتوپدی و توانبخشی توسط یك شركت دانش بنیان
یكی دیگر از شركتهای دانش بنیانی كه با هدایت و رهبری بانوان فعالیت می كند، توانسته محصولی تحت عنوان توانبخشی از راه دور را به تولید برساند.
الهه فرجی مدیر عامل یكی از شركت های فناور مستقر در پارك علم و فناوری غیاث الدین جمشید كاشانی به خبرنگار مهر گفت: توانبخشی از راه دور زمینه فعالیت این شركت است كه به وسیله آن می توانیم به برخی افراد در حوزه توانبخشی ارائه خدمات كنیم.
به گفته وی، ما از راه دور با بیماران ارتباط برقرار می كنیم و پس از ارزیابی های اولیه، محصول مورد نیاز فرد در حوزه توانبخشی را ارائه خواهیم داد. این محصولات توانبخشی از عصا و واكر تا ویلچر، تخت، تشك و هدست برای توان یابان نخاعی هستند.
فرجی با تاكید بر اینكه در این خدمات رسانی، فناوری های كمكی در حوزه توانبخشی به درخواست كنندگان ارائه می شود، خاطر نشان كرد: ما در قالب این خدمات، از ICT برای فناوری های كمكی توانبخشی استفاده كردیم.
فیلترهای سرامیكی برای ریخته گری
صدیقه محبی مدیرعامل یك شركت دانش بنیان در زمینه فیلترهای سرامیكی به خبرنگار مهر گفت: این محصول با ظاهری خاكستری رنگ به دلیل مقاومت دمایی بالا (تا حدود 1500 درجه سانتیگراد) عمدتاً برای فیلتراسیون چمن خاكستری و داكتیل و نیز برخی فلزات غیرآهنی به كار می رود.
به گفته این مدیرعامل، درصد خلل و فرج و اندازه حفرات در این محصول به گونه ای تنظیم شده است كه از ورود سرباره، محصولات واكنش داده با فلز ریختگی و نیز ذرات ماسه به درون قالب جلوگیری كرده و جریان آرام مذاب حین پر شدن قالب را منجر می شود. این امر علاوه بر كاهش هزینه های ناشی از قطعات معیوب منجر به كاهش اندازه سیستم های راهگاهی و در نتیجه ساده شدن طراحی آن خواهد شد.
محبی با اشاره به ویژگی های این محصول گفت: پایداری حرارتی و نیز مقاومت به شوك حرارتی بالای این محصول (تا حداقل 5 بار تا 1100 درجه سانتیگراد) به گونه ای است كه از آن در پایه كاتالیست، فیلتراسیون مواد داغ خورنده و … نیز می توان به سهولت استفاده كرد. این محصول در ابعاد و خواص فیزیكی متفاوت بسته به كاربرد مورد نظر قابل تولید خواهد بود.
وی با اشاره به محصول دوم تولید شده در این شركت كه نوع دیگری از فیلترهای سرامیكی است، گفت: این محصول با ظاهری سفید رنگ و استحكام عالی مناسب كلیه كاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی در معرض مواد خورنده در دمای بالا (تا 1100 درجه سانتیگراد) است. مقاومت سایشی بالای این محصول به گونه ای است كه قابلیت تصفیه و آخالگیری كلیه ذوب های پایه آلومینیومی را داشته و می تواند به عنوان سدی از ورود جریان متلاطم ومذاب به درون قالب ریخته گری جلوگیری كند.
مدیرعامل این شركت دانش بنیان اضافه كرد: این امر موجب كاهش گاز به دام افتاده و جریان آرام ذوب بیش از ورود به قالب قطعه ریختگی خواهد شد. در نتیجه قطعه ای تمیز و عاری از هرگونه ناخالصی ریخته خواهد شد كه این امر در افزایش راندمان خط تولید ریخته گری و كاهش چشمگیر پِرت قطعات تاثیر بسزایی دارد.
وی عنوان كرد: همچنین این محصول در كاربردهای دیگری از قبیل پایه كاتالیست، اگزوز موتورهای بنزینی و دیزلی، فیلتراسیون كلیه سیالات داغ و خورنده و … به وفور استفاده می شود. این محصول در ابعاد و خواص فیزیكی متفاوت بسته به كاربرد مورد نظر قابل تولید خواهد بود.
راه اندازی خانه نوآوری مد و لباس
دستاورد متفاوت دیگری كه به تازگی توسط زنان كارآفرین متخصص ارائه شده است، راه اندازی خانه نوآوری مد و لباس است. این مركز پایگاهی است برای تمام افراد و كسب و كارهای دنیای مد و پوشاك كه با هر نیازی دغدغه ای برای رشد ایده یا كسب و كار را دارند.
این مركز نوآوری، از صحت سنجی و توسعه ایده تا راه اندازی كسب و كار، طراحی، تولید، بازاریابی و فروش، منتورینگ، كوچینگ، شتاب دهی و حتی صادرات حامی آنها خواهد بود. خانه نوآوری مد و لباس با هدف توسعه جریان سرمایه های فكری در مسیر نوآوری و كارآفرینی درحوزه مد و لباس و شكل دهی اكوسیستمی كارآمد در حوزه مد و پوشاك ایران ایجاد شده است.
افرادی كه خواهان ایجاد كسب و كار در زمینه مد و لباس هستند می توانند با حضور در این خانه نوآوری، از ایده پردازی تا فروش در فضای حقیقی بازار را فرا بگیرند.
در این خانه، كسب و كارهای مد در تمامی مراحل پوشش داده می شود و ضمن برگزاری رویدادها و گردهمایی های متفاوت و توانایی تیم سازی و ارتباط با كامیونیتی مد و پوشاك، مسیر پیشرفت از پیش بررسی شده و پیشرفت كردن زیر نظر مشاورین و منتورها را به كارآموز نشان می دهد. در این خانه از ایده های نوین و سرعت بالای رشد و نوآوری بالا در مركز و در كامیونیتی آن استقبال می شود.
دستگاه آشكار كننده اشیای پنهان
یكی از طرح هایی كه با همكاری زنان در حال تولید است دستگاه آشكار كننده اشیای پنهان است كه 5 كشور سازنده آن هستند.
هنگامه عزیزی، دانشجوی دكتری الكترونیك در دانشگاه صنعتی شریف در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این دستگاه توضیح داد: طرحی كه از سال 93 با یك گروه 30 نفره روی آن تحقیقات انجام داده ایم دستگاه شناسایی اشیای پنهان شده زیر لباس با تكنولوژی موج میلیمتری است.
عزیزی با بیان اینكه این دستگاه برای ورودی اماكن حساس مانند مجلس شورای اسلامی، گمرك، فرودگاه ها و … كاربرد دارد، عنوان كرد: در این دستگاه بخش های الكترونیكی، هوش مصنوعی، مكانیكی و… وجود دارد كه در مقایسه بانمونه خارجی قیمتی نصف یا یك سوم دارد. دانش فنی ساخت این دستگاه را بدست آوردیم و در ساخت آن نیز سعی شده تا حد امكان از تجهیزات بومی استفاده شود.
به گفته وی، دستگاه ایكس ری تنها فلزات را تشخیص می دهد اما این دستگاه بومی، هر چیز پنهان شده روی پوست را مشخص می كند و وجود اشیا ممنوعه را تشخیص داده و به اپراتور اخطار می دهد؛ هنوز در ایران چنین دستگاهی نه ساخته شده و نه از خارج وارد شده است.
وی با بیان اینكه قرار است این دستگاه به زودی در آستان قدس رضوی نصب شود، گفت: تا یك الی ده سال آینده تمام فرودگاهای جهان موظف هستند از این دستگاه استفاده كنند. 5 كشور این دستگاه را به تولید می رسانند كه آلمان و چین از جمله آنها هستند؛ با ساخت آن در ایران به زودی كشورمان ششمین كشور تولید كننده دستگاه شناسایی كننده اشیای پنهان خواهد شد.
طراحی اپلیكیشنی برای تعمیر موبایل
یكی دیگر از دستاوردهایی كه بانوان از قِبَل یك فناوری، كسب و كاری دانش بنیان راه اندازی كردند یك اپلیكیشن كامل برای تعمیرات تمامی برندهای موبایل و كامپیوتر است. در این اپلیكیشن تمامی مراحل تعمیرات موبایل و كامپیوتر به صورت آنلاین و لحظه ای قابل مشاهده است. هدف این اپلیكیشن ارائه روشی نوین بر پایه تكنولوژی برای آسان كردن زندگی ایرانیان است.
چشم انداز این تیم كه به سرپرستی بانوان شكل گرفته، تمركز بر حوزه تعمیرات و بهره گیری از توان نیروی جوان و متخصص است تا با یك گروه حرفه ای و پویا و با به كارگیری فناوری های نوین مشكلات و سختی های همیشگی تعمیرات در حوزه موبایل و كامپیوتر را مرتفع سازند. این اولین اپلیكیشن آنلاین و لحظه ای تعمیرات تخصصی موبایل و كامپیوتر با رویكرد نوآوری اجتماعی در ایران است.
به واسطه این نرم افزار، كلیه خدمات تخصصی تعمیرات موبایل و كامپیوتر از تمامی برندها به صورت آنلاین و لحظه ای ارائه می شوند.
به گفته مدیرعامل این تیم، ما در این اپلیكیشن، با آموزش تخصصی تعمیرات توسط كارشناسان تعمیر به قشر آسیب پذیر و بیماران ایكتیوز، علاوه بر بكارگیری و پرورش آنان در فرآیند كار، بستر ورود آنان به بازار كار را فراهم می كنیم.
وی تاكید كرد: ما معتقدیم كه در دنیای هوشمند و آنلاین كنونی، تعمیرات موبایل و كامپیوتر باید آنلاین و سریع و هوشمند باشد تا انسان امروزی بدون سختی و اتلاف وقت سریع تر به مقصود و هدف خود برسد.
به گفته این مدیرعامل شركت دانش بنیان، تمامی فرایند تعمیرات از مرحله دریافت كالا از مشتری، ارسال به تعمیرگاه، مراحل تعمیر و ارسال برای مشتری را به صورت كاملاً آنلاین و لحظه ای ارائه می دهیم تا مشتری تمامی مراحل تعمیرات كالای خود را به صورت آنلاین ببیند و نگرانی های همیشگی بابت آسیب به قطعات اصلی كالای خود و یا سرقت اطلاعات خود را نداشته باشد.
وعده های معاونت علمی؛ از تسهیلات بلاعوض تا ایجاد صندوق بانوان كارآفرین
روح الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری به تازگی برای تسهیل فعالیت بانوان در عرصه دانش بنیان وعده هایی داده است.
وی از راه اندازی صندوق اختصاصی بانوان كارآفرین خبر داد و گفت: از شركت های دانش بنیانی كه عناصر كلیدی یا درصد بالایی از كارمندان آن را بانوان تشكیل می دهند حمایت خواهیم كرد.
معاون علمی و فناوری رئیس جمهور همچنین با اشاره به نمایشگاه دستاوردهای بانوان دانش بنیان عنوان كرد: بانوان در حوزه نوآوری تاثیرگذار هستند، محصولاتی را تولید كرده اند كه برخی از این محصولات همگام با دانش روز دنیا است. افتخار و حس خوبی داریم كه بتوانیم به این حوزه كمك كنیم.
وی ادامه داد: معاونت علمی تسهیلاتی دارد كه برای توسعه دانش بنیانی در اختیار شركت ها قرار می دهد. در همین راستا به بانوانی كه در این نمایشگاه حضور دارند، 67 وام قرض الحسنه 5000 میلیون ریالی با بازپرداخت دو ساله اختصاص داده می شود.
به گزارش مهر، پراكندگی فعالیت بانوان در عرصه های فناوری دیجیتال، تولید مواد شیمیایی و پلیمری، تولید منسوجات نبافته با فناوری نانو، خوراك دام، كیت های تشخیص، سلامت پزشكی، انواع داروها و… است كه برخی از این محصولات به تولید رسیده اند و علاوه بر تامین نیاز كشور به مرحله صادرات نیز رسیده اند.
علیرغم تبلیغات گسترده در كشورهای غربی علیه كشورمان، فعالیت موثر و پویای زنان در عرصه دانش بنیانی گواهی بر این است كه بانوان ایرانی در هر عرصه و زیست بومی در ایران مجال فعالیت دارند و با تولیدات خود نقش پر رنگی در رشد و توسعه اقتصاد دانش بنیان می توانند ایفا كنند.
نقشی كه نیازمند توجه بیشتر از سوی مسئولان برای بسترسازی توسعه كسب و كارهای دانش بنیان زنان است تا شاهد بهبود و تثبیت جایگان زنان در زیست بوم نوآوری و فناوری و افزایش اثربخشی نقش آنها در توسعه اقتصاد ایران باشیم.