در بسیاری از موقعیت ها ممکن است، کنترل احساسات برای اکثر مردم کار مشکلی باشد. برای مثال هنگامی که از ملاقات عزیزی شدیدا خوشحال می شوید، شاید سخت بتوانید شادی خود را کنترل کنید یا در غم از دست دادن اطرافیان قادر نباشید بر احساسات خود چیره شوید. تمام این موقعیت ها و ناتوانی در کنترل آن ها تا حدی طبیعی است. اما در روانشناسی آکادمیک عبارت «ناتوانی هیجانی « برای شرایطی به کار می رود که فرد، به شکل آزاردهنده ای بی ثباتی هیجانات را تجربه می کند، یا در مواجه ها با وضعیتی که واکنش هیجانی خاصی را می طلبد، واکنش احساسی شدید و متضادی از خود نشان می دهد، یا حتی آنقدر هیجانات را در سطح شدیدی احساس می کند که قادر به کنترل آن ها نیست. برای مثال ممکن است در مراسم ختم و از دست دادن عزیزی شروع به خندیدن کند، لحظه ای به شما ابراز علاقه کند و هرکاری برای شادی تان انجام دهد اما در مدت کوتاهی احساساتش تغییر کند و اظهار کند که با تمام وجود از شما متنفر است، و یا اینکه صرفا بخاطر شکستن یک لیوان ساعت ها گریه کند و فریاد بکشد. در واقع بی ثباتی عاطفی یا ناتوانی در کنترل هیجان، یک چرخش سریع و شدید عاطفی در هیجانات یا خلق و خوی افراد است که عموما با شرایط یا محرک های محیطی متناسب نیست. کسانی که در چنین وضعیتی قرار دارند در بسیاری از زمینه ها مانند عملکرد تحصیلی، شغلی و اجتماعی دچار مشکل می شوند، افرادی که در ارتباط نزدیک با این افراد هستند عموما اظهار می کنند که در رویارویی با بی ثباتی هیجانی این افراد آسیب می بینند و مستاصل می شوند. این بی ثباتی و ناتوانی در کنترل عواطف می تواند بخشی از یک اختلال روانی زمینه ای باشد. برای مثال در کتابچه ی راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی، عنوان شده که در اختلال شخصیت مرزی، افراد خلق و خوی ناپایدار شدیدی را تجربه می کند و به همین دلیل در ارتباط با دیگران و در محیط کاری دچار ضعف در عملکرد خواهند شد.
از طرفی در اختلال شایع دوقطبی هم شاهد چرخش شدید هیجانات با اوج و فرودهای بسیار هستیم. به همین دلیل برای درمان یا کنترل ناتوانی هیجانی متخصصان ابتدا باید اختلال اصلی را تشخیص دهند و فرد را در روند درمان اختلال محوری بگذارند. اما به طور کلی برای تعدیل آسیب های ناشی از ناتوانی هیجانی، آگاهی بر احساسات در لحظه، شناسایی افکار پیش از هیجان و کنترل محرک های بیرونی می تواند موثر باشد. برای مثال محققان دریافته اند که خستگی، عدم خواب کافی و قرار داشتن مداوم در معرض استرس و تنش های محیطی می تواند پیش زمینه ای برای بروز بی ثباتی هیجانی باشد. بنابراین با کنترل محرک های محیطی تا زمان درمان می توانید تا حدودی بر این سمپتوم کنترل داشته باشید. برای مشاوره ی رایگان با کارشناسان روانشناسی بهزیستی همواره می توانید با شماره گیری 1480 از خدمات رواندرمانی بهره بگیرید.