به گزارش خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، تغییرات گاه به گاه در خلق طبیعی است، اما اگر این تغییرات اغلب اتفاق بیافتند و یا دلیل خاصی نداشته باشند، باید نگران باشید. در برخی از افراد، این تغیییرات نشان دهنده اختلالی ذهنی است كه اختلال دو قطبی نامیده می شود.

اختلال دو قطبی چیست؟

اختلال دو قطبی وضعیتی از سلامت روان است كه منجر به تغییر نامعمول در انرژی، خلق، تمركز، و توانایی انجام فعالیت های روزانه می شود. این نواسانات خلقی شامل احساسات شدید (شیدایی و جنون) و احساسات پایین (افسردگی) می شود. انستیتوی ملی بهداشت روان گزارش می دهد كه تقریبا 2.6 درصد از جمعیت بزرگسال در آمریكا تحت تاثیر اختلال دو قطبی قرار دارند.

عوامل خطر در ایجاد اختلال دو قطبی

علت دقیق اختلال دو قطبی در میان متخصصان سلامت روان ناشناخته مانده است. دانشمندان معتقدند یك جزء ژنتیكی وجود دارد كه باعث بروز اختلال در خانواده ها می شوند. با این حال، درحالی كه مردم از لحاظ ژنتیكی مستعد ابتلا به اختلال دو قطبی هستند، كسی كه یك عضوی از خانواده اش به این اختلال مبتلا است، لزوما آن را تجربه نمی كند. فاكتور های محیطی همچون جنسیت، استرس، و الكل یا سوء مصرف مواد نیز در ابتلا به اختلا دو قطبی موثرند.

گرایش های خانوادگی

اگر شما با شخصی كه به اختلال دو قطبی مبتلا است نسبت خانوادگی درجه 1 دارید مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر، در معرض ریسك بیشتر ابتلا به این اختلال هستید. برای بسیاری از مردم نشانه های اولیه در اوایل جوانی دیده نمی شود. اگرچه اختلال دوقطبی در هر سنی قابل تشخیص است، اما سن معمول آن 25 سال است.

جنسیت

اگرچه هم مردان و هم زنان به طور یكسان تحت تاثیر اختلال دو قطبی قرار می گیرند، برای هر جنس نشانه هایی مخصوص به خودشان نیز وجود دارد. برای مثال: زنان دوره ی اختلال سریع تری را تجربه می كنند. علاوه بر این، آنان افسردگی و تركیب آن با شیدایی را نسبت به مردان دارای این اختلال بیشتر تجربه می كنند. از طرف دیگر، آقایان ممكن است نشانه هایی همچون خشم، خصومت و پرخاشگری داشته باشند.

استرس

اقرادی كه در محیطی استرس زا زندگی یا كار می كنند، ممكن است اختلال دو قطبی را تجربه كنند. عوامل دیگر همچون:عوامل فیزیكی، مرگ والدین، اتفاقات پس از سانحه نیز باعث افزایش خطر ابتلا به اختلال دوقطبی در آینده می شود.

تشخیص اختلال دو قطبی

در یك برهه زمانی، اختلال دو قطبی با دیگر اختلالات روانی همچون اسكیزوفرنیا یا افسردگی تك قطبی اشتباه گرفته می شد. با این حال، متخصصان بالینی درك بالایی از این بیماری دارند و می توانند نشانه های آن را تشخیص دهند و در بسیاری از موارد می توانند به طور موثر آن را درمان كنند.

فاز های دو قطبی

پستی و بلندی های احساسات معمولاً در بیشتر افراد موقتی است. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی تغییرات چشمگیر بیشتری در خلق و خو تجربه می كنند. این تغییرات اغلب به عنوان فاز های دو قطبی شناخته می شوند. نوسانات خلقی مربوط به اختلال دو قطبی از دوره های شیدایی به دوره های افسردگی تغییر می كند. این قسمت ها بسته به خلق وخو یا رفتار فرد، حالت های شیدایی، جنون خفیف یا افسردگی توصیف می شود. نوسانات خلقی دو قطبی ممكن است در هر زمان و بدون هشدار رخ دهد و ممكن است برای مدت طولانی ادامه یابد.

شیدایی هیجانی است كه به عنوان بیش فعالی ذهنی و جسمی، افزایش روحیه و رفتار نامنظم ظاهر می شود. جنون خفیف نوع پایین تری از شیدایی است. در طی دوره های جنون خفیف، خلق وخو و سطح انرژی افزایش می یابد، اما "از كنترل خارج نیستند". علائم افسردگی در اختلال دو قطبی بسیار شبیه به سایر موارد عمده افسردگی است. افراد ممكن است غم، ناامیدی، تحریك پذیری و تغییر در اشتها، الگوی خواب یا وزن را تجربه كنند.

درك دوره های شیدایی اختلال دو قطبی

نحوه بروز علائم اختلال دو قطبی، مدت زمان علائم و تأثیر كلی آن بر فرد ممكن است از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. درك علائم شیدایی اختلال دو قطبی ممكن است برای برخی از افراد دشوار باشد، زیرا افراد در طی این دوره ها واكنش های متفاوتی نشان می دهند. به عنوان مثال، هنگامی كه دوره های شیدایی رخ می دهد، یك فرد ممكن است با احساس ناامیدی یا تحریك پذیری، دوره های شیدایی یا جنون خفیف را تجربه كند در حالی كه دیگری ممكن است نیاز به خواب و بیش فعالی را نشان دهد.

هنگامی كه علائم شیدایی اختلال دو قطبی ظاهر می شود، فرد احساس خلاقیت، افزایش انرژی یا سرخوشی می كند همچنین بعضی از افراد ممكن است احساس كنند كه شكست ناپذیر هستند.

بیشتر بخوانید

- راهكارهایی برای جلوگیری از بروز اختلالات روانی در بهبودیافتگان كرونا در حالی كه ممكن است در ابتدا احساس افزایش انرژی و سرخوشی خوب باشد، اما دوره های شیدایی می تواند باعث ایجاد پیچیدگی در احساسات شود. به عنوان مثال، در طول این مرحله، برخی از افراد رفتار های خطرناك یا نامناسب انجام می دهند. آن ها ممكن است به قمار و ولخرجی روی آورند. برخی از افراد به راحتی عصبانی می شوند و دعوا راه می اندازند و یا كسانی كه از رفتارشان انتقاد می كنند را سرزنش می كنند.

برخی از علائم شایع دوره های شیدایی عبارت اند از:

كمتر خوابیدن، اما احساس انرژی بسیار زیاد
افكار آشفته كه به سرعت از یك موضوع به موضوع دیگر می پرد.
صحبت سریع (به حدی كه دیگران نتوانند آن چه را كه گفته شد دنبال كنند)
مشكل در تمركز، حواس به راحتی پرت می شود.
احساس خوش بینی غیرمعمول یا سرخوشی یا احساس تحریك پذیری شدید
اختلال در قضاوت یا رفتار تكانشی
توهم (در موارد شدید)
علائم هشدار دهنده شیدایی دو قطبی

به طور معمول، افراد می توانند تغییرات عاطفی را تجربه كرده و از یك خلق به خلق دیگر بدون مشكل منتقل شوند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی بیش از سایرین در حركت از یك مرحله یا روحیه مشكل دارند. شناخت علائم هشدار دهنده اختلال دوقطبی برای اینكه بدانیم چه زمانی به دنبال كمك بگردیم، مهم است.

- افراد مبتلا به اختلال دو قطبی اغلب در مرحله شیدایی این اختلال بیش از حد بلند پرواز هستند. با این حال، همان طور كه دوره شیدایی به حالت افسردگی تغییر می كند، تمركز روی وظیفه اغلب ناقص می ماند و انجام كار دشوار می شود.

- شیدایی اغلب شامل مقادیر بسیار بالایی از انرژی است كه ممكن است با یك رفتار پرخطر همراه باشد. به عنوان مثال، شخصی كه یك دوره شیدایی را تجربه می كند ممكن است احساس كند كه می تواند یك كار غیرممكن را انجام دهد. آن ها ممكن است همزمان چندین كار را بر عهده بگیرند و معتقد باشند كه می توانند بدون كمك آن ها را انجام دهند. درحالی كه این ایده در حال حاضر خوب به نظر می رسد، هنگامی كه خلق وخوی شروع به تغییر می كند، فرد احساس ناامیدی می كند كه ممكن است باعث بدتر شدن دورران افسردگی شود.

- شیدایی ممكن است باعث احساس خشم شدید، تحریك پذیری یا پرخاشگری شود.

درمان اختلال دو قطبی

از آن جا كه اختلال دو قطبی یك بیماری مزمن و عود كننده است، به درمان طولانی مدت نیاز دارد. این موضوع حتی در مواردی كه علائم آن آشكار نیستند نیز صادق است.

گزینه های درمانی مرتبط با اختلال دوقطبی شامل دارو، روان درمانی یا تركیبی از هر دو است.

نوع دارویی كه برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود، بسته به نوع اختلال و شدت علائم ممكن است متفاوت باشد. توجه به این نكته مهم است كه دارو درمانی معمولاً یك درمان مستقل برای اختلال دو قطبی نیست. مشاور شما احتمالاً برای درمان اختلال دوقطبی به یك متخصص بهداشت روان مراجعه می كند و برای مدیریت آن از وی كمك می گیرد.

از روان درمانی اغلب به عنوان "گفتاردرمانی" یاد می شود. این روش شامل یادگیری درباره تغییرات خلق وخو و نحوه كنار آمدن موثر با آن ها است. درمان گران می توانند به آموزش مراجعان و اعضای خانواده آن ها در مورد اختلال دو قطبی كمك كنند و روش های حمایت از آن ها را در طول دوره ها آموزش دهند.

رفتاردرمانی نوعی روان درمانی است كه رویكردی عمل گرا برای درمان سلامت روان است. انواع دیگر گفتاردرمانی شامل درمان رفتاری گفتاری و رفتاردرمانی شناختی است. در رفتار درمانی دیالكتیكی، به افراد آموزش داده می شود كه عقاید و رفتار های خود را بپذیرند و نحوه تمركز بر ایجاد پاسخ های سالم به خلق و خو و رفتار را بپذیرند. رفتاردرمانی شناختی به افراد كمك می كند تا باور های ناسالم، رفتار ها و برداشت های نادرستی را كه نسبت به خود یا دیگران احساس می كنند شناسایی و تغییر دهند.

دریافت راهنمایی برای اختلال دو قطبی

حتی علائم جزئی اختلال دو قطبی می تواند برای فردی كه در حال تجربه آن است، قابل توجه باشد. اگر شما علائم اختلال دو قطبی دارید یا نگران تغییر در خلق وخویتان هستید، با پزشك خود مشورت كنید.