به گزارش خبرنگار سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما ، به طور كلی می توان گفت دو گروه واكسن علیه كرونا برای مردم كشور در حال تهیه است. گروه اول، واكسن های خارجی و وارداتی است كه از طریق كشورهای دیگر تولید شده و از سوی وزارت بهداشت خریداری شده و بخشی از آن تاكنون به مصرف ایمن سازی گروه های در معرض خطر از جمله عده ای از كاركنان بهداشتی و درمانی كه در خط اول مبارزه با كرونا قرار دارد، رسیده است.
گروه دوم هم واكسن های تولید شركتهای داخلی است كه به صورت طرح های مشترك یا كاملا ایرانی در حال انجام است.



واكسن های وارداتی چه خصوصیاتی دارند؟ نخستین بخش از واكسن های وارداتی كه وزارت بهداشت قرارداد خرید آنها را بسته است، از كشور چین می آید.

به طور كلی چین دارای دو نوع تولید واكسن است. یكی تولید چین است كه در كشورهای امارات و بحرین و آمریكای جنوبی آزمایش شده و قابلیت خود را نشان داده است.
بخش دیگر از واكسن های وارداتی هم از كشور چین می آید، واكسن شركتی به نام سینوویك كه این محصول هم در تركیه و برزیل در حال آزمایش است. همچنین وزارت بهداشت از موسسه وارت بیوتك هندوستان هم واكسن دریافت می كند. این واكسن دارای فناوری ویروس غیرفعال یا كشته شده است كه از سوی سازمان غذا و داروی ایران تایید شده است. سازمان غذا و دارو اسناد كارآزمایی واكسنها را دریافت كرده و پس از بررسی های لازم، استفاده از این واكسن را تایید و سفارشهای اولیه خرید هم داده شده است.



استفاده از ویروس كشته شده در ساخت واكسن، در اروپا و آمریكا چندان مورد استقبال قرار نگرفته است. برای ساخت واكسن از این طریق تنها یك شركت فرانسوی وارد شده است كه فناوری این واكسن را ساخته و گسترش داده است. لذا به نظر می رسد از نظر استفاده از ویروس كشته شده در ساخت واكسن، ایران در جهان عقب نمانده است. با این حال اگر فناوری واكسن سینوفارم ووهان در ایران قابل تولید باشد برای شهروندان كشور ما سودمند است چون تست این واكسن در كشورهای مختلف انجام شده است.

می توان گفت به طور كلی در استفاده از این نوع واكسن، باید ابتدا دوز اول به دریافت كنندگان تزریق شود و پس از سنجش اثربخشی، واكسیناسیون ادامه خواهد یافت. در این روش در صورتی كه واكسن در دوز اول اثربخشی لازم را نشان ندهد، تزریق دوز یادآوری متوقف می شود.
در فناوری نوع دوم ساخت واكسن، از ویروس ضعیف شده كرونا استفاده می شود. آمریكا و روسیه از این فناوری در ساخت واكسن خود استفاده می كنند. در ایران نیز موسسه رازی روی این فناوری در حال كار است و مجوز كارآزمایی واكسن ایرانی بر اساس ویروس ضعیف شده را از وزارت بهداشت گرفته است. در واكسن سازی رازی، مرحله اول و دوم آزمایش واكسن به صورت تزریقی و مرحله سوم به صورت استنشاقی است كه در حال انجام است.

واكسن كوواكس ایران از طریق اتحادیه كوواكس هم واردات واكسن خواهد داشت. در حال حاضر ایران از كره جنوبی پول زیادی بابت بلوكه شدن دلارهای نفتی طلبكار است و از طریق این ارز، توانست پیش خرید 16 میلیون و 800 هزار دوز واكسن را انجام داده كه احتمالا از مبدا كشورهای آمریكا، انگلیس و فرانسه واكسنهای مزبور دریافت خواهد شد. چون اتحادیه كوواكس واكسنها را تامین می كند، مشكلی وجود ندارد.

نكته دیگری كه درباره واكسن اسپاتنیك وی وجود دارد این است كه خود روسها اعلام كردند اگر حساسیت در فرد دریافت كننده پس از تزریق دوز اول ایجاد نشود، باید دوز دوم تزریق شود. در حالی كه در واكسن استرازنكا تزریق دوز اول و دوم تفاوت ندارد و مانند همدیگر است. یعنی تفاوتی در ایجاد حساسیت بین دوز اول و دوم واكسن وجود ندارد و از این لحاظ می توان گفت آسترازنكا از واكسن روسی پیشرفته تر است.

ادامه فعالیت ها برای واكسن های كرونا در كشور سخنگوی ستاد ملی مقابله با كرونا درباره واكسنی كه امروز در بیمارستان رسول اكرم تزریق ان انجام شد گفت: این واكسن انستیتو رازی و تولید داخل است ضمن اینكه از معدود واكسنهای دنیاست كه سه دوز دارد، دو دوز ترریقی و یك دوز آن استنشاقی است. این واكسن یكی از واكسنهایی است كه در كشور ما مرحله انسانی آن امروز آغاز شده است.
وی در ادامه به واكسن كووبركت اشاره كرد و گفت: نتایج مرحله اول كووبركت هم تا 14 اسفند مشخص و به شركت سازنده تحویل داده خواهد شد كه اگر موفقیت آمیز باشد می توانند مرحله دوم را آغاز كنند.
وی گفت: مرحله دو و سه كووبركت ادغام یافته و پیش بینی می شود مرحله دوم و سوم تا اواسط اردیبهشت به اتمام برسد تا تولید نیمه صنعتی ان از اواخر اردیبهشت به میزان یك تا یك و نیم میلیون دوز در ماه آغاز شود كه اگر مراحل با موفقیت طی شود اواخر خرداد به تولید 10 میلیون دوز در ماه خواهیم رسید.

واكسن پاستور در مرحله سوم روی 50 هزار نفر آزمایش می شود یكی دیگر از مسایل مطرح شده درباره واكسیناسیون كرونا در ایران، واكسن كرونای ایرانی-كوبایی است. در مورد كشورهای كوبا كه در حال همكاری با ایران در ساخت واكسن است، باید گفت این همكاری موضوع تازه ای نیست چون قبلا هم در بحث ذات الریه كودكان با این موسسه كوبایی همكاری داشته و واكسن تولید كرده ایم و در حال حاضر هم این همكاری ادامه دارد.

واكسن سازی در كوبا، فناوری پیشرفته ای دارد. در روش واكسن سازی كوبایی برای كرونا، آنتی ژن نوتركیب كرونا با آنتی ژنی كه روی مولكول واكسن كزاز وجود دارد تركیب می كنند كه روش اختصاصی كوبا برای ساخت واكسن است. واقعیت این است كه شركت دولتی سازنده واكسن كرونای كوبایی هم تاكنون 35 نوع واكسن را در دنیا توسعه داده است. بنابر این نباید تصور كرد كوبا یك كشور آمریكای لاتین است و واكسن سازی بلد نیست. كوبا بالاترین استاندارد سرانه پزشك در دنیا را دارد. به ازای هر 1000 نفر در كوبا، 7 نفر پزشك وجود دارد كه بالاترین سرانه در دنیا محسوب می شود. این كشور توجه ویژه ای به بحث بهداشت و درمان داشته و 32 موسسه پژوهش پزشكی با 20 هزار پژوهشگر در كوبا فعالیت دارند.

از سوی دیگر باید در نظر داشت كوبا علاوه بر آنكه دانش فنی دارد، امكان تولید وسیع واكسن را در اختیار دارد. به طور مثال اگر كشوری به یكی از سازندگان واكسن در دنیا سفارش دریافت 20 میلیون دوز واكسن بدهد، ممكن است مجبور شود 8 ماه در نوبت انتظار بماند ولی كوبا امكان تولید سریع واكسن در مقیاس وسیع را دارد و در نوبت ماندن برای دریافت واكسن از این كشور وجود ندارد.

واكسن كوبایی كرونا آزمایشات بالینی روی افراد 18 تا 80 سال را پشت سر گذاشته و در حال حاضر فاز رسمی آزمایش روی اطفال را كه برای كشور ما بسیار مهم است، آغاز كرده است. باید به این نكته اشاره كرد در اغلب كشورهایی كه واكسن كرونا می سازند هنوز فرصت نیافته اند تست اطفال این واكسن را انجام دهند. تقریبا همگی واكسنهای موجود در دنیا برای استفاده اضطراری تاییدیه گرفته اند و استفاده اضطراری هم برای تزریق به سنین بزرگسال است ولی كوبا در حال حاضر وارد فاز آزمایش واكسن روی اطفال شده است.

نكته اینجاست كه وزارت بهداشت موافقت كرده است واكسن كوبایی در كارآزمایی بالینی روی 20 تا 50 هزار نفر در ایران تست شود. از آنجایی كه اثربخشی این واكسن 94 تا 96 درصد برآورد شده و می توان گفت حتی اثربخشی این واكسن از واكسن تولید ایران هم برابر بالاتر است. این نكته را هم باید در نظر گرفت به دلیل فناوری خاص واكسن ایرانی-كوبایی، محصول مزبور قابلیت آن را دارد كه همزمان بیماری كووید 19 و كزاز را فرد دریافت كننده مقاوم سازی می كند. همچنین در یك سال اول با وضعیت موجود امكان تولید 24 میلیون دوز واكسن ایرانی-كوبایی وجود دارد.

سخنگوی ستاد ملی مقابله با كرونا هم درباره واكسن مشترك پاستور، گفت: واكسن ایرانی كرونا تولید محققان انستیتو پاستور دو هفته دیگر وارد مرحله سوم آزمایش انسانی می شود.
اقای رئیسی با تأكید بر اینكه واكسن پاستور واكسن مشترك نیست، افزود : ما فناوری را از كوبا خریدیم و خودمان واكسن را تولید می كنیم.
معاون امور بهداشت وزیر بهداشت تصریح كرد: هم اكنون ما در مرحله سوم آزمایش انسانی واكسن انیستیتو پاستور هستیم و این نخستین واكسن ایرانی كروناست كه به دستمان می رسد.
آقای رئیسی خاطر نشان كرد: واكسن كرونای پاستور در مرحله سوم آزمایش انسانی 50 هزار دُز تزریق می شود كه این مرحله دو هفته دیگر آغاز خواهد شد.
سحنگوی ستاد ملی مقابله با كرونا گفت: از فروردین 1400، ماهانه دو تا 4 میلیون دُز از واكسن انیستیتو پاستور در دست ما خواهد بود.

تقسیم بندی زمانی اولویت های تزریق واكسن آقای دكتر رئیسی با اشاره به سند ملی واكسیناسیون كشور مصوبه ستاد ملی مقابله با كرونا گفت: تزریق واكسن در مرحله اول شامل دو گروه كاركنان بهداشت و درمان و مراكز نگهداری سالمندان و معلولان ذهنی جسمی، جانبازان شیمیایی تنفسی بویژه بالای 50 درصد و یك سری از مشاغل دیگر از جمله غسال ها و آزمایشگاه ها و مطب های پزشكان خواهد بود، در مرحله دوم طبق سن افراد، افراد بیش از هشتاد سال، بیش از هفتاد و پنح سال، بیش از هفتاد سال، بیش از شصت و پنج سال و سپس افراد دارای بیماری زمینه ای 16 تا 64 سال را شامل میشود، بعد از این افراد مرحله چهارم و عموم مردم هستند.
وی درباره زمان تقریبی تزریق واكسن گفت: ما با واكسیناسیونی كه از پنجشنبه شروع كردیم خانه سالمندان و مراكز نگهداری معلولان و جانبازان را واكسینه می كنیم و سپس واكسنی كه امروز به میزان 250 هزار دوز واكسن سینوفار چینی وارد شد و 200 هزار دوز واكسن اسپونتیك روسیه نیز كه تا اوایل هفته آینده وارد كشور می شود با حدود 100 هزار دوز هم كه از هندوستان وارد می شود و پیش بینی ما این است كه یك میلیون دوز هم از سبد كوواكس قبل از سال جدید به دست ما می رسد با این میزان واكسن ها انتظار داریم با جمعیت مورد نظر اولویت بندی ها تا افراد سالمند بالای هفتاد و پنج سال تا فروردین واكسینه شوند افراد هفتادسال تا اردیبهشت، شصت و پنج ساله ها از خرداد تزریق واكسیناسیون داشته باشند ضمن اینكه افرادی كه دارای بیماری زمینه ای هستند در این گروهها اولویت دارند.

چه زمانی واكسیناسیون عمومی آغاز می شود؟ با وجود اقدامات انجام گرفته و واردات واكسن، باید گفت واكسیناسیون عمومی در ایران زودتر از پایان بهار مقدور نیست. از آنجایی كه اقدامات لازم برای واردات و تولید واكسن كرونا در داخل كشور انجام شده، با این حال تا پیش از پایان بهار 10 تا 15 میلیون دوز واكسن در كشور موجود خواهد بود كه طبیعی است با این میزان واكسن، واكسیناسیون عمومی صورت بگیرد. همچنین وزارت بهداشت یك شهرك واكسن سازی برای دو موسسه رازی و پاستور راه اندازی كرده كه در این شهرك، موسسه رازی اعلام كرده است در صورت راه اندازی خط تولید واكسن، به تنهایی ظرفیت تولید ماهانه 2 میلیون دوز واكسن را دارد. همزمان با تولید داخل واكسن، سایر اقدامات لازم برای واردات واكسن از 4 كشور روسیه، هند و چین و سازنده واكسن استرازنكا هم دنبال می شود.

این نكته هم باید اشاره شود كه موسسه رازی به وزارت بهداشت اعلام كرده است تا پایان شهریورماه 120 میلیون دوز واكسن تولید خواهد كرد. باید در نظر داشت تعداد بالای دوز واكسن برای هر كشوری نیاز است. مثلا كانادا سه برابر جمعیت كشور خود واكسن پیش خرید كرده است. این تعداد بالا برای آن است كه بتواند در صورت جهش های بعدی كرونا واكسن به تعداد كافی در اختیار داشته باشد و هم اینكه چون این قبیل كشورها توان اقتصادی بالایی دارند نمی خواهند نگرانی از بابت كمبود واكسن برای جمعیت خود داشته باشند.



واكسیناسیون كرونای سالمندان مستقر در منازل از فروردین 1400 سخنگوی ستاد ملی مقابله با كرونا گفت: واكسیناسیون علیه بیماری كرونا برای سالمندانی كه در منازل زندگی می كنند از اواخر فروردین 1400 آغاز می شود.
دكتر علیرضا رئیسی در پاسخ به این سوال كه سالمندانی كه در منازل هستند در كدام مرحله واكسیناسیون قرار دارند، افزود: بطور میانگین در كشور حدود هشت میلیون نفر بالای شصت و پنج سال داریم كه این تعداد در گروه مرحله دوم ما هستند.
وی افزود: در مرحله دوم افراد بالای هشتاد سال- بالای هفتاد و پنج سال - بالای هفتاد سال -بالای شصت و پنج سال و سپس افراد 16 تا 64 سال دارای بیماری زمینه ای در فهرست واكسیناسیون علیه بیماری كرونا قرار می گیرند.
آقای رئیسی گفت: پیش بینی می كنیم بخش اعظمی از این افراد را با توجه به ورود واكسن های تولید داخل، از فروردین كه شروع كنیم تا اخر تیرماه هشت میلیون نفر سالمند كشور را علیه ویروس كرونا واكسینه كنیم.

تزریق واكسن كرونا خارج از اولویت نداریم آقای دكتر رئیسی با تأكید براینكه بهیچ وجه واكسن خارج از اولویتها تزریق نمی شود گفت: واكسن ها در سامانه بهداشتی كشور ثبت می شود و تنها بر اساس اولویتها خواهد بود و خارج از این اولویت ها نخواهد بود.
وی با تأكید براینكه هیچ كسی نمی تواند خارج از سیستم بهداشتی كشور واكسن بزند گفت: اگر تهیه واكسن از بازار سیاه مد نظرشان باشد، اولا زنجیره نگهداری و انتقال واكسن كار ساده ای نیست و توصیه هم می شود به این سمت و سو نروید كه اگر كسی به این اسم واكسنی دارد با اطمینان می گویم كه كلاهبرداری است چون اگر واكسن واقعی باشد از چه طریقی وارد شده؟ چرا كه مثلا دمای منهای 20 زنجیره نگهداری واكسن اسپونیتك است و خارج از نظام شبكه كسی نمی تواند واكسنی از جایی تهیه كند .

قیمت واكسن كرونا چقدر است؟ یكی از سئوالاتی كه ذهن مردم را به خود مشغول كرده قیمت واكسن كروناست. طبق برنامه ریزی های وزارت بهداشت، واكسن كرونا در داخل كشور برای گروه های پرخطر و در معرض خطر به صورت رایگان توزیع می شود، برای سایر گروهها استفاده از این واكسن اختیاری است و اگر كسی نیاز داشت واكسن كرونا استفاده كند مانند واكسن آنفلوآنزا باید هزینه آن را بپردازد و البته طبق قولی كه مسئولان بهداشتی داده اند این هزینه بسیار اندك خواهد بود.

واقعیت این است كه پیش خرید وزارت بهداشت برای واردات 15 میلیون دوز از شركتهای تایید شده هزینه زیادی برده است و واكسن تولید ایران هم قطعا هزینه بر خواهد بود. نكته دیگر این كه تاكنون در سطح كشور حساسیتی از سوی گروه های دریافت كننده واكسن اسپوتنیك وی روسیه مشاهده نشده در حالی كه در كشور روسیه 2 یا 3 مورد حساسیت به این واكسن در حد افت فشار و سایر مشكلات در دریافت كنندگان گزارش شده است. همچنین شایسته یادآوری است در ایران، هیچ گزارشی از فروش واكسن تقلبی روسی در بازار از سوی مراجع قانونی دریافت نشده است.