چگونه استرس و اضطراب دانش آموزان را مهار كنیم



یك روانشناس گفت: برای جلوگیری از استرس، اضطراب و حتی افسردگی در بین دانش آموزان باید مسئولان به طور جدی به مقوله آموزش تاب آوری تحصیلی در مدارس توجه كنند.

محمد حلاجی ، افزود: تاب آوری تحصیلی، به عنوان یكی از معروف ترین حیطه های تاب آوری، بیانگر توانایی دانش آموزان و دانشجویان برای رویارویی كارآمد با موانع، چالش ها و فشارها در موقعیت های تحصیلی است؛ درواقع تاب آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف پذیر به فشارهای مكرر زندگی روزانه است. تاب آوری استرس را محدود نمی كند، مشكلات زندگی را پاك نمی كند، بلكه به افراد قدرت می دهد با مشكلات پیش رو مقابله سالم داشته باشند، بر سختی ها فائق آیند و با جریان زندگی حركت كنند.

وی تصریح كرد: دانشجویان ممكن است در دانشگاه به مشكلات متعدد و مكرری دچار شوند كه تاكنون با آنها مواجه نشده اند، درنتیجه توانایی مدیریت احساسات و هیجانات، توانایی تجزیه و تحلیل موقعیت و پیدا كردن راه حل های مناسب و تصمیم گیری های منطقی در این موقعیت های چالش برانگیز تحصیلی می تواند از اهمیت بسزایی برخوردار باشد.

حلاجی ادامه داد: در صورتی كه دانشجویان در مواجهه با رویدادهای تنش زای تحصیلی زود بشكنند، انعطاف نداشته باشند و خود را فردی قربانی و ناتوان ارزیابی كنند، تعادل زیستی و روانشناختی خود را از دست می دهند و با تجربه استر س های مكرر، دچار فرسودگی تحصیلی می شوند.

وی با بیان اینكه تاب آوری ظرفیتی برای مقاومت در برابر استرس و فاجعه است، افزود: روانشناسان همیشه سعی كرده اند كه این قابلیت انسان را برای سازگاری و غلبه بر خطر و سختی ها افزایش دهند. دانشجویان می توانند حتی پس از مشكلات تحصیلی ناگوار به بازسازی زندگی خود بپردازند. ارتقا تاب آوری منجر به رشد افراد در به دست آوردن تفكر و مهارت های خودمدیریتی بهتر و دانش بیشتر می شود.

این روانشناس اضافه كرد: دانش آموز و یا دانشجوی تاب آور یعنی كسی كه در برقراری تعادل زیستی-روانشناختی در شرایط دشوار تحصیلی توانمند است و دارای رفتارهای خودشكنانه نیست. از نظر عاطفی آرام بوده و توانایی مقابله با شرایط ناگوار تحصیلی را دارد.

حلاجی گفت: افراد تاب آور، ذهنیتی تحلیلی انتقادی نسبت به توانایی های خود و شرایط دارند. از مهارت های حل مسئله برخوردارند و قادرند در مواجهه با مشكلات تحصیلی با استفاده از فنون حل مسئله، به راه حل های امن و مطمئن برسند. در حالی كه سایر افراد، در این موقعیت های سخت دچار استرس زیاد می شوند و نمی توانند راه حل مناسب و مفیدی انتخاب كنند. همچنین توانایی ویژ ه ای در تجزیه و تحلیل واقع بینانه مشكلات شخصی، پیدا كردن راه حل های فوری و راهبردهای درازمدت برای حل و فصل مشكلاتی را كه به آسانی و سریع حل نمی شوند، دارا هستند.

وی دانش آموزان تاب آور را افرادی با مهارت های ارتباطی قوی دانست و افزود: این دسته از دانش آموزان مهارت های ارتباط با دیگران را خیلی خوب آموخته اند. آنها می توانند در شرایط سخت هم شوخ طبعی خودشان را حفظ كنند و با دیگران صمیمی شوند و در مواقع بحرانی از حمایت اجتماعی دیگران بهره ببرند؛ تعداد زیادی از مهارت ها و راهبردهای اجتماعی كه شامل مهارت های گفتگو و آمادگی برای گوش دادن به دیگران و احترام گذاشتن به احساسات و عقاید دیگران است، دارا هستند. از آنجایی كه از شبكه حمایتی و عاطفی محكمی برخوردار هستند، در مقابله با موقعیت های چالش انگیز از همدلی و مشورت دیگران بهره مند می شوند و از لحاظ روانشناختی احساس آرامش و قدرت می كنند.

این روان درمانگر ابراز كرد: دانش آموز تاب آور به آینده تحصیلی خود خوشبین است و احساس امید و هدفمندی دارند، اعتقاد راسخ به اینكه آینده می تواند بهتر باشد و باور به اینكه می توانند زندگی و آینده خود را كنترل كنند و موانع احتمالی نمی تواند آنها را متوقف سازد. این افراد آگاهانه و هشیارانه عمل می كنند، احساسات و هیجانات خود را می شناسند و هیجان های خود را به شیوه سالم مدیریت می كنند.

حلاجی خاطر نشان كرد: تنها واقعیت زندگی این است كه هر چیزی به طور ثابت تغییر می كند گاهی اوقات دانش آموزان قادر نیستند به دلیل بعضی از موقعیت های نامطلوب زندگی، به اهداف خود دست یابند. پذیرش موقعیت هایی كه فرد نمی تواند تغییر دهد و تمركز بر شرایطی كه می تواند تغییر یابد گام مهمی در جهت تاب آوری است.