حدومرز نمی شناسد؛ مصیبتی غیرانحصاری که می تواند هرکسی را هرجا و در هر زمان دچار کند؛ اما درعین حال، شیوه های بروز و تأثیرش در جوامع مختلف، متفاوت است. از خیابان های شلوغ «توکیو» تا سواحل آفتابیِ «ریو»، شیوعِ آن متأثر از مجموعه ای پیچیده از عوامل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، درنوسان است. «افسردگی»، موضوعی پیچیده و فراگیر است که افراد، خانواده ها و جوامع را در تمام جهان تحت تأثیر قرار می دهد. از نرخ بالای افسردگی در جوامع توسعه یافته تا چالش های منحصربه فرد پیش روی کشورهایی با منابع محدود؛ کاملاً پیداست که نیازمند رویکردی چندوجهی ازسوی دولت ها برای مقابله با آن هستیم. کارشناسان Go Visa Free، با کاوش در آمارهای موجود از افسردگی در کشورها، دست به رده بندی آن ها برپایه نرخ شیوع این عارضه زده و ضمن ارائه اطلاعاتی درباره این بیماری؛ چالش ها و فرصت های گوناگونی را که با آن ها مواجهیم، شرح داده اند.

تعریفی ساده از یک معضل پیچیده
«اختلال افسردگی» (همچنین به عنوان «افسردگی» شناخته می شود) یک اختلالِ روانی رایج است؛ شامل تغییرات شدیدِ خُلقی یا از دست دادن لذت یا علاقه به فعالیت برای مدت طولانی. افسردگی، با «نوسان در احساسات عادی» در مورد زندگی روزمره، متفاوت است و می تواند همه جنبه های زندگی؛ از جمله روابط با خانواده، دوستان و جامعه را تحت تأثیر قرار دهد. افسردگی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. افرادی که با سوء استفاده، فقدان شدید یا سایر رویدادهای استرس زا زندگی کرده اند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستند.

اعداد و ارقام چه می گویند؟
تخمین زده شده 3٫8درصد از جمعیت جهان؛ از جمله پنج درصد از بزرگ سالان (چهاردرصد در میان مردان و شش درصد در میان زنان) و 5٫7 درصدِ بزرگ سالان بالای 60 سال، افسردگی را تجربه می کنند. تقریباً 280 میلیون نفر در جهان افسردگی دارند. افسردگی در بین زنان حدود 50 درصد بیشتر از مردان است. در سراسر جهان، بیش از 10 درصدِ زنان باردار و زنانی که به تازگی زایمان کرده اند، افسردگی را تجربه می کنند. سالانه بیش از 700هزارنفر با خودکشی، جانشان را از دست می دهند؛ که درواقع، چهارمین عامل مرگ و میر در سنین 15 تا 29 سال است. اگرچه درمان های شناخته شده و مؤثری برای اختلالات روانی وجود دارد؛ اما بیش از 75 درصد از مردم در کشورهای با درآمد کم و متوسط هیچ درمانی دریافت نمی کنند.

آشنایی با علائم رایج اولیه
-یکی از علائم بارز، احساس غمگینی، ناامیدی یا پوچی برای مدت طولانی ست. این احساس ممکن است حتی وقتی همه چیز در زندگی فرد، «خوب» پیش می رود نیز وجود داشته باشد.
-افراد مبتلا، ممکن است علاقه خود را به فعالیت هایی که زمانی از آن ها لذت می بردند، از دست بدهند؛ مانند سرگرمی ها، معاشرت ها و ...
-افسردگی می تواند باعث تغییر در اشتها و منجر به افزایش یا کاهش وزن شود. برخی ممکن است اشتهای خود را کامل از دست بدهند؛ درحالی که بعضی ها شاید بیشتر به غذا رو بیاورند.
-اختلالات خواب، در افسردگی شایع است. برخی ازافراد ممکن است در به خواب رفتن یا پیوستگیِ خواب، مشکل داشته باشند؛ درحالی که برخی دیگر ممکن است بیش ازحد بخوابند.
-مبتلایان اغلب احساس خستگی کرده و ممکن است حتی برای انجام امور ساده نیز دچار مشکل شوند.
-افسردگی می تواند بر توانایی تمرکز افراد تأثیر بگذارد و منجر به مشکلاتی در تصمیم گیری یا تکمیل وظایف شود.
-این عارضه می تواند نشانه هایِ فیزیکی مانند سردرد، معده درد و کمردرد ایجاد کند. این علائم ممکن است به درمان پاسخ ندهند و می توانند نشانه ای از زمینه افسردگی باشند.
-برخی مبتلایان ممکن است احساس بی قراری یا تحریک پذیری کنند؛ حتی وقتی هیچ دلیل ظاهری برای این احساسات وجود نداشته باشد.
-در موارد شدید، افسردگی می تواند منجر به افکار عمیق و پیوسته درباره مرگ یا خودکشی شود. هرکسی که این افکار را تجربه می کند، باید فوراً از یک متخصص مراقبت های بهداشتی کمک بگیرد.

عوامل اثرگذار بر افزایش نرخ بالای افسردگی در کشورها
ننگ فرهنگی: در برخی فرهنگ ها، مسائل مربوط به «سلامت روان» هنوز به عنوان یک تابو یا امری شرم آور تلقی می شوند که کمک یا درمان را برای افراد دشوار می کند.

نابرابری اقتصادی: کشورهایی با سطوح بالای نابرابری درآمد، اغلب نرخ های افسردگی بیشتری را تجربه می کنند؛ زیرا افراد در آن ها ممکن است درمواجهه با مشکلات اقتصادی، احساس درماندگی یا ناامیدی کنند.

انزوای اجتماعی: زندگی در منطقه به شدت شهری که شهروندانش به نوعی ازهم بیگانه اند یا زندگی در مناطقی دورافتاده که ارتباطات جمعیِ محدودی را میسر می کند، هردو می توانند احساس تنهایی و انزوا را تشدید کرده که به نوبه خود می تواند منجر به افسردگی شود.

بی ثباتی سیاسی: کشورهایی که دچار آشفتگی سیاسی، درگیری یا نااطمینانی هستند، می توانند به دلیل استرس و اضطراب ناشی از بی ثباتی، نرخ افسردگی را افزایش دهند.

عدم دسترسی به منابع: در بسیاری از کشورها، منابع بهداشت روان، کمیاب یا غیرقابل دسترس است و دریافت مراقبت های موردنیاز را برای افراد دشوار می کند.

عوامل اقلیمی و محیطی: شرایط آب و هوایی شدید، آلودگی و سایر عوامل محیطی می توانند در میزان افسردگی نقش داشته باشند؛ زیرا می توانند بر سلامت جسمی و روانی افراد تأثیر منفی بگذارند.

منگنه موفقیت: در برخی از فرهنگ ها، ممکن است فشار شدیدی برای کسبِ موفقیت وجود داشته باشد که می تواند منجر به احساس بی کفایتی یا شکست شود و به افسردگی بینجامد.

نابرابری جنسیتی: زنان به دلیل عوامل اجتماعی مانند تبعیض، دسترسی نابرابر به منابع و تحمیل بار مسئولیت های مراقبتی، اغلب درمعرض خطر بیشتری برای افسردگی هستند.

ترومای تاریخی و بین نسلی: کشورهایی که سابقه استعمار، جنگ یا سایر اشکال تروما دارند، احتمالاً درپیِ این آسیبِ تاریخی که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود، نرخ افسردگی بالاتری دارند.

اقدامات پیشگیرانه بالادستی
-تشویق به انجام گفت وگوهای باز و صادقانه درمورد «سلامت روان» می تواند به کاهش اَنگ مرتبط با افسردگی و سایر شرایط سلامت روان کمک کند و نهایتاً مددجویی و دسترسی به منابع را برای افراد آسان تر سازد.
-بهبود دسترسی به منابع «بهداشت روان»؛ مانند خدمات مشاوره و دارو، می تواند به افراد کمک کند تا مراقبت های لازم برای مدیریت افسردگیِ خود را دریافت کنند.
-تشویق فعالیت های جامعه ساز و ایجاد فضاهایی که افراد بتوانند در آن ها ارتباط برقرار کنند و روابط خود را گسترش دهند، می تواند به مبارزه با انزوای اجتماعی و کاهش خطر افسردگی کمک کند.
-پرداختن به کاهش نابرابری درآمد و ارائه حمایت های لازم از افرادی که دچار مشکلات مالی هستند، می تواند استرس و اضطرابی را که می تواند به افسردگی بینجامد، کاهش دهد.
-خلق محیط های کاریِ ایمن تر و حمایتی تر؛ با ساعات کاریِ معقول و دستمزد منصفانه می تواند به کاهش استرس و بهبود سلامت کلی کمک کند.
-پرداختن به مسائل زیست محیطی؛ مانند آلودگی ها و تغییرات آب و هوایی، می تواند به کاهش خطرات سلامت جسمی و روانی مرتبط با این عوامل کمک کند.
-آموزش افراد درمورد علائم و نشانگان افسردگی و ارائه آموزش به متخصصان مراقبت های بهداشتی، می تواند به بهبود تشخیص و درمان به موقع افسردگی کمک کند.
-پرداختن به نابرابری جنسیتی و ارائه حمایت از زنان می تواند در کاهش خطر افسردگی مرتبط با آن مؤثر باشد.
-توجه به علل ریشه ای آسیب های تاریخی و بین نسلی؛ مانند نژادپرستیِ سیستمیک و استعمار، می تواند به کاهش خطر افسردگی ناشی از آن ها کمک کند.

پاسخ به پرسش های رایج
چیستیِ اختلالات افسردگی
گروهی از اختلالات روانی اند که با احساس مداوم غم واندوه و ازدست دادن علاقه به فعالیت هایی که زمانی لذت بخش بودند، مشخص می شوند. این اختلالات می توانند بر نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد تأثیر بگذارند و تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره داشته باشند.

چگونگی تأثیر بر سلامت روان
افسردگی می تواند تأثیری عمیق بر سلامت روان داشته و بر خلق وخو، عواطف و بهزیستیِ کلی تأثیر بگذارد. درصورت عدم درمان، می تواند منجر به نوع حاد و حتی عواقب بدتری مانند خودکشی شود.

شیوع و پراکندگی جهانی
میزان افسردگی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است؛ به طوری که برخی از کشورها نرخ بالاتری را نسبت به سایرین گزارش می کنند. بااین همه، بیماری شایعی ست که افراد را در هر سن، جنسیت و پیشینه تحت تأثیر قرار می دهد.

راهکار مقابله با گسترش
بهبود دسترسی به مراقبت های بهداشت روان، جلوگیری از برچسب زنی ها درمورد بیماری های روانی و پرداختن به عوامل اجتماعی و اقتصادی که افسردگی را تشدید می کنند، می توانند در کاهش نرخ شیوع اختلالات مؤثر باشند. با همکاری یکدیگر برای ارتقای سلامت روان و تندرستی، می توانیم آینده روشن تری را برای افراد و جوامع در سراسر جهان ایجاد کنیم.

اختلالات موازیِ مؤثر بر سلامت روان
گروه متنوعی از اختلالات روانی می توانند بر «سلامت روان» تأثیر بگذارند؛ ازجمله اختلالات اضطرابی، دوقطبی، اسکیزوفرنی و ...؛ بسیارمهم است که تشخیص دهیم بیماریِ روانی، یک موضوع پیچیده و چندوجهی بوده که نیازمند یک رویکرد جامع برای درمان و پیشگیری ست.
نقش مثبت گفتاردرمانی
گفتاردرمانی که به نام روان درمانی یا مشاوره نیز شناخته می شود، نوعی درمان سلامت روان؛ شامل صحبت با درمانگر یا مشاور آموزش دیده است. ازاین طریق، مبتلایان می توانند مهارت های مقابله ای را بیاموزند، به الگوهای افکار منفی رسیدگی؛ و استراتژی هایی برای مدیریت علائم ایجاد کنند.

تفاوت کشورهای ثروتمند و کشورهای کم درآمد
میزان افسردگی بسته به عوامل مختلف؛ ازجمله دسترسی به مراقبت های بهداشت روان، عوامل اجتماعی و اقتصادی و نگرش فرهنگی نسبت به این نوع بیماری ها می تواند متفاوت باشد. اگرچه این درست نیست که بگوییم جوامع پردرآمد الزاماً نرخ افسردگی بالاتر یا پایین تری نسبت به کشورهای کم درآمد دارند. تحقیقات نشان می دهد که افسردگی در کشورها تنها متأثر از یک یا دو عامل نیست و نام جوامع توسعه یافته، درحال توسعه و توسعه نیافته در هردوگروه وجود دارد.

مانعی به نام «اَنگ اجتماعی»
«اَنگ اجتماعی»، پیرامون بیماری های روانی می تواند کمک گرفتن را برای آن ها که افسردگی را تجربه می کنند، دشوار سازد. این «اَنگ» می تواند منجر به احساس شرم، انزوا و ترس از قضاوت شود؛ که می تواند افراد را از جست وجوی مراقبت های موردنیاز بازدارد.

دوره افسردگی و افسردگیِ بالینی
دوره افسردگی، بازه مشخصی ست که طی آن، افراد علائم افسردگی را تجربه می کنند. ممکن است یک دوره یا بخشی از یک اختلال افسردگیِ بزرگ تر باشد. ازسویی، «افسردگیِ بالینی» یک وضعیت سلامت روانِ مزمن است که با احساس مداوم غم واندوه و ازدست دادن علاقه به فعالیت هایِ زمانی لذت بخش، مشخص می شود. ممکن است برای مدیریت علائم، به درمان پیوسته مانند مشاوره یا دارو یا هردو نیاز داشته باشد.

چند درمان مفید
درمان های مؤثر افسردگی، بسته به فرد و شدت علائمِ آن نیز متفاوت است. برخی از گزینه های رایج: گفتاردرمانی، رفتاردرمانی شناختی (CBT) و درمان بین فردی (IPT) و داروهای ضد افسردگی هستند. تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم، عادات غذایی سالم و فنون کاهش استرس نیز می تواند در مدیریت علائم افسردگی مؤثر باشد.

مدیریت فردیِ علائم
چندین کار وجود دارد که افراد می توانند برای مدیریت علائم افسردگی و اضطراب انجام دهند؛ مانند یافتنِ کمک حرفه ای، تمرین فنون مراقبت از خود و کاهش استرس و ایجاد تغییرات در سبک زندگی برای ارتقای رفاه کلی. به یاد داشته باشید: درمان های مؤثر برای افسردگی و اضطراب «دردسترس» است و با «حمایت مناسب»، می توانیم علائم را مدیریت کرده و سلامت روان خود را بهبود بخشیم.

اهمیت داروهای ضدافسردگی
داروهای ضدافسردگی، از گزینه های درمانی مؤثر برای افسردگی برای برخی افراد است؛ که با تغییر تعادل مواد شیمیاییِ اثرگذار بر خلق وخو در مغز، نقش خود را ایفا می کنند. بااین حال، همه مبتلایان به داروهای ضدافسردگی پاسخ نداده و ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا اثر کامل آن مشخص شود.

کشورهایی با بیشترین میزان افسردگی
اوکراین: نرخ شیوع 6٫3درصد با بیش از 2میلیون نفر مبتلا
ایالات متحده: نرخ شیوع 5٫9درصد با بیش از 17میلیون نفر مبتلا
استرالیا: نرخ شیوع 5٫9درصد با بیش از 1 میلیون نفر مبتلا
استونی: نرخ شیوع 5٫9درصد با بیش از 75هزارنفر مبتلا
برزیل: نرخ شیوع 5٫8درصد با بیش از 11میلیون نفر مبتلا
یونان: نرخ شیوع 5٫7درصد با بیش از 590هزار نفر مبتلا
پرتغال: نرخ شیوع 5٫7درصد با بیش از 570هزار نفر مبتلا
بلاروس: نرخ شیوع 5٫6درصد با بیش از 510هزار نفر مبتلا
فنلاند: نرخ شیوع 5٫6درصد با بیش از 290هزار نفر مبتلا
لیتوانی: نرخ شیوع 5٫6درصد با بیش از 160هزار نفر مبتلا

کشورهایی با کمترین میزان افسردگی
جزایر سلیمان: نرخ شیوع 2٫9درصد با بیش از 16هزار نفر مبتلا
تیمور شرقی: نرخ شیوع 3درصد با بیش از 33هزار نفر مبتلا
پاپوآ گینه نو: نرخ شیوع 3درصد با بیش از 220هزار نفر مبتلا
میکرونزی: نرخ شیوع 3٫1درصد با بیش از 3هزار نفر مبتلا
کیریباتی: نرخ شیوع 3٫1درصد با بیش از 3هزار نفر مبتلا
وانواتو: نرخ شیوع 3٫1درصد با بیش از 7هزار نفر مبتلا
تونگا: نرخ شیوع 3٫2درصد با بیش از 3هزار نفر مبتلا
ساموآ: نرخ شیوع 3٫2درصد با بیش از 5هزار نفر مبتلا
لائوس: نرخ شیوع 3٫2درصد با بیش از 209هزار نفر مبتلا
نپال: نرخ شیوع 3٫2درصد با بیش از 890هزار نفر مبتلا

مصطفی رفعت